Bạn đã từng nghe đến chế độ ăn kiêng “kết hợp thực phẩm” (food combination diet)? Việc ăn thực phẩm theo đúng nhóm hoặc đúng một thứ tự nhất định sẽ giúp giảm cân liệu có đúng?
Hỏi: Có phải ăn thịt và tránh ăn khoai tây cùng lúc đó sẽ giúp tôi đốt nhiều mỡ hơn? Thời gian gần đây tôi liên tục nghe về một chế độ ăn kiêng mới có tên “kết hợp thực phẩm” (food combination diet - FCD). Có phải ăn thực phẩm theo một thứ tự hoặc nhóm nhất định sẽ giúp chúng tiêu hóa tốt hơn và giúp ích cho quá trình giảm cân? (Catharine Brown, 28, Pennsylvania)
Trả lời: Ý tưởng của chế độ ăn kiêng FCD bắt nguồn từ nguyên lý các loại thức ăn khác nhau tiêu hóa ở tốc độ khác nhau và yêu cầu môi trường tiêu hóa khác nhau. Do đó, thực phẩm nên được ăn theo các nhóm để thích hợp với những yếu tố nói trên. Chế độ này nghe có vẻ tốt về mặt lý thuyết nhưng trên thực thế, đó dường như một sự lạm dụng thông tin sinh hóa. Hiện chưa có bằng chứng thực tế cho thấy chế độ ăn kiêng “kết hợp thực phẩm” cải thiện tiêu hóa hoặc tăng cường giảm cân.
Nguyên tắc của chế độ ăn kiêng này là tránh ăn protein và tinh bột cùng nhau vì cơ thể cần các loại enzym khác nhau để tiêu hóa hai chất trên. Những người ủng hộ chế độ này cho rằng: Sẽ có một loại thức ăn phải chờ đợi loại khác được tiêu hóa vi chúng cần môi trường tiêu hóa khác nhau. Trong khoảng thời gian này, phần thức ăn chưa tiêu hóa sẽ bị lên men, nát rữa gây đầy hơi, khó tiêu, trướng bụng hoặc nhanh chóng bị chuyến hóa, tích lại vào các tế bào mỡ, gây to “vòng 2”.
Một nguyên tắc nữa của chế độ FCD là hoa quả nên được ăn riêng vì chúng được tiêu hóa nhanh hơn các loại thức ăn từ protein hay tinh bột khác và cuối cùng, dẫn đến đầy bụng, khó tiêu, bụng to.
Vấn đề của những nguyên tắc trên là hiện chưa hề có bằng chứng khoa học chứng minh rằng việc lên men, nát rữa thức ăn sẽ xảy ra trong đường ruột. Thực tế, có nhiều chất chống oxy hóa trong các loại trái cây được hấp thu tốt hơn khi được ăn trong bữa ăn. Hơn nũa, chúng ta gần như không thể ăn protein và tinh bột một cách tách biệt vì những loại thực phẩm tương tự ngũ cốc như yến mạch hay gạo nâu đều có chứa một lượng đáng kể các amino axit (protein) thiết yếu và tinh bột.
Một lỗi lớn của chế độ FCD là tư duy sai lầm về hệ tiêu hóa. Trong cơ thể chúng ta, tiêu hóa xảy ra theo một quá trình – đó là lí do vì sao chúng ta có đường tiêu hóa chứ không phải là “bao tiêu hóa”. Quá trình tiêu hóa bắt đầu từ miệng, tiếp đến là tiêu hóa tại dạ dày, tiếp tục một số thành phần được tiêu hóa trong ruột non và thậm chí cả ở ruột già. Cơ thể người là một kết cấu vô cùng tinh vi và linh hoạt, vì thế chúng có thể tiêu hóa các loại thức ăn khác nhau trong cùng một thời điểm. Việc cho rằng protein cần môi trường axit để tiêu hóa, trong khi tinh bột cần một môi trường cơ bản hơn, khi kết hợp lại chúng sẽ “triệt tiêu” nhau và không chất nào được tiêu hóa, dẫn đến khó tiêu, đầy bụng, tích mỡ bụng là quan điểm sai lầm.
Hãy nhớ rằng, cơ thể người là một “cấu trúc” tuyệt vời và có khả năng thích nghi cao độ. Quá trình tiêu hóa giống như một “bản giao hưởng sinh học” của đường tiêu hóa trong suốt nhiều giờ. Quá trình này đã được tối ưu hóa qua thời gian cơ thể phát triển để giữ lại tất cả chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể từ các loại thức ăn, dù chúng được ăn kết hợp cùng nhau.
Nếu bạn muốn giảm cân, hãy thay thế lượng đường và tinh bột trong chế độ ăn bằng các loại rau và trái cây. Như vậy bạn sẽ giảm được lượng calo. Thêm vào đó là ăn nhiều protein hơn để xấy dựng các cơ nhằm thúc đẩy quá trình trao đổi chất hàng ngày và quá trình đốt cháy chất béo khi bạn tập luyện.
Chúc bạn thành công!
Bác sĩ, Tiến sĩ y khoa, Cố vấn dinh dưỡng, Học giả - Mike Roussell
Hồng Nhung (TPO)