Học trước chương trình, do đâu?

Hiện nay, đa số học sinh đều học trước chương trình ở trường phổ thông. Trẻ mầm non đã bắt đầu học trước chương trình lớp 1. Vừa học xong lớp 1, học sinh liền học chương trình lớp 2. Dứt lớp 2, học sinh vội vã học chương trình lớp 3 và cứ thế, luôn luôn như thế. Tại sao lại có xu hướng học trước chương trình như vậy?

Theo tác giả, những học sinh bị phụ huynh buộc đi học trước chương trình thường chán ngán việc học vì thấy cứ phải học hoài, học mãi. Trong ảnh: Học sinh lớp 1 trong ngày khai giảng năm học mới. Ảnh: N.Trinh

Chúng ta hãy thử nhìn vào các cháu đang học lớp lá ở trường mầm non, chuẩn bị vào lớp 1. Theo đó, phụ huynh luôn băn khoăn có nên cho con học trước chương trình lớp 1 hay không? Hiện tại, vẫn có hai xu hướng đối nghịch nhau: cho và không. Xu hướng nào cũng có lý lẽ biện luận, chứng minh rõ ràng cụ thể nhưng đa số là cho con học trước. Theo tôi, việc cho con học trước chương trình lớp 1 tất cả là do tâm lý phụ huynh chứ không phải do trẻ muốn học. Khi con vào lớp 1, phụ huynh nào cũng rất quan tâm đến việc học của con. Hàng ngày, phụ huynh hỏi han con, hỏi giáo viên, hỏi bạn của con và cả cha mẹ của bạn bè con để kiểm tra, so sánh… Chính vì thế, chỉ cần con đọc, viết thua bạn; chỉ cần cô giáo phê nhẹ nhàng là đọc, viết còn chậm là phụ huynh “sốt vó” lên. Tâm lý này đã dẫn đến việc cho con học trước chương trình lớp 1 là an tâm nhất. Và cứ tiếp tục như thế, vừa xong lớp 1, phụ huynh lại bắt con học trước chương trình lớp 2. Thế là suốt 12 năm học phổ thông, học sinh luôn học trước chương trình. Tôi nhớ mãi năm con trai đầu của tôi còn học lớp lá. Một hôm rước cháu về, cháu khóc và không chịu đi học nữa. Ngạc nhiên, tôi hỏi và được biết, cô giáo dạy mầm non dạy các cháu chữ cái và rồi cho các cháu viết vài dòng trước giờ ra về. Con tôi viết quá chậm, viết sai. Cô giáo dọa không viết xong, không cho về. Hôm sau, đưa cháu đến lớp tôi trao đổi với cô giáo. Bất ngờ, cô giáo bảo tôi phải cho cháu đi học trước chương trình lớp 1; cô cũng đã cho con mình đi học trước. Theo cô, đa số học sinh lớp 1 đã biết đọc, biết viết. Nếu không học trước, trẻ vào lớp 1 sẽ mặc cảm tự ti thua kém bạn bè và chán học.

Học sinh tiếp thu tốt được học trước chương trình khi đến lớp sẽ không tập trung nghe giảng nữa vì nghĩ rằng mình đã biết hết. Kết quả học tập của những học sinh này cũng không quá xuất sắc.

Tôi vẫn cương quyết không cho con học trước và bản thân cháu cũng không chịu học. Tôi đã thử đưa cháu đến nhà người bạn dạy lớp 1 xem cháu có muốn học không. Nhưng đến nơi, thấy các bạn ngồi viết là cháu khóc, đành phải đưa về. Vài tháng trước khi vào lớp 1, tôi đã tập con trai ngồi vào bàn học, tập cháu viết nét dọc, nét ngang… Cái khó của các cháu ở lứa tuổi này là ngồi yên một chỗ, tập trung chú ý vì các cháu quen ở mầm non vui chơi, ca hát, nhảy múa suốt. Tôi phải tập cháu ngồi học từ 10 phút, 20 phút rồi tăng dần đến 40 phút. Mỗi tối, thay vì kể chuyện trước khi cháu đi ngủ, tôi đã mua truyện tranh có vài dòng chữ phía dưới, đọc cho cháu nghe. Thỉnh thoảng, tôi chỉ vào các chữ trong truyện đố cháu chữ gì, dạy cháu vài chữ cái, đánh vần vài tiếng đơn giản… Vì vậy, vào lớp 1, con tôi đã biết ngồi yên tập trung học trong suốt tiết học. Dĩ nhiên, ở học kỳ I, cháu không học giỏi như các bạn đã học trước: đọc làu làu, viết chữ ngay hàng, thẳng lối, được cô giáo khen mỗi ngày. Sang học kỳ II thì cháu đã theo kịp các bạn. Đến đứa con gái thứ hai, tôi cũng không cho cháu học trước chương trình lớp 1. Tôi cũng dạy con như thế nhưng có phần nhẹ nhàng hơn vì thấy anh nghiêm túc ngồi học thì cháu cũng làm theo. Đôi khi, đứa lớn dạy đứa nhỏ. Hai đứa con tôi đã không học trước nhưng vẫn học tốt ở lớp 1. Những năm học sau đó, tôi cũng không cho các cháu học trước chương trình và các cháu vẫn theo kịp các bạn ở lớp.

Nhắc lại chuyện học tập của các con, tôi muốn nói với các phụ huynh đừng vì tâm lý muốn con mình phải bằng hoặc hơn bạn bè mà làm khổ con và khổ cả phụ huynh. Phụ huynh khó nhìn thấy được hậu quả của việc mình cho con học trước chương trình. Học sinh tiếp thu tốt được học trước chương trình khi đến lớp sẽ không tập trung nghe giảng nữa vì nghĩ rằng mình đã biết hết. Kết quả học tập của những học sinh này cũng không quá xuất sắc. Những học sinh chưa chăm chỉ, phụ huynh buộc đi học trước chương trình càng chán ngán việc học hơn vì thấy sao cứ phải học hoài, học mãi.

Lê Phương Trí