Từ hình ảnh người mẹ: nhìn về người phụ nữ Việt Nam

Vượt lên những sự quan tâm bằng bữa cơm, giấc ngủ, mẹ có cách quan tâm làm cho mỗi người con của mẹ hiểu rằng đó là tấm lòng bao la và sâu sắc... Như ánh trăng vằng vặc của những đêm rằm, mẹ luôn tỏa sáng khi bóng đêm vừa chực bủa quanh. Chỉ cần trò chuyện cùng mẹ qua cuộc điện thoại đường dài, tôi luôn cảm nhận được nguồn năng lượng lớn lao và bất tận hun đúc cho tôi. Hình ảnh mẹ trong tâm trí tôi mãi là một bức tranh bình lặng, hiền hòa, giàu yêu thương mà không một màu sắc nào có thể vẽ một cách trọn vẹn. Mẹ trong tôi là những khúc nhạc bình yên để có thể xoa dịu những nặng nề và áp lực cuộc sống mà tôi đối mặt.

1. Năm nay mẹ đã bước vào tuổi 80, sức khỏe đang yếu dần nhưng chỉ duy nhất tình yêu dành cho gia đình, cho con cái, đặc biệt là dành cho tôi không khi nào phai nhạt đi… Dường như càng ngày sự yêu thương ấy càng trở nên sâu sắc và lớn lao một cách tự nhiên theo đúng hạt mầm của nó. Mẹ lấy ba nơi miền đồng ruộng, cuộc sống ngày ấy là những năm tháng vất vả, nặng gánh lo âu vì cuộc mưu sinh hàng ngày. Năm đứa con lần lượt ra đời. Cái khổ - cái khó cứ tăng dần lên và đè nặng trên vai mẹ. Những buổi chiều, mẹ trở về sau cái nắng oi bức hay những cơn mưa ào ạt mùa gió bão, mồ hôi còn lấm tấm trên trán, hơi thở còn dồn dập… Thế nhưng chẳng bao giờ thấy thiếu vắng nụ cười của mẹ khi gặp lại các con sau một ngày làm việc vất vả. Khi những đứa trẻ cùng xóm bắt đầu rơi rớt việc học, bươn chải ngoài đồng áng… mẹ tôi vẫn quyết tâm đến cùng, bằng mọi sự cố gắng để cả 5 đứa đều được ăn học đến nơi đến chốn. Thế rồi, lần lượt từng người con bước vào đời với một nghề nghiệp riêng. Mẹ không ép buộc từng đứa phải hoạch định cuộc đời như thế nào mà luôn hết mình trước mỗi quyết định của con cái. Câu nói của mẹ là động lực để tôi có thể đến với nghề tâm lý thuở ấy mà không một chút băn khoăn hay do dự: “Con có con đường của chính con. Mẹ chẳng cho con nhiều, mẹ chỉ cho con một nghề để sống. Nếu đó là nghề nghiệp và là cuộc đời của con, hãy chọn nó”.

2. Chính bản lĩnh của mẹ ngày ấy đã tạo nên 5 bức tranh thành đạt của anh chị em tôi ngày nay dẫu chỉ là tương đối. Dù mỗi người đều đã trưởng thành, có sự nghiệp và mái ấm gia đình riêng nhưng chúng tôi vẫn trở về bên mẹ khi cần những lời khuyên nhủ hay động viên trong cuộc sống… Bởi mẹ là hình mẫu của người phụ nữ dung hòa giữa hai hình ảnh truyền thống và hiện đại, hình mẫu về sự hy sinh, vun vén cho chồng con nhưng không hề làm phai mình đi trong vai trò cùng là trụ cột, cùng quyết định và xây dựng mái ấm với người bạn đời. Tôi nhớ mãi lần mẹ bệnh khá nặng cách đây hơn 5 năm. Trên giường bệnh, cả 10 đứa con của mẹ đứng vây quanh. Mẹ bảo rằng mẹ có cả 10 đứa con mà không phải năm đứa. Vui như vầy mà có chết cũng an lòng rồi... Hạnh phúc bất tận và tuyệt vời làm sao khi nhiều bạn bè đến thăm nhà tôi đều không phân biệt ai là anh rể hay chị dâu. Nếu không vì trái tim của người mẹ thật vĩ đại, nếu không bằng sự tinh tế của tâm hồn, nếu không vì sự dào dạt của nguồn cảm xúc được song hành cùng lý trí, nếu không bằng sự bao dung của tấm lòng người mẹ... có lẽ sự thật ấy mãi là viễn cảnh xa vời. Khi có mâu thuẫn, mẹ luôn là sợi dây hàn gắn các mắt nối bị đứt hay bị rối giữa anh chị em tôi. Những ý kiến mẹ đưa ra luôn thuyết phục bởi sự công bằng, nghiêm khắc nhưng rất nhân hậu. Sâu thẳm trong trái tim của mẹ, có một sự cân nhắc và kín đáo khi ứng xử. Chỉ vỏn vẹn một lần tiếp xúc với mẹ trong không khí gia đình tôi, dễ cảm nhận như đang sống trong một môi trường luôn có sự tôn trọng và gắn kết…

