Theo số liệu thống kê, mỗi năm tại Khoa Nhi, BV Phạm Ngọc Thạch TP.HCM tiếp nhận và điều trị cho khoảng 500 lượt trẻ mắc các thể bệnh lao: Lao phổi, lao màng não, lao kê… Hầu hết các trường hợp trên, cha mẹ đều chủ quan cho rằng con mắc những bệnh thông thường, điều trị dài ngày tại các BV khác khiến bệnh ngày càng trở nặng, khó điều trị hơn.
BS Trần Ngọc Đường đang khám cho bệnh nhi N.N.B.T (16 tháng tuổi) bị lao màng não. Ảnh: H.T
“Chạy” mấy BV mới tìm ra bệnh
Tại Khoa Nhi, BV Phạm Ngọc Thạch TP.HCM, anh Nguyễn Thành Danh (22 tuổi, quê Bình Phước) đang chăm sóc con gái là bệnh nhi N.N.B.T (16 tháng tuổi, được chẩn đoán bị lao màng não) chia sẻ, khoảng tháng 9-2018, phát hiện bé T. không cử động được ở phần bả vai nên hai vợ chồng anh đã nhanh chóng đưa bé đến BV gần nhà để khám. Bé được chẩn đoán bị chấn thương phần mềm. Chăm sóc tại nhà khoảng 1 tháng mà các triệu chứng đau vẫn không thuyên giảm, vợ chồng anh Danh vội đưa con vào BV Chấn thương Chỉnh hình TP.HCM. Tại đây bé T. được chẩn đoán viên xương cánh tay, viêm tủy.
Anh Danh kể lại: “Uống thuốc được 2 ngày thì bé bị sốt, mệt hơn, vợ chồng tôi lo lắng nên chuyển con đến BV Nhi đồng 1. Bé vẫn được chẩn đoán viêm xương cánh tay. Sau 1 tháng điều trị tại đây bệnh càng nặng hơn. Bé nằm hôn mê suốt 1 tuần, sau đó kết quả chụp CT não mới phát hiện bị lao màng não. Ngay sau đó bé được chuyển qua BV Phạm Ngọc Thạnh, hiện đã được 21 ngày. BS nói bé được phát hiện bệnh và điều trị quá trễ. Bé không thể ăn bằng miệng mà phải đặt ống truyền dinh dưỡng, não của bé cũng đã có những tổn thương, sẽ để lại nhiều di chứng nặng nề về sau…”.
Cũng giống như anh Danh, rất nhiều ông bố, bà mẹ đang chăm sóc con bị lao tại đây đều “chạy” qua nhiều BV nhưng không khỏi, cuối cùng mới đưa đến BV Phạm Ngọc Thạch khi bệnh đã tiến triển nặng.
Chị Nguyễn Thu Mai (36 tuổi, quê Bình Dương, mẹ bệnh nhi H.G.B, 7 tháng tuổi) kể: “Hơn 2 tháng trước, thấy con sốt, ho, khò khè, vợ chồng tôi đưa con xuống TP.HCM khám và điều trị tại Khoa Hô hấp, BV Nhi đồng 2. Bé được chẩn đoán viêm phổi, xẹp thùy trên phổi bên phải, được điều trị nội trú tại khoa suốt 45 ngày, nhưng càng điều trị con càng nặng thêm, sốt kéo dài 1 tháng, tiêu chảy cấp. Theo đó, BV Nhi đồng 2 đã mời BS Trần Ngọc Đường – Trưởng khoa Nhi, BV Phạm Ngọc Thạch sang cùng hội chẩn. BS Đường cho con uống thuốc lao phổi 2 ngày thì ngắt cơn sốt. Sau đó con được chuyển về đây để điều trị, đến nay đã 14 ngày. BS nói con tôi chuẩn bị được xuất viện để điều trị ngoại trú, uống thuốc và tái khám đều đặn….”.
