Sau 5 ngày tổ chức (từ 17 đến 21-4-2024, tại Quảng trường quận Bình Thủy, TP. Cần Thơ ), Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ (BDGNB) lần thứ XI năm 2024, kết hợp các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch trên địa bàn thành phố đã thu hút khoảng 870.000 lượt khách đếm tham quan, trải nghiệm.
Anh Tâm nướng bánh tại khu vực trình diễn - giới thiệu làng nghề Bánh tráng Thuận Hưng, phía sau là thợ đang đổ bánh
Là một trong những điểm mới của lễ hội năm nay, khu vực trình diễn - giới thiệu làng nghề Bánh tráng Thuận Hưng hơn 100 năm tuổi, quận Thốt Nốt (di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2023) thu hút rất đông khách đến trải nghiệm.
Mọi công đoạn làm ra chiếc bánh đều bằng thủ công. Ban tổ chức (BTC) đã xây sẵn lò tráng bánh. Anh Trần Thanh Tâm (phụ trách gian hàng) và vợ là chị Văn Thi Thơ hầu như tất bật cả ngày. Anh Tâm cho biết: Mỗi ngày anh chị dậy từ 5g sáng để nạo dừa, pha chế bột (được xay từ bữa trước và bồng qua đêm cho ráo nước, để bột khô lại), chuẩn bị các nguyên liệu để chị thợ chính nổi lửa đổ bánh. Sau đó anh chị thay nhau gới thiệu, bán hàng cho khách, hoặc nướng bánh trên bếp than. Nơi đây sản xuất 3 loại bánh: Bánh tráng dừa, bánh tráng nhúng (để cuốn cá, thịt luộc…), bánh tráng dừa thêm lá dứa. Ngoài bánh tráng nhúng có giá 120.000 đồng/1 bịch nặng 1,6 kg; 2 loại bánh còn lại đồng giá 50.000 đồng/10 cái. Đến xem các công đoạn làm bánh, ăn thử, ai cũng khen bánh ngon, thơm, dẻo, mịn, giá cạnh tranh. Nhiều người mua về ăn, hôm sau đến mua nhiều hơn. Cô Bùi Hà ở Texas, Hoa Kỳ, về Việt Nam thăm bà con, mua một giỏ bự gồm cả 3 loại bánh. Cô vui vẻ chia sẻ: “Hôm qua mình mua 2 chục bánh tráng dừa, cả nhà ăn hết. Bữa nay ra mua nhiều hơn. Bên Mỹ cũng có bánh tráng nhưng bánh ở Cần Thơ ngon hơn rất nhiều, bùi và thơm, vị đậm đà… Giá lại rất rẻ, bịch bánh bự như vầy chỉ 4 dollar, nhiêu này mà ở Mỹ là hơn chục dollar. Mình đã xin số điện thoại của anh chị chủ cơ sở. Về Mỹ, khi cần sẽ điện để anh chị gởi hàng qua”.
Gian hàng của nghệ nhân Huỳnh Ngọc Lan (áo hoa, tạp dề xanh)
Anh Tâm phấn khởi cho biết hàng bán rất chạy. Anh chị làm không ngơi tay. Tuy mệt nhưng rất vui vì: “Nhờ lễ hội mới có dịp giới thiệu đặc sản quê nhà Thuận Hưng ra cả nước và du khách nước ngoài. Tụi tui không tăng giá dù gạo hiện giá rất cao, vì Ban tổ chức cử mình đi thì phải cố gắng làm cho tốt, để Ban tổ chức và khách vui lòng”. Chị Văn Thi Thơ thật thà: “Hàng bán tuy lời meo nhưng khách ăn thử, khen ngon là tụi tui vui lắm”.
Ngoài hoạt động truyền thống, Lễ hội 2024 có những hoạt động mới, nhận được nhiều quan tâm của cộng đồng như: Trình diễn bộ thời trang bánh xèo của Nhà thiết kế Nguyễn Minh Công - đây là bộ thời trang thật đầu tiên nằm trong bộ sưu tập thời trang mini làm từ các món ăn miền Tây, từng lập kỷ lục Việt Nam của nhà thiết kế Nguyễn Minh Công, với mong muốn lan tỏa thông điệp bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá ẩm thực đặc sắc Nam Bộ.
Các đồng chí lãnh đạo thành phố tham quan khu trưng bày sản phẩm của các nghệ nhân
Bên cạnh không gian dành cho các nghệ nhân biểu diễn cách làm các loại BDG, nhãn hàng Sunlight đã đồng hành cùng BTC thực hiện chiếc bánh xèo Nam bộ khổng lồ do Nghệ nhân ẩm thực Lê Thị Hồng Dung chỉ huy cùng 14 nghệ nhân quãng diễn và mời hơn 1.000 khách tham quan và thưởng thức. Đông đảo người dân đánh giá cao về ý nghĩa sự kiện cũng như chất lượng của bánh.
Lễ hội có khoảng 200 gian hàng, bao gồm các gian cho Ban Tổ chức; Khu Bánh dân gian, Khu Đặc sản vùng miền; Khu Ẩm thực. Thu hút sự tham gia của 12 tỉnh/thành và 09 quận, huyện của TP. Cần Thơ; mang đến cho người dân và du khách nhiều trải nghiệm thú vị khi thưởng thức các loại bánh đến từ các địa phương, vùng miền trong cả nước.
