Xe vệ sinh đa năng… made in học sinh

Nhận thức được những khó khăn trong việc phân loại rác tại nguồn, đồng thời mong muốn giúp nhân viên vệ sinh đỡ vất vả trong việc thu gom rác thải, một nhóm học sinh Trường THCS Cách Mạng Tháng Tám (Q.10, TP.HCM) đã sáng tạo ra mô hình xe vệ sinh đa năng để giải quyết tình trạng trên.

Thầy Nguyễn Minh Triết cùng các thành viên trong nhóm sáng chế xe vệ sinh đa năng

Mô hình xe vệ sinh đa năng xuất sắc đoạt giải nhất bảng B1 dành cho bậc tiểu học và THCS trong Hội thi Tin học trẻ TP.HCM lần thứ 28 năm 2019, được chọn tham dự Hội thi Tin học trẻ toàn quốc lần thứ 25 tại Quảng Bình sắp tới. Nhóm học sinh tham gia sáng chế gồm: Nguyễn Trương Mai Phương, Tăng Thanh Hà, Nguyễn Ngọc Vũ Sang, Trần Thanh Uyên, Vũ Thị Ngọc Hân (học lớp 8/4) và Lương Bảo Ngọc (học lớp 8/3).

Sáng tạo vì cộng đồng

TP.HCM là địa phương có dân số đông, hàng ngày thải ra một lượng lớn rác thải. Tuy nhiên, việc phân loại rác thải tại nguồn chủ yếu dựa vào phương pháp thủ công, vì vậy gây ra rất nhiều khó khăn cho bộ phận thu gom rác. Đứng trước viễn cảnh đó, nhiều học sinh cũng chạnh lòng. “Không nói đâu xa, hằng ngày chứng kiến các cô lao công trong trường làm vệ sinh đã giúp chúng em thấu hiểu được phần nào. Khốn khổ hơn, vào những lúc tiết trời oi bức mà thêm mùi hôi của rác thải cũng đủ khiến mọi người đổ bệnh, trong khi đó nhân viên vệ sinh còn phải quét dọn, phân loại, vận chuyển… Chắc chắn sức khỏe của họ sẽ không ổn nếu làm việc lâu dài”, nhóm sáng chế bày tỏ.

Từ trăn trở đó, các em ngồi lại suy nghĩ, bàn bạc để tìm ra “bài toán” giải quyết vấn đề. Theo đó, bằng nguồn kiến thức tin học đã học, cộng thêm ý tưởng vận dụng kiến thức liên môn trong môn vật lý, công nghệ, mỹ thuật…, các em đã thống nhất sáng tạo ra xe vệ sinh đa năng. “Đầu tiên chúng em lên kế hoạch, phân chia công việc cho nhau. Với bàn tay khéo léo, vẽ đẹp, Hà và Uyên đảm nhiệm công việc phát thảo mô hình trên giấy và tính toán. Còn những bạn có sức khỏe sẽ lo phần lắp ráp cho xe”, Phương cho biết.

Mặc dù lên kế hoạch hoàn hảo nhưng những nữ “kỹ sư nhí” cũng gặp không ít khó khăn. Hà bộc bạch: “Khó nhất là ở bản vẽ vì đây là nền móng để chúng em dựa vào đó hoàn thành sản phẩm. Nhưng do chưa có nhiều kinh nghiệm nên vẽ và tính toán không chính xác, vẽ sai vị trí các tính năng, khi lắp xe lại không hoạt động như mong muốn. Vì vậy phải “xé nháp” làm đi làm lại nhiều lần mới xong”.

Ngọc bật mí thêm: “Trong mô hình sáng tạo của chúng em có những kiến thức nằm ngoài chương trình hoặc chưa được học tới. Do đó, trong quá trình làm, cả nhóm phải lên mạng tìm hiểu, nghiên cứu, đọc thêm sách vở để củng cố kiến thức”.

