Theo đề án đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử (NLNT), đến năm 2020 dự kiến nước ta đào tạo được 2.400 kỹ sư, 350 thạc sĩ và tiến sĩ các chuyên ngành điện hạt nhân; 650 kỹ sư, 250 thạc sĩ và tiến sĩ chuyên ngành quản lý, ứng dụng và bảo đảm an toàn an ninh trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.
Với kinh phí dự kiến khoảng 3.000 tỷ đồng, đề án đặt ra các mục tiêu cụ thể: Đến năm 2015 quy hoạch, đầu tư nâng cấp hệ thống cơ sở giáo dục ĐH, trung tâm đào tạo chuyên ngành phục vụ nhu cầu phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực NLNT. Trong thời gian đầu sẽ tập trung cho 5 trường ĐH: ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH QG Hà Nội, ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐHQG TP.HCM), ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Đà Lạt, ĐH Điện lực và Trung tâm Đào tạo hạt nhân tại Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ). Đồng thời, đổi mới, hoàn thiện chương trình, giáo trình giảng dạy, đào tạo các chuyên ngành trong lĩnh vực NLNT theo hướng tiên tiến, hiện đại, hoàn thiện cơ chế chính sách... Đảm bảo chỉ tiêu tuyển sinh đầu vào các ngành thuộc lĩnh vực này tại các trường ĐH trong toàn quốc đạt tối thiểu 250 sinh viên mỗi năm.
Cũng theo đề án, đến năm 2020, phải đào tạo được nguồn nhân lực đủ về số lượng và chất lượng để phục vụ quản lý, ứng dụng và bảo đảm an toàn, an ninh trong lĩnh vực NLNT, đảm bảo khả năng tiếp nhận chuyển giao công nghệ, vận hành, duy tu, bảo dưỡng, quản lý nhà máy điện hạt nhân, tiến tới từng bước nội địa hóa, tự chủ về công nghệ. Với nhân lực phục vụ nghiên cứu, ứng dụng và bảo đảm an toàn an ninh trong lĩnh vực NLNT, mỗi năm đào tạo 65 kỹ sư, cử nhân; 35 thạc sĩ, tiến sĩ. Đồng thời, đào tạo mới 100 thạc sĩ và tiến sĩ làm công tác giảng dạy trong các cơ sở đào tạo. Cử 500 lượt các nhà quản lý, khoa học đi khảo sát, học tập kinh nghiệm và tham gia các khóa bồi dưỡng, thực tập ngắn hạn tại các nước phát triển về NLNT.
Trong khi đó, thực tế, Việt Nam hiện có 5 đại học tham gia đào tạo ngành và chuyên ngành về hạt nhân (như trên). Nhưng số lượng giảng viên chỉ có 3 phó giáo sư, 9 tiến sĩ, 21 thạc sĩ, 15 kỹ sư, cử nhân. Nguồn nhân lực khoa học và công nghệ hạt nhân của nước ta đang thiếu cả về số lượng và chất lượng, nhất là thiếu các nhà khoa học đầu đàn. Trong số 505 (nguồn theo Bộ GD-ĐT), chỉ có 62 tiến sĩ, độ tuổi trung bình là 50. Trong số 12 giáo sư, phó giáo sư ngành này thì có tới 4 người tuổi 60-62, số còn lại cũng ở độ tuổi 50-55. Chương trình đào tạo chuyên ngành vật lý hạt nhân, vật lý kỹ thuật... còn nặng tính lý thuyết, ít thực hành, chưa cập nhật thường xuyên các kiến thức về khoa học và công nghệ hạt nhân trên thế giới. Cơ sở vật chất, trang thiết bị để đào tạo chuyên ngành hạt nhân rất thiếu và lạc hậu.
Thiên Lam