Hạnh phúc của một đứa trẻ là được yêu thương đúng cách

Năm trước, nhiều phụ huynh xót xa, đau lòng với việc hai học sinh tự tử: một nữ sinh lớp 8 ở Bắc Ninh treo cổ và một nam sinh lớp 10 ở Hà Nội nhảy lầu. Trước đó, một nữ sinh lớp 10 tại TP.HCM nhảy lầu tự tử nhưng may mắn không nguy hiểm đến tính mạng. Qua đây, các phụ huynh hẳn có những điều chỉnh trong việc dạy con, chăm sóc và yêu thương con, trong đó có vấn đề học tập của con.

Theo tác giả, các bậc cha mẹ phải học cách yêu thương con mình đúng cách (ảnh minh họa). Ảnh: Y.H

Có thể nói rằng, trừ một số rất ít người làm cha mẹ không yêu thương, quan tâm đến con cái thì tuyệt đại đa số đều thể hiện tình yêu thương đối với con mình bằng nhiều cách thức. Những việc làm phổ biến nhất là tạo điều kiện cho con có được cuộc sống đủ đầy về vật chất, được chăm lo về tinh thần, được bảo vệ cẩn thận trước các nguy cơ, được học hành chu đáo… Có người biểu lộ tình cảm bằng lời nói, bằng cử chỉ, bằng thái độ, bằng hành động cụ thể, tuy nhiên cũng có người gần như rất ít biểu lộ nhưng sâu thẳm trong từng ý nghĩ, từng hành vi đối với con cái đều ít nhiều bộc lộ lòng yêu thương vô bờ. Thậm chí, có người còn hy sinh bằng nhiều kiểu để cho con có được cuộc sống tốt nhất, trong đó, phổ biến nhất là nỗ lực làm việc, từ bỏ các niềm vui riêng tư để bảo đảm con có được điều kiện chăm sóc tốt nhất, được tạo điều kiện thuận lợi nhất để có thành công trên đời.

Thế nhưng, có vẻ như không ít phụ huynh chưa quan tâm hoặc không biết cách quan tâm rằng liệu con mình có đang vui vẻ, hạnh phúc với lòng yêu thương đó không. Vì vậy, có phụ huynh cứ nghĩ rằng mình đang thương con, đang chăm lo cho con hết mực, vậy đương nhiên con đang vui vẻ, hẳn nhiên con phải hạnh phúc mà không biết thực sự con mình đang nghĩ gì, đang muốn gì… Điều này cần được quan tâm, tìm hiểu và điều chỉnh nếu có những biểu hiện chưa ổn. Chẳng hạn, một người cha lái xe hơi đến trường đón con trước ánh mắt ngưỡng mộ của nhiều phụ huynh và học sinh khác, thì đừng vội cho rằng con mình đang tự hào về người cha, đang hạnh phúc với cuộc sống hiện tại… Có khi đứa trẻ quăng cặp sách và gieo mình vào ghế xe một cách nặng nề, nét mặt cau có vì thay vì được về nhà nghỉ ngơi, được ăn bữa tối ngon lành của mẹ nấu, được thư giãn bằng các pha bóng với bạn hàng xóm, được thả mình thoải mái với một bộ phim hoạt hình…, thì đứa bé nghĩ đến buổi tập đàn mệt mỏi, đến buổi học võ mướt mồ hôi, đến lớp học thêm nhồi bao nhiêu là kiến thức… Người cha tưởng rằng vừa rồi đưa cho con cái bánh hamburger hoặc ly nước ngọt mà con thích thì con vui vẻ mà không biết rằng năng lượng của con sắp cạn kiệt sau một ngày học tập ở trường với bao nhiêu áp lực, rằng con đang buồn ngủ, con đang rất căng thẳng… Hay liệu chúng ta có chú tâm quan sát một chị công nhân đạp xe đến đón con mà đứa trẻ cười ríu rít, ôm lấy eo mẹ tíu tít kể chuyện trên lớp, bởi đứa trẻ biết rằng hôm nay mẹ đón sớm, tức là mẹ không tăng ca, bữa cơm gia đình sẽ có đủ mặt các thành viên, chút nữa mẹ sẽ nghe nó ôn bài và dò từng bài tập. Hoặc trong ánh mắt của trẻ, việc có một người mẹ là công nhân cũng hoàn toàn hạnh phúc như chúng bạn có người mẹ là bác sĩ hay có người cha là giám đốc doanh nghiệp… Có khi chính người mẹ cũng nhận ra rằng sự hạn chế về địa vị xã hội hay điều kiện kinh tế của bản thân không ảnh hưởng gì đến tình cảm và lòng tự hào của con dành cho mình, thậm chí chính điều đó đang là động lực để con mình phấn đấu hơn.

