Báo động tử vong do bệnh dại

Mới đây, Bệnh viện (BV) Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã tiếp nhận một bệnh nhi 4 tuổi bị chó tấn công. Tình trạng này đã diễn ra hàng chục năm nay, thậm chí đã có không ít người chết do vết thương quá nặng hoặc do mắc bệnh dại. Theo báo cáo của Cục Y tế dự phòng, thời gian qua, cả nước đã ghi nhận 61 ca tử vong do dại, tăng 18 ca so với cùng kỳ năm ngoái (chiếm 42%).

Khi bị chó cắn phải đi tiêm vắc-xin phòng bệnh dại ngay

Đa thương tích vì chó cắn

Nạn nhân 4 tuổi nói trên là bé H. (huyện Mê Linh, Hà Nội). Theo đó, buổi chiều đi học về, bé H. cùng bạn đang đi xe đạp chơi ở ngõ thì bị con chó Pitbull nhà hàng xóm tấn công. Cả 2 bé bị chó xô ngã xe và lao vào cắn rồi lôi đi. Đúng lúc đó có người nhìn thấy và hô hào người dân tìm cách “giải cứu”. Khi đó cả 2 bé đều be bét máu ở mặt và chân nên được người dân đưa đi sơ cứu gần nhà. Con chó sau đó đã bị người dân đánh chết và được xét nghiệm với kết quả mắc bệnh dại.

Các bệnh nhi được đưa vào Khoa Cấp cứu – BV Nhiệt đới Trung ương (cơ sở 2), sau đó chuyển lên Khoa Ngoại chấn thương chỉnh hình và thần kinh cột sống.

Riêng bệnh nhi H., ThS.BS Hoàng Mạnh Hà – Trưởng khoa Ngoại chấn thương chỉnh hình và thần kinh cột sống, BV Nhiệt đới Trung ương – cho biết: “Chúng tôi tiếp nhận bệnh nhi H. trong tình trạng bị chó cắn ở mặt và chân. Đặc biệt là vùng mặt với nhiều vết cắn. Ngay sau đó bệnh nhân đã được làm vệ sinh, cắt lọc và khâu tạo hình thẩm mỹ với hàng chục mũi khâu ở vùng mặt. Sau phẫu thuật, bé được chuyển xuống Phòng tiêm chủng vắc-xin của BV để tiêm phòng dại và uốn ván”.

Tại Khoa Chỉnh hình, BV Nhi Trung ương cũng mới tiếp nhận nhiều trẻ bị chó cắn. Các bệnh nhi nhập viện đều trong tình trạng đa thương tích gây nguy hiểm đến tính mạng. Đơn cử như trường hợp bé N.L. (7 tuổi, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau đớn, tâm lý hoảng loạn cùng với hàng trăm vết thương trên cơ thể do bị 4 con chó lao vào tấn công. Khai thác bệnh sử, mẹ bệnh nhi cho biết, trước đó bé L. được bố đưa đến nơi làm việc, trong lúc bố không để ý thì bé bị 4 con chódo chủ nhà nuôi bất ngờ lao vào tấn công, gây ra hàng trăm vết thương trên cơ thể, dẫn tới nguy hiểm đến tính mạng… Ngay sau đó, gia đình đã đưa bé đến BV Nhi Trung ương cấp cứu.

BS.CKII Lê Tuấn Anh – Phó Trưởng khoa Chỉnh hình, BV Nhi Trung ương (người trực tiếp phẫu thuật cho bé L.) – cho biết: “Sau khi tiếp nhận bệnh nhi, nhận định đây là một ca chó cắn rất nghiêm trọng, ngay lập tức các bác sĩ đã tiến hành hồi sức cấp cứu, giảm đau và đưa thẳng bệnh nhi vào phòng mổ tiến hành phẫu thuật cắt lọc, làm sạch các vết thương có lẫn đất, cát, lông chó… Có vết thương dài khoảng 13cm. Sau phẫu thuật, bé đã thoát khỏi nguy hiểm tính mạng. Bé cũng đã được tiêm phòng bệnh dại và uốn ván để đảm bảo an toàn…”.

