Quan tâm lương, chế độ đãi ngộ để hạn chế giáo viên nghỉ việc

Để hạn chế tình trạng giáo viên nghỉ việc, bên cạnh đề nghị Quốc hội cho phép xây dựng Luật Nhà giáo, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho rằng Nhà nước cần quan tâm tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục.

Giáo viên TP.HCM coi thi tốt nghiệp THPT năm 2022

Tuần qua, Bộ GD-ĐT đã có báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội cung cấp một số thông tin về lĩnh vực giáo dục – đào tạo trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế – xã hội.

Giáo viên mầm non nghỉ việc nhiều nhất

Thống kê từ hệ thống cơ sở dữ liệu ngành giáo dục cho thấy, năm học 2021-2022, cả nước có 16.265 giáo viên nghỉ việc, chuyển việc ra khỏi ngành giáo dục. Trong đó, số giáo viên công lập nghỉ việc là 10.407 người, số ngoài công lập là 5.858 người.

Phân theo cấp học, bậc mầm non có 6.391 giáo viên nghỉ việc, chiếm đông nhất (trong đó, công lập có 2.503 giáo viên, ngoài công lập: 3.888 giáo viên). Số lượng giáo viên nghỉ việc giảm dần ở các bậc lớn hơn. Cụ thể, bậc tiểu học có 4.493 giáo viên nghỉ việc (công lập: 3.851 giáo viên, ngoài công lập: 642 giáo viên). Số giáo viên bậc THCS nghỉ việc là 3.425 (công lập: 3.110 giáo viên, ngoài công lập: 315 giáo viên). Và bậc THPT có 1.956 giáo viên nghỉ việc (công lập: 943 giáo viên, ngoài công lập: 1.013 giáo viên).

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, giáo viên nghỉ việc, chuyển việc ra khỏi ngành chủ yếu tập trung ở các vùng có điều kiện kinh tế – xã hội phát triển như: Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương… Ở đó, giáo viên có nhiều sự lựa chọn để chuyển đổi nghề nghiệp với mức thu nhập cao hơn. Một số ít địa phương có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn như Gia Lai, Sơn La… thì số giáo viên nghỉ việc cũng nhiều hơn những nơi khác.

Lương chưa đủ sống, áp lực công việc cao

Đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập, Bộ trưởng chỉ ra, trong hơn 2 năm ảnh hưởng dịch Covid-19, một số cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập phải đóng cửa dẫn đến giáo viên phải kiếm việc làm khác. Một số giáo viên mầm non không phải người địa phương cũng trở về quê cùng gia đình tránh dịch và không trở lại làm việc. Đây là hai nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nghỉ việc của giáo viên ngoài công lập trong 2 năm qua.

Còn đối với cơ sở giáo dục công lập, tình trạng giáo viên nghỉ việc do một số nguyên nhân chủ yếu như: Chế độ, chính sách về tiền lương còn nhiều bất cập, lương giáo viên chưa đủ để trang trải cuộc sống. Hiện nay, giáo viên công tác trong 5 năm đầu có thu nhập bình quân từ lương và phụ cấp khoảng 6 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, chi phí thiết yếu cho cuộc sống (ăn, ở, nuôi con, chăm sóc sức khỏe…) khá cao. Điều này khiến một số giáo viên phải chuyển sang làm các công việc khác có thu nhập cao hơn. Mặt khác, sự phát triển của các thành phần kinh tế trong thời kỳ đổi mới đã tạo ra nhiều cơ hội lựa chọn việc làm khác cho đội ngũ giáo viên.

Một số cơ sở giáo dục chậm đổi mới trong quản lý, áp lực công việc đối với giáo viên còn lớn. Bộ trưởng nhìn nhận, mặc dù những năm qua, ngành giáo dục đã quyết liệt đổi mới cơ chế quản lý nhưng sự thay đổi trong một số trường còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu. Điều này cũng gây ra những áp lực cho giáo viên như: Phân công nhiệm vụ chưa hợp lý, thiếu khoa học; tổ chức quản lý thiếu dân chủ, nặng về áp đặt, mệnh lệnh từ trên xuống, từ đó ảnh hưởng đến tinh thần làm việc, hạn chế sự sáng tạo của giáo viên.

Rà soát quy định hồ sơ, sổ sách… để giảm áp lực cho giáo viên

Bộ GD-ĐT cho biết sẽ tiếp tục rà soát, sửa đổi các quy định về chế độ làm việc, chính sách với nhà giáo theo thẩm quyền; tạo động lực và động viên nhà giáo hoàn thành nhiệm vụ. Rà soát các quy định về hồ sơ, sổ sách của giáo viên; về tổ chức các hội thi, hội thao; về thi đua, khen thưởng… để đảm bảo tính thiết thực; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà trường và quản lý đội ngũ để giảm bớt áp lực cho giáo viên.

Giáo viên Trường Mầm non 19 Tháng 5 (quận 12, TP.HCM) trong một giờ dạy. Đây là bậc học có số lượng giáo viên nghỉ việc đông đảo nhất

Bên cạnh đó, cơ sở vật chất các trường công lập chưa đáp ứng được nhu cầu hoạt động nghề nghiệp của giáo viên. Ngoài những trường học được sửa chữa, xây mới theo quy mô chuẩn quốc gia, hiện còn nhiều trường công lập thiếu thốn về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học, không bảo đảm tiêu chuẩn dẫn đến điều kiện làm việc của giáo viên gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, các trường tư thục, trường quốc tế hoặc doanh nghiệp có cơ sở vật chất và điều kiện tốt hơn. Ngoài ra, tác động của nền kinh tế thị trường và nhu cầu của giáo viên tăng, giáo viên có năng lực tốt có xu hướng tìm đến những nơi điều kiện tốt hơn. Một số giáo viên chấp nhận bỏ nghề, đi học lại để tìm kiếm cơ hội việc làm khác.

Xây dựng Luật Nhà giáo, tăng đãi ngộ

Để hạn chế tình trạng giáo viên nghỉ việc, Bộ trưởng đề nghị Quốc hội cho phép xây dựng Luật Nhà giáo nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, tuyển dụng, quản lý, đãi ngộ, tôn vinh… phù hợp với vai trò, vị trí quan trọng, đặc thù lao động nghề nghiệp của nhà giáo; tạo động lực để nhà giáo gắn bó, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục.

Đồng thời, quan tâm tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục để tiền lương và thu nhập này cơ bản đáp ứng được nhu cầu cuộc sống. Cần có chính sách hỗ trợ để giáo viên mới vào nghề, giáo viên hợp đồng đảm bảo thu nhập không thấp hơn lương tối thiểu vùng; được hưởng phụ cấp ưu đãi, các khoản hỗ trợ học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng dạy học…

Ngoài chính sách chung của Nhà nước, các địa phương căn cứ điều kiện kinh tế – xã hội có các chính sách hỗ trợ khác về thu nhập, điều kiện làm việc, nhà công vụ, đi lại… cho giáo viên. Các địa phương thực hiện phân cấp quản lý một cách hợp lý, tăng quyền chủ động cho cơ sở để thực hiện việc tuyển dụng, sử dụng và phát triển đội ngũ giáo viên hiệu quả, bền vững, chất lượng. Tăng cường công tác giáo dục chính trị, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực cho đội ngũ giáo viên để nâng cao nhận thức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ giúp giáo viên yên tâm công tác, tự hào, tự tôn về nghề.

Mê Tâm