“Trong năm 2018 sẽ sửa đổi Luật GD và Luật GD ĐH, thời gian rất gấp, dự kiến tháng 5 năm nay sẽ trình ra xin ý kiến lần đầu và tháng 10 sẽ thông qua. Đến nay, Bộ GD-ĐT đã chuẩn bị đến tờ trình lần thứ tư để trình Chính phủ. Ngày 6-2, chúng tôi sẽ báo cáo trước Thường vụ Quốc hội xin ý kiến về một số vấn đề lớn”.
PGS.TS Phan Thanh Bình – Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa GD Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội – thông tin điều này tại hội thảo “Hoàn thiện chính sách pháp luật về ĐH tư thục” diễn ra tại TP.HCM ngày 22-1.
SV học trường tư chỉ chiếm dưới 20%
Đối với Luật GD ĐH, ông Bình nhấn mạnh vào 6 vấn đề lớn gồm: hệ thống GD ĐH, quản lý nhà nước, tự chủ ĐH, tài chính ĐH và hệ thống trường tư thục.
Trong đó, ông Bình nhìn nhận: “Từ lúc có Luật GD (cũ) đến nay, chúng ta chưa đẩy được hệ thống GD tư thục lên. Trường không nhiều, số lượng SV còn thấp – dưới 20%. Nhưng lo hơn là khi mở các trường tư thục ra, có còn đi đúng hướng của GD ĐH quốc dân hay không?”.
Theo ông Bình, hiện tượng kinh doanh GD, đi lệch hướng trong GD, coi đây là một hình thức kinh doanh dễ dàng… là vấn đề đầu tiên đặt ra, cần nhìn rõ, luật điều chỉnh như thế nào, nếu không sẽ có hiện tượng “vàng thau lẫn lộn”.
Thứ 2, về hệ thống quản lý của Nhà nước đối với trường tư thục, ông Bình đồng ý trước nhiều ý kiến cho rằng, đến một lúc GD tư thục sẽ là động lực cho cả nền GD nước nhà, đem lại sự năng động, ý tưởng mới để kích thích toàn bộ hệ thống. Nhưng để làm điều đó, Nhà nước cần giữ gì, buông gì, hỗ trợ gì?
“Hiện nay cũng có ý kiến cho rằng Nhà nước không bình đẳng trong đối xử giữa trường ĐH tư thục với công lập, hệ thống luật pháp không rõ ràng, dễ quyết cho công lập, khó cho tư thục, cuối cùng lửng lờ những quyết định dành cho phía tư thục. Việc làm tốt trách nhiệm từng trường ĐH không kể tư thục hay công lập đối với hệ thống GD ĐH Việt Nam còn chệch choạng dẫn đến hệ thống quản lý Nhà nước cũng không rõ ràng. Thời gian qua, trường tư thục đang phát triển tốt chứ không phải không tốt nhưng bên cạnh đó còn những vấn đề lấn cấn: quan hệ giữa hội đồng quản trị với hiệu trưởng, sở hữu, thành viên hội đồng quản trị, tài sản… Những trường vẫn đang ở dạng trường dân lập còn phức tạp hơn. Trường dân lập không có chủ sở hữu một cách rõ ràng. Việc chuyển từ dân lập sang tư thục thời gian qua “kẹt” chính ở vấn đề sở hữu. Trong khi đó, luật lại không rõ ràng. Hiện nay có hiện tượng bên ngoài làm GD nhưng bên trong là một cuộc vận động của các tổ chức tài chính và đang có sự mua bán lẫn nhau giữa các trường ĐH tư thục. Tôi không đánh giá đó là hiện tượng xấu, nhưng phải nhìn nhận rõ bức tranh đang vận hành, cần điều chỉnh như thế nào”, ông Bình nói.
Cần bình đẳng công – tư
Khẳng định đến nay, nước ta chưa có trường ĐH tư thục không vì lợi nhuận, ông Bình cho rằng cần làm rõ khái niệm trường ĐH tư thục và ĐH tư thục không vì lợi nhuận, xem xét hướng đưa vào luật và điều chỉnh ra sao… Đồng thời, đề cập việc nhìn nhận các trường tư thục như một doanh nghiệp hay vẫn mãi như một trường ĐH.
Trong khi đó, GS. Phạm Phụ – Trường ĐH Bách khoa TP.HCM – thẳng thắn nhìn nhận, ở Việt Nam, trước mắt không thể có ĐH không vì lợi nhuận. Cần xem các ĐH hiện nay là ĐH vì lợi nhuận nhưng cố gắng kiểm soát, khuyến khích, cải thiện từ hội đồng quản trị… Bên cạnh đó, cần tìm cách để trường ĐH tư thục trong 5-7 năm nữa có ít nhất 40% tổng số SV. Và Bộ GD-ĐT cần có chính sách một mặt động viên khuyến khích bình đẳng trường ĐH công – tư, mặt khác phải giám sát những tiêu cực của nó.
PGS.TS Chu Hồng Thanh – Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ GD-ĐT – chỉ rõ, thách thức không nhỏ đối với trường ĐH tư thục chính là cách nhìn định kiến và thiếu thiện cảm của xã hội, Nhà nước. Định kiến này có từ lâu và kéo dài dai dẳng, một phần còn xuất phát từ kết quả của lối tư duy thực dụng, ngắn hạn và các hoạt động mang tính “chụp giật” của chính các trường tư thục.
Ông Thanh đề xuất, chính sách pháp luật về GD ĐH cần tạo sân chơi bình đẳng và công bằng giữa các trường ĐH công lập, tư thục, trường có vốn đầu tư nước ngoài. Vì dù khác biệt về vốn đầu tư nhưng các trường này đều cùng phải bình đẳng trong thực hiện mục tiêu của GD ĐH, đào tạo, nghiên cứu khoa học… Đặc biệt, luật cũng cần chú ý tạo sự bình đẳng cho nhà giáo, SV trong sân chơi chung, không phân biệt công lập hay tư thục.
Mê Tâm
Bình luận (0)