Xe đa năng, tiết kiệm điện

Sau gần 4 tháng thực hiện, cả nhóm đã cho “ra lò” thành quả sáng tạo của mình, đó là một chiếc xe vệ sinh đa năng có khối lượng 10kg, dài 1m50, rộng 0,5m. Xe gồm các bộ phận: bánh xe, chổi, băng chuyền, ống nhựa PVC, bình ắc quy, thùng rác, sắt V lỗ, tấm nhựa PVC Foam và một số thiết bị hỗ trợ khác. “Sau khi làm xong, chúng em muốn chiếc xe được chú ý nên vẽ thêm các họa tiết có tính chất kêu gọi bảo vệ môi trường và tô thêm nhiều màu sắc cho xe sặc sỡ, nhìn bắt mắt hơn. Bên hông phải của xe, chúng em còn viết thêm dòng chữ “Bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống chúng ta” để các bạn trẻ có thể hiểu được tầm quan trọng của môi trường sống. Từ đó có những cách làm thiết thực, bảo vệ cuộc sống”, một thành viên trong nhóm nhấn mạnh.

Xe vệ sinh đa năng của học sinh Trường THCS Cách Mạng Tháng Tám

Chỉ tay vào từng bộ phận, Phương phân tích tính năng hoạt động của xe: “Khi điều khiển tay cầm (được lập trình), xe sẽ thực hiện việc quét rác thông qua 3 chổi gồm 2 chổi 2 bên và 1 chổi chính giữa được đặt phía trước xe. Rác được đưa lên băng chuyền bằng các ống nhựa PVC. Tại đây, chúng em dựa vào yếu tố hình dạng rác mà thiết kế băng chuyền phù hợp để phân loại rác. Lúc này, rác sẽ rơi vào 2 thùng được quy định sẵn (1 thùng dành cho rác hữu cơ và 1 thùng rác vô cơ)”. Để nhận dạng vật cản, nhóm còn thiết kế ra hệ thống chuông báo khi thùng rác đầy; phía trước xe có vật cản hoặc rác quá lớn so với xe bằng cách dùng mạch Arduino lập trình với các thiết bị cảm biến. “Hiện tại xe của chúng em đang đưa vào hoạt động trong khuôn viên trường. Ưu điểm của xe là giúp việc quét rác, phân loại rác một cách tự động từ nguồn pin mặt trời nên tiết kiệm nguồn năng lượng điện và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, hiện tại xe chỉ quét được rác nhỏ, có trọng lượng dưới 2kg”, nhóm sáng chế chia sẻ.

Bật mí về chiếc xe tham dự Hội thi Tin học trẻ toàn quốc lần thứ 25 sắp tới, thầy Nguyễn Minh Triết (giáo viên hướng dẫn nhóm) cho biết nhóm sẽ nâng cấp thêm hệ thống chà sàn và lau sàn. Nếu có thể còn xây dựng thêm hệ thống đèn chiếu sáng khi trời tối để xe có thể sử dụng vào buổi tối; xây dựng thêm hệ thống an toàn cho xe như đèn tín hiệu báo xe đang hoạt động trên đường. “Điều quan trọng nhất là việc phân loại rác cần được cải thiện để tăng độ chính xác hơn hoặc phân loại được nhiều loại rác thải như hiện nay”, thầy Triết cho hay.

Nói về xe vệ sinh đa năng của học sinh trong trường, cô Nguyễn Thị Thơi (Phó Hiệu trưởng nhà trường) chia sẻ: “Tôi rất vui khi thấy thầy trò sáng tạo ra sản phẩm thiết thực và đoạt được giải cao. Tuy nhiên, hiện tại xe chỉ mới đưa vào hoạt động trong trường, chưa thể áp dụng rộng rãi vì điều kiện của trường không cho phép. Do đó, tôi rất mong Thành đoàn TP.HCM liên kết với doanh nghiệp để tạo điều kiện cho sản phẩm sáng tạo của học sinh được ứng dụng trong thực tế”.

Hồ Trinh