Việc quy hoạch và sử dụng đất trên hành lang sông, kênh rạch cần đảm bảo cảnh quan và môi trường, an toàn của bờ sông và sự tiếp cận thuận tiện của công chúng.
Vấn đề này được nêu ra tại Hội thảo Quy hoạch và phát triển bờ kè sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025, do UBND TP tổ chức chiều 10-9.
Đánh giá toàn diện hiệu quả sử dụng đất
Nói đến các yêu cầu đối với thiết kế kiến trúc quy hoạch dọc hành lang trên sông, kênh rạch, nhóm tác giả TS. KTS Võ Kim Cương, ThS. KTS Nguyễn Hoài Nam – Hội Quy hoạch và Phát triển TP cho rằng, để khai thác hiệu quả nguồn lực từ đất qua việc kè bờ, kể cả thực hiện các công trình có tính bắt buộc của đô thị về giao thông, thoát nước… cần làm sao phát huy được các công trình kỹ thuật và kiến trúc trên hành lang bờ sông mang lại cho cảnh quan, môi trường đô thị và có hiệu quả kinh tế cao nhất cho đô thị.
Trên quan điểm này, quy hoạch, hiệu quả sử dụng đất phải được đánh giá toàn diện và không nặng về hiệu quả kinh tế trực tiếp; đảm bảo các yêu cầu về cảnh quan và môi trường, an toàn của bờ sông và đảm bảo sự tiếp cận thuận tiện của công chúng. Nên có một đề án tổng thể quy hoạch xây dựng gắn kết với các đề án quy hoạch giao thông thủy, thủy lợi chống ngập, du lịch, văn hóa giải trí, xây dựng và thiết kế đô thị hai bên sông kênh rạch.
“Lập quy hoạch không nên quá chú trọng hiệu quả kinh tế trước mắt mà cần chú trọng đến môi trường đô thị và cảnh quan sông nước của TP. Mặt khác, để khai thác có hiệu quả quỹ đất dọc hành lang sông kênh rạch, cần bám sát quy hoạch thủy lợi chống ngập úng, phân khu vực theo các phương án chống ngập và giao thông thủy để có kế hoạch và phương án thiết kế kè hiệu quả nhất”, nhóm này cho biết.
Với bài học kinh nghiệm từ Nhật Bản về định hướng cơ bản tái thiết đô thị nhằm sử dụng hiệu quả dòng sông, TS. KTS Nguyễn Lâm – Trung tâm Nghiên cứu Kiến trúc Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP nhìn nhận, việc lập quy hoạch sử dụng hiệu quả các dòng sông sẽ ngày càng trở nên quan trọng hơn trong tương lai. Đòi hỏi có sự xem xét nhiều quan điểm khác nhau của dòng sông trong đô thị và phân chia thành các khu vực như lưu vực sông, ven sông, khu vực sông. Cần đảm bảo phương châm bảo tồn – phát triển – chỉnh trang trong quy hoạch, đồng thời, thúc đẩy vai trò hợp tác công tư PPP nhằm nâng cao hiệu quả dự án; xem xét hỗ trợ giải pháp cho hoạt động GD-ĐT nguồn nhân lực cần thiết cho lập quy hoạch tích hợp giữ dòng sông và quy hoạch chung.
Nói về chỉnh trang hai bên bờ kênh rạch, trong đó có việc xóa dần khu ổ chuột, KTS Khương Văn Mười lưu ý phải tổ chức lại cho dân tái định cư có nhịp sống an toàn về kinh tế, xã hội. “Giải pháp này đòi hỏi tiềm lực kinh tế, chiến lược cuốn chiếu để từng bước thay đổi bộ mặt kênh rạch, trước hết tập trung khu vực có diện tích đất lớn nhất. Bước đầu phải có quỹ đất trống, hoặc các chung cư đã có sẵn để chuyển giao các căn hộ đi khỏi, mới có quỹ đất sạch đầu tư xây dựng”, KTS Khương Văn Mười góp ý.
Phải có quy hoạch cụ thể chứ không thể tự phát
Hệ thống sông, kênh rạch trên toàn khu vực TP.HCM có tổng chiều dài khoảng 7.955km, tổng diện tích mặt nước khoảng 16% diện tích đất TP tương đương 35.192ha, có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển TP, vừa là nét đặc trưng về cảnh quan tự nhiên đóng góp vào hình thái không gian đô thị, vừa là hệ thống giao thông thúc đẩy giao thương hàng hóa, phát triển thương mại – dịch vụ – du lịch và cải thiện điều kiện vi khí hậu, vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, hệ thống sông, kênh rạch đang đối mặt với nhiều thách thức do biến đổi khí hậu và quá trình đô thị hóa nhanh chóng gây nên tình trạng nước biển xâm lấn, sạt lở, sụt lún; các hiện tượng san lấp, xây dựng lấn chiếm trái phép, ô nhiễm môi trường…
Trước thực trạng này, ông Võ Văn Hoan – Phó Chủ tịch UBND TP nhìn nhận, hiện chưa có cái nhìn, quy hoạch, giải pháp tổng thể để phát triển hệ thống sông, kênh rạch trên toàn khu vực TP. Theo ông Hoan, TP sẽ tiếp tục nghiên cứu để thực hiện đề án này. Sẽ xây dựng một khung pháp lý phát triển và quy chế quản lý thống nhất, đồng bộ, rõ trách nhiệm cơ quan Nhà nước và có vai trò tham gia người dân, doanh nghiệp cũng như có chế tài trách nhiệm. Đồng thời xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển mạng lưới bờ kè, kêu gọi đầu tư một số dự án trọng điểm, cũng như có nhiều cơ chế huy động nguồn lực để triển khai dự án hạ tầng hiệu quả. “TP là đô thị hóa phát triển nhanh nhưng phải hướng đến đô thị sông nước, hài hòa tự nhiên, thân thiện môi trường và nâng cao chất lượng sống người dân TP”, ông Hoan chia sẻ.
Phát biểu tại hội nghị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân khẳng định sông nước với TP.HCM là tài nguyên thiên nhiên đặc biệt, là điều kiện phát triển TP nhưng phải có quy hoạch và phát triển bờ kè sông, sử dụng đất cụ thể chứ không thể tự phát.
Trên cơ sở này, Bí thư Thành ủy gợi ý có 7 việc nên làm. Đó là TP cần có chuyên đề nghiên cứu sâu về kinh nghiệm quốc tế trong quy hoạch phát triển ven sông; Phối hợp với các chuyên gia mô phỏng ngập nước và thoát nước của TP, từ đó khẳng định lại những giải pháp vĩ mô; Mong có những giải pháp tiến bộ kỹ thuật trong xây kè, bờ sông đặc biệt đa chức năng của thế giới để TP học hỏi kinh nghiệm; Mong muốn kinh nghiệm các mô hình hợp tác giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp trong phát triển vùng đất ven sông; Định hướng phân loại chức năng hệ thống kênh, sông rạch TP, trong đó có rà soát lại hiện trạng sử dụng như thế nào; Giới thiệu một số bài học mô hình của TP đã, đang làm kè, phát triển ven sông để rút kinh nghiệm; Rà soát, bổ sung đối với các bất cập pháp lý giữa quy định và quy hoạch.
“Phấn đấu từ nay đến cuối năm, TP phải có được định hướng về quy hoạch xây dựng kè, phát triển đất ven sông TP và đề xuất định hướng quy chế quản lý quy hoạch này”, đồng chí Bí thư chỉ đạo.
Nguyễn Trinh
Bình luận (0)