Giáo viên trong vòng xoáy đa cấp

Một cô giáo ở Q.3 (giữa) giới thiệu sản phẩm để bán hàng đa cấp tại nhà một đồng nghiệp sắp nghỉ hưu ở Q.Gò Vấp

Được đồng nghiệp giới thiệu, bị người quen dụ dỗ một số người đã bỏ ra tiền triệu để tham gia bán hàng đa cấp với mong ước đổi đời. Tuy nhiên, hầu hết sau đó đều rơi vào cảnh nợ nần, túng thiếu do bị lừa đảo, trong đó có cả học sinh, sinh viên và giáo viên (GV) vốn có rất ít hiểu biết về loại hình kinh doanh mới mẻ này.

Vòng xoáy kinh doanh đa cấp

Ông Đinh Thiện Căn – nguyên Trưởng phòng GD-ĐT Q.1, TP.HCM cho biết: Trước đây theo tôi được biết tại Q.1 có một số cán bộ, GV của một trường tiểu học có tham gia mua bán thực phẩm chức năng theo dạng kinh doanh đa cấp. Việc điều chuyển cán bộ quản lý của trường sang nhận nhiệm vụ khác là do nhu cầu công việc của ngành chứ không phải do liên quan đến kinh doanh đa cấp như nhiều người nghĩ. Còn việc có kinh doanh đa cấp hay không đó là chuyện riêng cá nhân của họ, nhà trường không có can thiệp gì. Đây là chuyện tham gia ngoài xã hội nếu làm sai thì họ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Tôi cũng mong tất cả mọi người trong đó có GV trong ngành giáo dục làm việc gì cũng phải suy nghĩ đến danh dự của nghề nghiệp và lương tâm.

Ngày 17-2-2016, anh K. – GV của một trường THPT ở Q.3, TP.HCM nhận được cú điện thoại của một đồng nghiệp mời đi dự tiệc tại một nhà hàng trên đường Lê Văn Sỹ, Q.Tân Bình. Vì lâu ngày gặp nhau và hơn nữa đây là tiệc chiêu đãi đầu năm của bạn nên anh K. đã vui vẻ nhận lời. Tuy nhiên, trái ngược với những suy nghĩ ban đầu của mình, 18 giờ tối anh có mặt tại nhà hàng mới phát hiện đây là buổi họp mặt đầu năm của một công ty kinh doanh đa cấp bằng việc bán thực phẩm chức năng cho người tiêu dùng. Về thì cũng dở ở không xong, anh K. đang trong tình thế khó xử thì được mọi người có mặt hôm đó động viên ở lại. Anh kể: “Sau khi nhập tiệc được 15 phút là chương trình giới thiệu sản phẩm nutriliteAW của công ty với các mặt hàng tiêu dùng như kem đánh răng, nước rửa chén, xà bông, nước tẩy, các loại mỹ phẩm chất lượng cao”. Theo anh K. ngoài việc ủng hộ mua các mặt hàng với giá cao, nhân viên tiếp thị của công ty còn đưa ra chiến lược phân phối hàng theo mạng lưới kinh doanh đa cấp”. Do bị nể tình tham gia bữa tiệc “bất đắc dĩ”, anh K. đành bỏ ra gần 1 triệu đồng để mua một số mặt hàng mà theo anh giá cao gấp đôi ngoài thị trường.

Trước đó anh P. – GV dạy tại một trường THPT ở Q.Gò Vấp cũng được người đồng nghiệp tên T. mời đi ăn trưa miễn phí tại nhà hàng H.P. Do biết T. từng tham gia bán các loại thực phẩm chức năng theo mô hình kinh doanh đa cấp nên anh đã từ chối khéo nhưng T. vẫn không chịu buông tha. Anh P. đưa cho tôi xem một tin nhắn: “Vì nể tình tôi từ chối khéo nhưng cô giáo này vẫn nhắn tin nếu anh có bạn thì cứ mời họ đến dự tiệc luôn. Khi tôi báo là xe bị hư thì cô T. gọi điện sẵn sàng cho nhân viên sang chở thực khách đến tận nhà hàng”. Theo anh P. mặc dù không hề quen biết nhau nhưng các công ty này tìm cách mời đi ăn, dự tiệc chiêu đãi ở nhà hàng sang trọng là điều mà người được mời cần phải đặt câu hỏi nghi vấn vì không có chuyện họ cho không ai bao giờ. Đây là chiêu trò mới của các công ty nhằm giăng bẫy những GV đã và sắp về hưu vào cuộc để có nhiều thu nhập hơn.

