Y tế cơ sở: Sẽ sớm được quan tâm đúng mức

Đợt bùng phát dịch bệnh Covid-19 hồi giữa năm 2021 trên địa bàn TP.HCM, một lần nữa cho thấy vai trò quan trọng của y tế cơ sở (trạm y tế phường, xã). Tuy nhiên, các trạm y tế đều không chỉ thiếu nhân lực mà trang thiết bị, cơ sở vật chất cũng thiếu… Xung quanh vấn đề này, HĐND TP.HCM đã tổ chức chương trình Dân hỏi – Chính quyền trả lời với chủ đề “Y tế cơ sở – sức khỏe cộng đồng”.

Nhân viên trạm y tế đi kiểm tra F0 điều trị tại nhà. Ảnh: H.Triều

Khối lượng công việc khổng lồ

Đây là thừa nhận của ông Nguyễn Anh Dũng – Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM trước câu hỏi của cử tri về thực trạng hoạt động của y tế cơ sở.

Theo ông Dũng, đợt dịch Covid-19 vừa qua cho thấy sự quá tải của hệ thống y tế, đặc biệt là y tế cơ sở. Hiện nay, dịch bệnh được kiểm soát, y tế cơ sở dần trở lại các chức năng thường quy như trước đây. Tuy nhiên, khối lượng công việc của các trạm y tế vẫn rất lớn, thậm chí là khổng lồ; trong đó, phải đảm đương 19 chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình đặc thù…

“Với khối lượng công việc lớn trong khi biên chế còn hạn hẹp, nhân viên y tế cơ sở phải cố gắng chia sẻ, chia nhau tăng ca, thậm chí một người đảm đương nhiều vị trí, nhiều nhiệm vụ. Sự quá tải cũng là điểm yếu của hệ thống y tế cơ sở, do vậy cần được quan tâm đầu tư, tăng cường năng lực và có chính sách đặc thù để y tế cơ sở đảm đương được nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân”, ông Dũng nói.

Ông Lâm Hùng Tấn – Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP – thông tin, hiện nay mỗi trạm y tế có 5-10 nhân viên, không thể đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch và chăm sóc sức khỏe người dân. Với số lượng nhân viên như thế, chỉ phù hợp với địa bàn phường, xã, thị trấn có từ 6.000-20.000 dân. Tuy nhiên, TP.HCM có số lượng dân số rất đông, hầu hết các phường có trên 50.000 dân, thậm chí có phường, xã trên 100.000 dân nên trạm y tế khó có thể đảm đương các nhiệm vụ. Do đó, TP.HCM đã đề xuất Bộ Y tế, Bộ Nội vụ và các bộ ngành liên quan giải pháp theo hướng mỗi trạm y tế có ít nhất 10 nhân viên/20.000 dân và cứ thêm 2.000-3.000 dân thì tăng thêm 1 nhân viên nhằm đảm bảo phù hợp với quy mô, mật độ và cơ cấu dân số các địa bàn có đông dân cư. Bên cạnh đó, TP tiếp tục duy trì mô hình y tế lưu động. TP cũng đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thu hút nguồn lực y tế từ tuyến trên về công tác tại tuyến cơ sở và thu hút nguồn lực y tế cộng đồng tham gia vào y tế cơ sở.

Thông tin cụ thể hơn, ông Dũng nói, TP sẽ tăng cường số trạm y tế, có thể xem xét tăng số trạm y tế trên mật độ dân cư và diện tích, vị trí địa lý. Ngành y tế cũng tăng cường nguồn nhân lực, ngoài tăng về biên chế, sẽ mở rộng chế độ chính sách như hợp đồng có thời hạn với nhân viên y tế có tay nghề chuyên môn cao đã nghỉ hưu đến làm việc tại trạm y tế. Có thể luân phiên bác sĩ có chuyên môn, tay nghề cao từ bệnh viện tuyến trên về công tác tại trạm y tế và ngược lại, luân phiên bác sĩ ở trạm y tế tới các bệnh viện tuyến trên để bồi dưỡng, đào tạo các chương trình bổ sung.

