Tại TP.HCM, cứ 2 nam giới thì có một người hút thuốc lá. Tính riêng tại các cơ sở y tế thì tỷ lệ hút thuốc lá hàng ngày ở nhân viên y tế là 8,8%, tỷ lệ ở nam giới là 17%, tỷ lệ người hút thuốc lá thụ động là 24%…
Thân nhân bệnh nhân vô tư hút thuốc lá tại bệnh viện. Ảnh: I.T
Những con số… giật mình này vừa được đưa ra trong Hội thảo “Xây dựng môi trường không khói thuốc lá (MTKKTL) năm 2019” do Trung tâm Truyền thông – Giáo dục sức khỏe (T4G), Sở Y tế TP.HCM tổ chức.
Phát biểu tại hội thảo, ông Huỳnh Ngọc Thành – Phó Giám đốc T4G, Phó Ban chỉ đạo phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) TP.HCM – thông tin, qua 5 năm triển khai tại TP.HCM, hoạt động PCTHTL phần nhiều mới chỉ dừng ở mức truyền thông. Các kết quả đạt được chưa như mong muốn.
“Theo luật là cấm hút thuốc lá hoàn toàn tại các cơ sở y tế nhưng trên thực tế, với đặc thù của ngành y tế thì rất khó để xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc lá. Để giảm khói thuốc lá, phấn đấu đến năm 2020 làm sao mỗi cơ sở y tế thực sự là MTKKTL thì cần nỗ lực, chung tay của cả ngành, cả xã hội, từ chính mỗi cán bộ, nhân viên y tế. Đơn giản là thấy có người hút thuốc thì phải nhắc nhở, yêu cầu ra ngoài”, ông Thành nói.
ThS.BS Đinh Thị Hải Yến (T4G) cho rằng, muốn xây dựng MTKKTL thì trước tiên, mỗi cơ sở y tế cần phải xác định rõ ràng rằng thế nào là cơ sở y tế không khói thuốc lá. Từ đó mới có thể xây dựng những nội quy, quy chế phù hợp, xác đáng phổ biến đến cán bộ, nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân.
“Một số tiêu chí đánh giá cơ sở y tế không khói thuốc lá được T4G đưa ra là có niêm yết quy định cấm hút thuốc lá; có kế hoạch và có kiểm tra hoạt động PCTHTL; không quảng cáo, trao đổi mua bán các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên cơ sở y tế, nhất là không được có hành vi hút thuốc lá trong toàn khuôn viên bệnh viện. Tuy nhiên, để làm tốt thì mỗi cơ sở y tế cần phải thực hiện một cách nghiêm túc, có kế hoạch, đầu tiên là có các biện pháp can thiệp những nhân viên vẫn còn hành vi hút thuốc lá. Con số 17% nhân viên y tế có hành vi hút thuốc lá hàng ngày tại cơ sở y tế là không phải ít”, bà Yến nhấn mạnh.
Tương tự, BS.CK2 Trần Minh Quang – Phó Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Viện Y dược học dân tộc TP.HCM – cho rằng, để thực hiện tốt, đầu tiên mỗi cơ sở y tế cần ý thức được lợi ích khi xây dựng MTKKTL như giảm nguy cơ tiếp xúc thụ động với khói thuốc; tiết kiệm được chi phí khám chữa bệnh và giảm các căn bệnh liên quan đến thuốc lá; giảm nguy cơ cháy nổ; xây dựng môi trường văn minh.
Là một trong số ít cơ sở y tế xây dựng hiệu quả MTKKTL, chia sẻ về kinh nghiệm tại đơn vị mình, BS Quang nói: “Tại Viện Y dược học dân tộc TP, quy định về PCTHTL được đưa vào trong quy chế thi đua khen thưởng. Đồng thời, mỗi nhân viên y tế và cả bệnh nhân đều phải ký cam kết thực hiện tốt các quy định này. Thậm chí, ngay cả lực lượng bảo vệ, nhân viên giữ xe, căng tin, và các đối tác của bệnh viện như các hãng taxi, các trường có đưa sinh viên đến thực tập cũng phải thực hiện cam kết không hút thuốc lá trong khuôn viên bệnh viện trong hợp đồng để làm cơ sở pháp lý khi có hành vi vi phạm. Ban giám sát hành vi hút thuốc lá luôn đưa ra hoạt động kiểm tra, giám sát một cách đột xuất vào mỗi tháng”.
Mặc dù vậy, BS Quang vẫn thừa nhận, công tác PCTHTL tại bệnh viện còn gặp nhiều khó khăn như khâu giám sát khi số lượng bệnh nhân đông, khuôn viên bệnh viện rộng, nhiều cây xanh tạo môi trường để người hút thuốc lá không bị phát hiện. Đặc biệt trong việc xử phạt, nhiều khi nhắc nhở thôi đã bị phản ứng nói gì đến xử phạt…
Thông tin về kết quả xử phạt hành chính trong lĩnh vực PCTHTL tại TP.HCM, ông Nguyễn Hoàng Anh – Thanh tra Sở Y tế TP – cho biết, việc xử phạt tựa như… bắt cóc bỏ đĩa. Trong 3 năm 2016, 2017, 2018 chỉ có… 12 hành vi vi phạm được ghi nhận, xử phạt với tổng số tiền là 47 triệu đồng.
Lý giải về con số ít ỏi này, ông Hoàng Anh phân tích: “Hiện tại quá trình xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này còn gặp rất nhiều bất cập từ trong Luật PCTHTL. Ngay như việc giải thích hút thuốc lá là gì cũng không được luật đưa vào mà chỉ giải thích sử dụng thuốc lá là gì. Vì vậy gây khó khăn cho việc xác lập căn cứ pháp lý để xử phạt. Rồi quy định về thẩm quyền lập biên bản trong luật cũng không nêu thật sự rõ ràng về trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị cấm hút thuốc lá. Bên cạnh đó, những vướng mắc giữa Luật PCTHTL với pháp luật hiện hành càng làm cho việc xử phạt hành vi hút thuốc lá càng khó khăn hơn”.
Để khắc phục những bất cập này, ông Hoàng Anh kiến nghị, cần phải sớm sửa đổi, bổ sung các quy định trong Luật PCTHTL để phù hợp với thực tiễn. Quan trọng không phải là xử phạt vi phạm mà là làm sao để nâng cao ý thức, trách nhiệm cho cả cộng đồng. Luật quy định thế nào thì mỗi cơ sở y tế cứ nghiêm khắc, từng bước thực hiện…
Nam Định
Bình luận (0)