Năm 2006, được đồng nghiệp giới thiệu, một GV dạy môn GDCD Trường THPT P. (Q.Bình Thạnh) tham gia một chân trong “đường dây” bán hàng đa cấp của Công ty TNHH thương mại L.H. Sau khi mua hàng với số tiền lên đến hàng chục triệu đồng, cô giáo này đã vào trường gặp đồng nghiệp để đi vận động mua bán thực phẩm chức năng của Công ty TNHH thương mại L.H. Nhờ gia đình chồng phát hiện kịp thời, cô đã thoát ra khỏi “tâm bão” bán hàng đa cấp dù đã mất đi một số tiền rất lớn.

Bài học vẫn còn đó

Người dân cần cảnh giác

Theo Đại úy Đậu Duy Hưng – phụ trách phòng chống tội phạm công nghệ cao, Công an tỉnh Hà Tĩnh thì các doanh nghiệp bán hàng đa cấp thường thuê địa điểm kinh doanh không cố định, nhiều khi lại chưa khai báo tạm trú với cảnh sát khu vực nên chính quyền thật sự khó quản lý dù hoạt động bất hợp pháp. Chính đây là rủi ro cao nhất cho những người dân khi tham gia mua bán hàng đa cấp mong tìm lợi nhuận cao. Khi làm ăn thua lỗ và bị phanh phui thì người dân không biết lấy lại tiền từ đâu gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh và đời sống ổn định của xã hội. Vì thế người dân cần cảnh giác và không nên quá tin tưởng vào loại hình kinh doanh đa cấp biến tướng.

Tuy không có máu làm giàu để đổi đời nhưng anh M. một GV dạy văn ở Q.Thủ Đức đã từng tham gia các khóa học bán hàng đa cấp của Công ty TNHH Amway Việt Nam vào năm 2010 tại đường Hoàng Văn Thụ Q.Tân Bình vì nể lời của một học trò cũ. Anh chia sẻ: “Mặc dù nghe nói nhiều đến các lớp học bán hàng đa cấp nhưng tôi chưa từng “mục sở thị”, sau khi chứng kiến tôi mới thấy lớp học nào cũng rất bài bản về khâu tổ chức và luôn tìm cách lôi kéo người học vào guồng máy bán hàng này”.

Thế nhưng, không phải ai cũng có mắt tinh tường như anh M. khi đứng trước những lời mời mọc của người thân và bạn bè để thoát ra khỏi vòng xoáy của cơn bão bán hàng đa cấp. Chị H. một GV Trường THCS Đại Xuân, Quế Võ, Bắc Ninh đã từng mất trắng 40 triệu đồng khi mua mã bán hàng của Công ty TNHH thương mại Lô Hội năm 2007 để mong đổi đời vì đồng lương nhà giáo của hai vợ chồng quá “hẻo”. Chị cho biết nếu không có cô con gái khuyên nhủ thì chắc đến bây giờ chị không thể có được ngôi nhà 3 tầng ở như hôm nay. Rút được bài học kinh nghiệm xương máu đó nên vừa rồi cô giáo về hưu này đã không bị sa bẫy của Công ty CP Đầu tư và thương mại Việt Phát kinh doanh các loại thực phẩm chức năng như: Male Strength, Vipha Calcl, Thấu cốt truy phong hoàn do Nguyễn Thị Thu (SN 1970 hộ khẩu Hà Nội) mang chức danh chủ tịch hội đồng quản trị cầm đầu. Chị H. cho biết, với chiêu trò thành lập đại lý công ty cấp huyện để thu hút các cộng tác viên với các giải thưởng khác nhau như hoa hồng bán lẻ, hoa hồng gián tiếp, doanh số doanh thu nên trường chị đã có hàng chục GV tham gia. Sau khi bị cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh vào cuộc đã xác định hơn 500 người tham gia đường dây buôn bán lừa đảo này với số tiền hơn 20 tỷ đồng.

Bài, ảnh: Hương Thủy