Chủ động tầm soát cho trẻ
Theo BS Trần Ngọc Đường, ở trẻ em, các dấu hiệu của bệnh lao rất khó nhận biết bởi biểu hiện giống như các bệnh nhiễm trùng siêu vi như: ho, sốt, đổ mồ hôi trộm, chán ăn sút cân… Do đó, các bậc cha mẹ thường dễ bỏ qua vì nghĩ rằng con chỉ bị cúm, ho thông thường. Tại cơ sở y tế cũng thường bỏ qua do việc phát hiện lao ở trẻ rất khó khăn. Cụ thể, ở người lớn tỷ lệ tìm được vi trùng lao trong đàm lên đến trên 50%, trong khi ở trẻ lớn 12%, còn ở trẻ nhỏ chỉ khoảng 2%.
BS.CKII Trương Văn Vĩnh – Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến BV Phạm Ngọc Thạch – cũng cho biết, trẻ bị lao thường có nguồn lao từ người thân (trong các gia đình nghèo, điều kiện sống chật chội, những trẻ bị suy dinh dưỡng, hệ thống miễn dịch suy giảm) chiếm đến 70% và chủ yếu lây qua đường hô hấp. Ngoài ra, trẻ còn có thể bị lây bệnh ở trường học, ngoài cộng đồng. Nguy cơ từ nhiễm trở thành bệnh lao là 10% trong 10 năm sau khi bị nhiễm lao. Nguy cơ này tùy thuộc nhiều yếu tố như tuổi khi nhiễm lao, tình trạng dinh dưỡng của trẻ, tình trạng vi khuẩn lao của nguồn lây tiếp xúc, thời gian và cường độ tiếp xúc nhiều hay ít.
Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trẻ em ở các nước có tỷ lệ bệnh lao cao có thể chiếm tới 6% trong tổng số ca bệnh truyền nhiễm. Ở Việt Nam, con số này tương đương với ít nhất 7.800 ca. Tuy nhiên, số trẻ em dưới 15 tuổi được chẩn đoán lao và báo cáo chỉ có khoảng từ 1.000-1.300 trường hợp hàng năm, chiếm khoảng 1-1,3% tổng số trường hợp mắc lao được thông báo. WHO khuyến cáo, trẻ em dưới 3 tuổi, trẻ bị suy dinh dưỡng nặng hoặc bị suy giảm hệ miễn dịch thuộc nhóm có nguy cơ cao nhất nhiễm lao phổi. Lao phổi ở trẻ em gây ra nhiều dạng nguy hiểm khác như lao màng não, để lại các di chứng mù, điếc, liệt chi hoặc thiểu năng trí tuệ.
Tại Việt Nam, bệnh lao thường không được chẩn đoán ở trẻ em từ sơ sinh đến 15 tuổi. Trẻ em thiếu tiếp cận các dịch vụ y tế cũng như nhân viên y tế không được chuẩn bị để nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lao ở nhóm tuổi này.
Theo đó, BS Vĩnh khuyến cáo, đối với tất cả trẻ sơ sinh cần được tiêm chủng vắc-xin ngừa lao (vắc xin BCG) trong vòng 1 tuần đầu đời nhằm ngăn chặn lao sơ nhiễm; đồng thời phải hạn chế tối đa trường hợp trẻ tiếp xúc với nguồn lây nhiễm. Bên cạnh đó, những trẻ và người có tiếp xúc với bệnh nhân lao phổi cần được quan tâm tầm soát lao hàng năm để phát hiện sớm và điều trị kịp thời khi còn ở thể lao nhẹ, hạn chế những biến chứng nguy hiểm về sau. Ngoài ra, trường hợp gia đình có người bệnh lao phổi thì cần áp dụng các biện pháp vệ sinh để tránh lây nhiễm lao cho người khác, trong đó có trẻ nhỏ (ở phòng riêng, ăn uống riêng, đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên). Tránh cho trẻ tiếp xúc với người bệnh lao phổi…
Hoài Thương
Bình luận (0)