Chiếc bánh xèo khổng lồ do 15 nghệ nhân thực hiện
Bà Đào Thị Thanh Thúy - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP.Cần Thơ, bộc bạch: “Lễ hội BDGNB - Cần Thơ được xem là nơi tinh hoa hội tụ về ẩm thực, quy tụ rất nhiều nghệ nhân đến từ khắp mọi miền đất nước nhằm giữ gìn, bảo tồn, phát huy và hơn nữa là sáng tạo để làm mới, từng bước tạo cho bánh dân gian một diện mạo và chỗ đứng, hình thành thương hiệu độc đáo, đậm bản sắc dân tộc cho BDG nói chung, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa ẩm thực Việt Nam và giá trị BDG Nam Bộ nói riêng”.
Một gian hàng đến từ TP.HCM
Quả vậy, các nghệ nhân, và nhiều người làm BGD đã cố gắng làm mới để sản phẩm ngày càng ngon, tăng hương vị. Là giáo viên dạy toán tại trường Trung học phổ thông Hoàng Diệu, tỉnh Sóc Trăng. Sau khi nghỉ hưu, nghệ nhân Huỳnh Ngọc Lan đã đi khắp 3 miền đất nước tìm hiểu đặc trưng và học hỏi những ưu điểm của bánh DG từng địa phương. Từ đó cô kết hợp tinh hoa trong chế biến BDG các vùng miền với BDG Nam bộ để sáng tạo các sản phẩm BDG Nam bộ thêm ngon và đậm đà, hấp dẫn khẩu vị thực khách. Lễ hội Bánh DG Nam bộ - Cần Thơ năm 2018 cô đạt Huy chương Vàng với sản phẩm Bánh Bầu (được làm từ trái bầu, bột gạo, nước cốt dừa, tôm, tép). Cô Ngọc Lan bộc bạch: “Tấm Huy chương vàng khiến cô càng ý thức trách nhiệm phải cố gắng góp phần lan tỏa được cái hồn BDG cho mọi người, nhất là thế hệ trẻ; để các cháu yêu mến và chung tay duy trì, bảo tồn và phát triển các sản phẩm bánh của quê hương, dân tộc”…Gian hàng của cô Lan có khoảng 30 loại bánh, trong đó 80% chế biến tại chỗ. Cô và hơn 10 nhân viên làm việc không ngơi tay để đáp ứng nhu cầu của khách.
Trình diễn bộ thời trang bánh xèo của Nhà thiết kế Nguyễn Minh Công
Một trong những điểm nhấn khác của Lễ hội là Hội thi Bánh dân gian năm 2024. Hội thi có 36 đơn vị, với 125 thí sinh tham gia (đông hơn Lễ hội năm 2023) đến từ các tỉnh, thành: Hậu Giang, Tiền Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Bến Tre, An Giang, Đồng Nai, Bình Thuận, Tây Ninh, Thừa Thiên Huế, TP. Hồ Chí Minh và TP. Cần Thơ. Các thí sinh thi 56 món BDG các loại. Theo Ban Giám khảo: Thí sinh dự thi với đầy tâm huyết, nhiệt tình. Nhiều sản phẩm mang tính thẩm mỹ và sáng tạo. Một số đơn vị làm bánh đạt chất lượng cao như: Bánh tét (Ninh Kiều), Bánh xèo (Cờ Đỏ); Bánh dưa hồng (TP.HCM)... Ban Giám khảo đã chọn ra 16 cá nhân đạt giải A, 27 cá nhân đạt giải B, 7 cá nhân đạt giải nội dung gồm: Phong cách; Trang trí đẹp; Thuyết trình hay; Sáng tạo.
Lãnh đạo TP.Cần Thơ trao Bằng khen của Chủ tịch UBND thành phố cho các đoàn nghệ nhân
Có thể nói, công tác tổ chức Lễ hội BDGNB của Cần Thơ ngày càng chặt chẽ. Năm nay, với hỗ trợ của ban ngành, cùng nỗ lực của quận Bình Thủy, công tác an ninh trật tự, an toàn giao thông đảm bảo. Thực hiện tốt vệ sinh cảnh quan môi trường tại khu vực lễ hội… Hằng ngày ngành y tế lấy mẫu và lưu mẫu thức ăn đối với các đơn vị tham gia Lễ hội; thường xuyên kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm. Đoàn kiểm tra cùng các đơn vị liên quan thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở các cơ sở buôn bán niêm yết giá, bán theo quy định; không bán hàng giả, hàng kém chất lượng.
Ban tổ chức khen thưởng các cá nhân đạt giải A tại Hội thi làm bánh dân gian năm 2024
Tại Lễ Tổng kết tổ chức tối ngày 21-4-2024, BTC trao bằng khen của Chủ tịch UBND thành phố cho 22 đoàn nghệ nhân đến từ 13 tỉnh, thành và 9 quận, huyện của TP. Cần Thơ đã tích cực tham gia, góp phần thành công của Lễ hội. (BTC cũng đề nghị TP xét tặng Bằng khen UBND cho 1 đơn vị trường học có nhiều thí sinh là học sinh tham gia hội thi).
Đan Phượng