Yêu thương đúng cách không phải là yêu thương vô điều kiện, bất chấp lý lẽ, theo kiểu “dù gì nó cũng là con mình” và rồi không uốn nắn, rèn giũa để làm người có ích, hay tệ hơn là người đem lại điều tiêu cực cho người khác.

Do đó, trên thực tế, hạnh phúc của một đứa trẻ dường như không phụ thuộc nhiều vào địa vị của cha mẹ hay mức độ khá giả của gia đình, cũng có nghĩa là không liên quan nhiều đến việc học trường quốc tế, có nhiều tiền để mua quà vặt hay mang giày hiệu, đeo túi xách đẹp… Cũng như vậy, hạnh phúc của một đứa trẻ không hẳn là được học thêm rất nhiều buổi để luôn đứng đầu lớp hoặc được học võ để giành huy chương ở một giải đấu, được học đàn để tham gia biểu diễn trong ngày tổng kết năm học… Và, chắc gì một học sinh thấy hạnh phúc khi luôn được giáo viên ưu ái vì phụ huynh vốn đã gửi gắm mình cho giáo viên, cho nhà trường bởi gia đình mình vừa có thế lực, vừa có điều kiện kinh tế… Hạnh phúc của một đứa trẻ hẳn liên quan nhiều hơn đến việc được yêu thương đúng cách của cha mẹ, gia đình, thầy cô và được quan tâm nhiều hơn đến các nhu cầu, sở thích, nguyện vọng thay vì trẻ phải làm theo ý của người lớn. Một đứa trẻ hẳn sẽ có những phản ứng khác nhau khi nghe các câu hỏi: “Hôm nay con được mấy điểm mười?”, thay vì câu: “Hôm nay con đi học có vui không?”; “Tại sao học kỳ này con vẫn không được đứng đầu lớp”, thay vì câu: “Học kỳ này con thấy mình có tiến bộ hơn học kỳ trước không?”; “Môn học đó có gì khó đâu mà sao con học lúc nào cũng điểm thấp?”, thay vì câu: “Con thấy môn đó khó với con ở những điều gì?”; “Sao con nhà chú X. luôn là học sinh giỏi mà con thì chỉ toàn là học sinh tiên tiến?”, thay vì câu: “Con nhà chú X. là học sinh giỏi nhưng nó đá bóng chắc gì hơn con?”; “Cô chủ nhiệm dạo này có hay “làm khó” con nữa không?”, thay vì câu: “Con có thấy cô chủ nhiệm vui hơn vì con học tiến bộ và hay giúp cô các việc trên lớp không?”…

Như vậy, yêu thương đúng cách là không buộc trẻ chỉ làm theo ý người lớn, không tạo ra quá nhiều áp lực so với điều kiện năng lực, tuổi tác và sức khỏe của trẻ; không ép trẻ phải làm những điều trẻ không thể làm mà có thể “mở” cho trẻ làm điều có thể làm và hứng thú. Yêu thương đúng cách là quan tâm nhiều hơn đến cảm xúc, nhu cầu, nguyện vọng của trẻ, theo từng điều kiện cụ thể như ở nhà, ở trường, khi học tiểu học, lúc đã dậy thì… Ngoài ra, yêu thương đúng cách còn là tôn trọng trẻ, lắng nghe và bảo vệ trẻ hợp lý, hướng dẫn trẻ phù hợp để trẻ có trách nhiệm với bản thân và người khác, có những phẩm chất cần thiết theo chuẩn mực xã hội… Và, yêu thương đúng cách không phải là yêu thương vô điều kiện, bất chấp lý lẽ, theo kiểu “dù gì nó cũng là con mình” và rồi không uốn nắn, rèn giũa để làm người có ích, hay tệ hơn là người đem lại điều tiêu cực cho người khác.

Cho nên, các bậc cha mẹ phải thực sự học cách yêu thương con mình đúng cách và thể hiện tình yêu thương đó đúng cách!

Nguyễn Minh Hải