Ngày 19-10, tại TP.Đà Nẵng, Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) phối hợp với Bộ NN&PTNT tổ chức Hội nghị quốc gia về “Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống khu bảo tồn biển Việt Nam nhằm phát triển bền vững kinh tế biển gắn với tăng trưởng xanh”.
Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Nguyễn Quang Hùng – Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản Việt Nam – cho biết, thời gian qua, ngành thủy sản đã có những bước phát triển mạnh mẽ, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước; đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đứng đầu về sản xuất và xuất khẩu thủy sản trên thế giới với tổng sản lượng đạt khoảng 7,74 triệu tấn (khai thác là 3,59 triệu tấn, nuôi trồng là 4,15 triệu tấn); kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành thủy sản đạt 9 tỷ USD, góp phần vào phát triển đất nước, cải thiện sinh kế, ổn định đời sống của người dân các tỉnh ven biển, công tác bảo tồn biển sớm được triển khai đã giúp cho công tác bảo tồn, bảo vệ các hệ sinh thái biển, nguồn lợi thủy sản, đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững ngành kinh tế thủy sản của đất nước.
Việt Nam có chiều dài bờ biển hơn 3.260km, vùng đặc quyền kinh tế khoảng 1 triệu km2 với hơn 3.000 hòn đảo lớn nhỏ phân bố tập trung ở ven bờ và hai quần đảo ngoài khơi là Hoàng Sa và Trường Sa. Biển Việt Nam nằm trong vùng có tính đa dạng sinh học cao với 11.000 loài sinh vật đã được phát hiện. Những đặc trưng này tạo nên tính đa dạng về cảnh quan tự nhiên, nguồn lợi hải sản và cũng là thế mạnh của Việt Nam trong phát triển ngành kinh tế biển nói chung và kinh tế thủy sản nói riêng.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành thủy sản Việt Nam cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như tình trạng khai thác thủy sản bất hợp pháp vẫn còn diễn ra; sử dụng chất nổ, xung điện, hóa chất cấm, chất độc, ngư cụ cấm để khai thác thủy sản; phát triển du lịch biển nhưng chưa quan tâm đến công tác bảo tồn biển đã trực tiếp hoặc gián tiếp làm suy giảm nhanh nguồn lợi thủy sản tự nhiên và suy thoái các hệ sinh thái biển…
Trước tình hình đó, đã có 16 khu bảo tồn biển đang được thiết lập và hoàn thiện, góp phần duy trì, bảo vệ các hệ sinh thái biển và nguồn lợi thủy sản, đặc biệt là các loài hải sản quý hiếm, có giá trị kinh tế, phục vụ mục tiêu bảo tồn và phát triển bền vững ngành kinh tế thủy sản.
Tuy nhiên, theo ông Jacob Brunner – Giám đốc điều hành IUCN khu vực Đông Nam Á, trong 16 khu bảo tồn biển thì chỉ có 10 khu bảo tồn có ban quản lý. Theo đánh giá của IUCN, chỉ có 2/10 ban quản lý khu bảo tồn biển của Việt Nam hoạt động có hiệu quả.
Theo PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, mặc dù đã có những cố gắng trong quản lý nhưng những vi phạm xâm hại đến các giá trị và chức năng của khu bảo tồn biển vẫn ở mức phức tạp. Số vụ vi phạm tăng, có khu ở mức nghiêm trọng và khó phát hiện, xử lý; chủ yếu là các phương thức và ngư cụ khai thác mới mang tính hủy diệt, xâm hại đến nguồn lợi thủy sản, thậm chí ngay cả ở trong vùng lõi khu bảo tồn biển. Đặc biệt, các hoạt động du lịch trong khu bảo tồn biển tăng nhanh trong những năm gần đây kéo theo số dự án xâm phạm vào các phân khu quản lý khu bảo tồn biển tăng. Bên cạnh đó, ô nhiễm, suy thoái môi trường biển đã ảnh hưởng trực tiếp đến cơ sở nguồn lợi của các khu bảo tồn biển nước ta. Đặc biệt là ô nhiễm rác thải nhựa, túi ni-lông ở nước ta hiện nay rất nghiêm trọng, khiến các rạn san hô của Việt Nam đang biến đổi theo chiều hướng xấu. Theo đó cần nỗ lực cải thiện sinh kế cho cộng đồng dân cư sống trong và lân cận khu bảo tồn biển để họ tham gia chủ động hơn vào việc quản lý khu bảo tồn biển, ủng hộ ban quản lý trong thực hiện kế hoạch quản lý.
Còn PGS.TS Võ Sĩ Tuấn – nguyên Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang, Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam thì cho rằng, phải có sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và bảo tồn biển. Phát triển du lịch biển là thế mạnh của nhiều tỉnh, thành ven biển; tuy nhiên việc khai thác thiếu giám sát cũng như thiếu tái tạo, các hoạt động trực tiếp và gián tiếp của du lịch đã và đang từng bước làm suy giảm chất lượng các hệ sinh thái biển.
Vĩnh Yên
Bình luận (0)