Nhìn chung nội dung chương trình ngữ văn bậc THCS đa dạng về thể loại, được xây dựng theo hướng tích hợp có sự lặp lại và nâng cao theo từng khối lớp. Chương trình đã chú ý đến việc giảm tải, tăng thực hành, gắn đời sống, đảm bảo những yêu cầu giáo dục về kiến thức, kĩ năng của cấp học. Việc đưa các văn bản nhật dụng vào chương trình là hợp lý nhằm giúp học sinh cập nhật được những vấn đề mang tính bức thiết của đời sống. Đa số các bài học trong chương trình tạo được hứng thú cho người dạy và người học. Bên cạnh những ưu điểm trên thì chương trình ngữ văn hiện hành còn một số nội dung tương đối “nặng” đối với lứa tuổi học sinh THCS.
Cụ thể khối lượng văn bản đưa vào còn nhiều và dài. Thời lượng dành cho một số bài học còn ít nên học sinh học nhiều văn bản nhưng không lĩnh hội được bao nhiêu. Do chương trình được sắp xếp theo kiểu đồng tâm nên phần nào còn lãng phí vì trùng lặp. Hơn nữa, chương trình không có các tiết khái quát về lịch sử văn học ở từng giai đoạn nên phần nào cũng gây khó khăn cho học sinh trong quá trình tìm hiểu văn bản.
Kế hoạch dạy học tự chọn môn ngữ văn chưa mang tính chất tự chọn như tên gọi của nó mà trở thành bắt buộc nên chưa tạo nhiều hứng thú cho học sinh vì vậy kết quả của việc học tự chọn chưa được như mong muốn.
Sách giáo khoa ngữ văn THCS cũng có hạn chế. Một số bài chưa phù hợp với khối, lớp và lứa tuổi (ví dụ: Các bài thơ Đường ở lớp 7, bài Mây và sóng ở lớp 9...). Trình tự sắp xếp một số bài chưa theo trình tự của phân phối chương trình. Một số nội dung trong bài học còn phức tạp, khó hiểu (chẳng hạn tiết 110: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu. Luyện tập (tiếp) ở lớp 7 ví dụ đưa ra trong bài tập còn khá phức tạp). Một số ngôn từ còn gây khó hiểu cho học sinh (ví dụ tiết 104 lớp 7: Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích mục ghi nhớ chấm thứ tư có viết “Bài văn giải thích phải có mạch lạc, lớp lang...”. Dùng từ “lớp lang” khiến học sinh khó hình dung ra đặc điểm của bài văn giải thích).n
Nghiêm Huê (ghi)
Lê Thị Thúy Hạnh (Trường THCS Hoàng Văn Thụ, Lạng Sơn)