Những tháng gần đây, tỷ lệ người bị chó mèo cắn đến tiêm huyết thanh và vắc-xin phòng dại tại Phòng khám – tư vấn tiêm chủng, BV Nhi Trung ương tăng đáng kể. Trung bình mỗi tháng có khoảng 270 trường hợp phải tiêm huyết thanh kháng dại, trong đó trên 70% trường hợp ở Hà Nội và gần 68% là trẻ dưới 15 tuổi; gần 330 trường hợp tiêm phòng vắc-xin dại, trẻ dưới 15 tuổi chiếm khoảng 60%. Số mũi tiêm vắc-xin phòng dại từ đầu năm 2023 đến nay tăng khoảng 3 lần so với năm 2022.

Bệnh dại gần như gây tử vong 100%

Theo các số liệu thống kê, hàng năm, thế giới ghi nhận khoảng 59.000 trường hợp tử vong do bệnh dại ở người, chủ yếu ở châu Á (59,6%) và châu Phi (36,4%). Tại Việt Nam, theo báo cáo của Cục Y tế dự phòng, thời gian qua, cả nước đã ghi nhận 61 ca tử vong do dại, tăng 18 ca so với cùng kỳ năm ngoái (chiếm 42%). Bên cạnh đó, dịch bệnh xuất hiện và tăng cao ở những tỉnh trước đây không phải là khu vực trọng điểm về dại. Đa số các trường hợp tử vong đều chưa được tiêm phòng do tâm lý chủ quan cho rằng chó nhà cắn và tại thời điểm cắn chó bình thường, không hiểu biết về bệnh dại, trẻ bị chó cắn nhưng không nói với gia đình, tâm lý e ngại với vắc-xin phòng dại…

Bệnh dại là bệnh do virus lây truyền từ động vật sang người, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương nhưng có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin.

“Khi đã xuất hiện các triệu chứng lâm sàng, bệnh dại gần như gây tử vong 100%. Trong 99% trường hợp, chó nhà là nguyên nhân truyền virus dại sang người. Tuy nhiên, bệnh dại cũng có thể ảnh hưởng đến cả động vật nuôi và động vật hoang dã. Virus dại lây lan sang người và động vật qua nước bọt, thường là qua vết cắn, vết trầy xước hoặc tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc như mắt, miệng hoặc vết thương hở. Trẻ em từ 5 tuổi đến 14 tuổi là nạn nhân thường xuyên của căn bệnh này”, BS Đinh Thị Vân Anh – Phó Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, BV Nhi Trung ương – cho biết.

Để hạn chế đến mức thấp nhất nguy cơ tử vong do chó cắn, BS Vân Anh khuyến cáo: “Khi bị chó hoặc động vật cắn, cào, liếm vào vết xước, người dân cần rửa vết thương dưới vòi nước chảy, càng sớm càng tốt trong 15 phút. Rửa vết thương bằng xà phòng và nước hoặc bằng các chất có tác dụng diệt khuẩn như cồn iode; cồn 70 độ hoặc rượu mạnh; xà phòng, dầu gội, dầu tắm. Sau đó nhanh chóng đến các cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá vết thương, tư vấn tiêm chủng vắc-xin và huyết thanh theo từng trường hợp cụ thể”.

Cũng theo BS Vân Anh, vắc-xin phòng dại không gây hại cho người tiêm. Vắc-xin phòng dại được sản xuất từ virus dại đã bất hoạt do đó không có khả năng gây bệnh, không ảnh hưởng đến trí nhớ và các vấn đề thần kinh khác. Mọi người đừng lo ngại, hay do dự tiêm vắc-xin phòng dại khi bị chó hoặc động vật cắn.

Theo BS Tuấn Anh, các gia đình nuôi chó, mèo tại nhà cần phải tiêm phòng cho vật nuôi đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y. Ngoài ra, khi thả chó ra đường phải đeo rọ mõm. Bên cạnh đó, đối với trường hợp nuôi nhốt chó, cần phải có vùng nuôi chó rõ ràng, cách xa khu dân cư, khu sinh hoạt cộng đồng

Ngọc Hà