3. Từ mẹ, tôi thấu hiểu cái hạnh phúc mà người phụ nữ luôn vươn tới trong suốt hành trình cuộc đời của họ, đó là hạnh phúc được đến từ những hạnh phúc của những người thân yêu. Đối với mẹ, hạnh phúc là sự thành đạt và hạnh phúc của con cái. Chúng tôi bình yên là tâm hồn mẹ bình yên. Chúng tôi hài lòng thì lòng mẹ an tâm. Chúng tôi vui là tinh thần mẹ tích cực hơn bao giờ hết. Hình ảnh của mẹ là một trong rất nhiều hình ảnh của những người phụ nữ Việt Nam từ xưa đến nay, trên khắp mọi miền đất nước. Thời đại thay đổi, con người cũng ít nhiều thay đổi nhưng trong một cái nhìn lạc quan và đầy tự hào, những gì đáng trân trọng nhất nơi nhân cách của người phụ nữ Việt Nam xưa vẫn còn ẩn chứa trong mỗi người phụ nữ Việt Nam hiện đại ngày nay… Những giá trị ấy cần thiết phải được giao thoa với những thang giá trị về người phụ nữ hiện đại. Chỉ như vậy họ mới có thể hạnh phúc khi làm tròn trách nhiệm trong gia đình mà vẫn phát huy được những mong ước, nguyện vọng của bản thân để vươn lên, tạo ra những cơ hội để bản thân phát triển và hoàn thiện hơn. Phá bỏ quan niệm sâu sắc, phụ nữ như cái cơi trầu, phụ nữ cũng cần đặt cho mình những mục tiêu lớn lao để thể hiện bản thân… Họ thể hiện được chính kiến của mình trong gia đình, có tiếng nói và quan điểm riêng, nhưng những chính kiến này phải được đặt trên nền tảng của sự hiểu biết, tôn trọng mình và tôn trọng người thân trong gia đình. Điều không thể thiếu đối với phụ nữ là cá tính, chính cá tính giúp họ mạnh dạn để luôn chọn lựa và đưa ra những quyết định khiến bản thân và những người thân yêu cảm thấy hài lòng và viên mãn. Cuộc sống ngày càng rộng mở, cơ hội để phụ nữ thể hiện mình nhiều hơn nhưng phụ nữ cần đặt mình trong những cái khuôn vừa vặn, biết cân bằng giữa gia đình và công việc để luôn giữ được thăng bằng trong cuộc sống. Tổ chức cuộc sống gia đình một cách đúng nghĩa và là chất keo gắn kết các thành viên lại với nhau là một trong những sứ mệnh thiêng liêng mà người phụ nữ Việt Nam luôn khéo léo, tài tình thực hiện dù xưa hay nay…

4. Mẹ tôi - người phụ nữ Việt Nam đã có những đức tính ấy. Sự hạnh phúc và êm ấm của gia đình, sự thành đạt của con cái dẫu chỉ tương đối là minh chứng sắc nét rằng những phẩm chất ấy là gốc rễ để những người mẹ Việt gieo yêu thương, gieo niềm tin về cuộc sống từ ngày này qua tháng nọ vào con tim của mỗi người con. Vai trò phụ nữ vẫn thiêng liêng như thuở nào: Tạo hạnh phúc và nuôi dưỡng hạnh phúc! Âu cũng vì lẽ đó, hành trình đi tìm hạnh phúc của mỗi người Việt luôn có bóng dáng của người phụ nữ theo cùng nhưng bóng dáng của mẹ bao la và rộng mở theo đúng nghĩa hiện đại và nhân văn là thế.

TS. Huỳnh Văn Sơn

(Trường ĐH Sư phạm TP.HCM)