“Sở Y tế đã trình UBND TP chương trình thí điểm cấp chứng chỉ hành nghề cho bác sĩ mới ra trường thực hành tại bệnh viện đa khoa kết hợp với trạm y tế. Chương trình thí điểm này là chìa khóa giúp tăng nhân lực cho trạm y tế trong thời gian tới”, ông Dũng khẳng định.

Đặc biệt, Sở Y tế có phần mềm tăng kết nối trạm y tế với các bệnh viện. Khi khám chữa bệnh có các vấn đề cần hội chẩn thì trạm y tế có thể kết nối và trao đổi trực tiếp với chuyên gia ở bệnh viện tuyến cuối để tư vấn khám chữa bệnh. “Điều này rất quan trọng, giúp tăng chuyên môn và tăng niềm tin của người dân đối với trạm y tế, tăng thu hút người dân đến khám chữa bệnh tại trạm y tế”, ông Dũng nhìn nhận.

Sẽ có hơn 150 trạm y tế được xây mới

Xung quanh câu hỏi của cử tri về thực trạng cơ sở vật chất của các trạm y tế, ông Trần Anh Tuấn – Phó Giám đốc Sở KH-ĐT TP – khẳng định, đầu tư cơ sở vật chất cho ngành y tế là vấn đề cấp bách, được ưu tiên đầu tư. Nhu cầu vốn xây mới, cải tạo, nâng cấp của ngành y tế trong giai đoạn 2021-2025 là 10.700 tỷ đồng với 79 dự án và đã được HĐND TP thông qua. Riêng năm 2022, có 60 dự án được bố trí vốn với tổng mức là 5.042 tỷ đồng. TP.HCM cũng đề xuất với Trung ương dành thêm nguồn vốn từ chương trình phục hồi, phát triển kinh tế – xã hội trong lĩnh vực y tế cho 178 dự án với quy mô trên 6.500 tỷ đồng. Trong đó, cải tạo, nâng cấp, xây mới 16 trung tâm y tế dự phòng quận, huyện và TP.Thủ Đức với nhu cầu vốn 206 tỷ đồng; 152 trạm y tế phường, xã với nhu cầu vốn 569 tỷ đồng.

Tham dự và phát biểu tại chương trình, Phó Chủ tịch UBND TP Dương Anh Đức cho biết, UBND TP sẽ sớm hoàn thiện đề án nâng cao năng lực y tế phường, xã, thị trấn để trình HĐND TP xem xét thông qua. Trong đó tập trung các yếu tố như: mạng lưới tổ chức, cơ sở vật chất, trang thiết bị, phát triển nguồn nhân lực; các cơ chế chính sách thu hút bác sĩ, nhân viên y tế về công tác tại các trạm y tế, phát huy hiệu quả mô hình bác sĩ gia đình. Đồng thời, trình HĐND TP xem xét, thông qua cơ chế, chính sách đặc thù về củng cố, nâng cao năng lực trạm y tế phường, xã, thị trấn.

Cũng theo ông Đức, UBND TP sẽ tập trung chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và khai thác các phần mềm quản lý dữ liệu ngành y tế, quản lý hồ sơ bệnh án tại các trạm y tế và đảm bảo liên thông tuyến trên để từng bước phát triển tốt mô hình bác sĩ gia đình. TP chú trọng nghiên cứu mô hình hoạt động trạm y tế theo các hình thức công – tư nhằm đảm bảo chăm sóc sức khỏe cộng đồng tốt nhất.

Ông Nguyễn Văn Dũng – Phó Chủ tịch HĐND TP – đề nghị chính quyền TP cần xây dựng và triển khai các giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lượng hoạt động của tuyến y tế cơ sở, thu hút người dân đến khám chữa bệnh ban đầu và thụ hưởng các hoạt động chăm sóc sức khỏe cộng đồng tại y tế cơ sở. Phải xây dựng các giải pháp bền vững để tăng cường, bố trí đầy đủ nguồn nhân lực phù hợp cho tuyến y tế cơ sở, đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe người dân trong điều kiện bình thường mới so với số dân hiện có tại các đơn vị hành chính. Cùng với đó, phải xây dựng chính sách đãi ngộ phù hợp nhằm tạo động lực mới cho đội ngũ nhân viên y tế cơ sở và thu hút nhân viên y tế về công tác tại tuyến y tế cơ sở; có chiến lược đầu tư cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế.

Nhóm PV