Vận tải hành khách công cộng: Ngày càng gặp khó khăn!

Theo Trung tâm Quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng (VTHKCC), khối lượng vận tải trong 6 tháng đầu năm nay được 268,4 triệu lượt hành khách (HK), đạt 43,3% so với kế hoạch 620 triệu lượt/năm. Nhưng so với cùng kỳ năm 2015 lại giảm 1,85%, như vậy khối lượng này đã giảm liên tiếp 3 năm trở lại đây.

Nhiều khó khăn mãi không được giải quyết khiến cho kết quả vận chuyển HK công cộng liên tục giảm trong 3 năm

Mãi cứ luẩn quẩn khó khăn

Trung tâm Quản lý và Điều hành VTHKCC cho rằng, nguyên nhân chủ quan khiến khối lượng giảm là do doanh nghiệp (DN) không thực hiện đủ số chuyến, đặc biệt các chuyến cuối ngày. Môi trường làm việc chưa hấp dẫn để thu hút lái xe; thái độ phục vụ lái xe, nhân viên chưa cao… Nguyên nhân khách quan do xảy ra ùn tắc giao thông. Các phương tiện xe đầu tư theo dự án 1.318 đã xuống cấp, trong khi phương tiện mới đầu tư theo đề án 1680 còn ít, trong khi nhiều phương thức vận chuyển mới ra đời như Uber, Grab, xe trung chuyển với chất lượng tốt hơn đã hút khá nhiều HK.

Ông Lê Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở GTVT yêu cầu các DN phải cố gắng thay mới khoảng 600/2.000 xe trong năm nay. Mỗi DN phải nhanh chóng đầu tư đủ 20 đầu xe, đáp ứng yêu cầu tại Nghị định 86 của Chính phủ.

Trước những nguyên nhân đưa ra, phía các DN cho rằng, vấn đề hạn chế, khó khăn đã được đề cập không ít lần nhưng hiện tại vẫn chưa thể tháo gỡ. Bà Phạm Thị Thanh, đại diện HTX Vận tải và Du lịch Thanh Sơn cho biết: “Năm nào các ban ngành, đơn vị liên quan cũng họp, nêu ra kết quả, khó khăn và lấy ý kiến giải pháp nhưng tất cả vẫn đi theo vết xe cũ. Vẫn cứ luẩn quẩn những hạn chế, khó khăn mà chưa thể giải quyết”.

Bà Thanh ví dụ về chính sách hỗ trợ, đa số các DN đang đối diện quá trình giải quyết chậm trễ, hợp đồng phức tạp. Ngay đơn vị Thanh Sơn, hợp đồng trợ giá xe đưa rước học sinh ký rồi nhưng từ tháng 1-2016 đến nay, học sinh đã nghỉ hè mà đơn vị này vẫn chưa được quyết toán. Trong khi đó, DN chỉ cần chậm trễ trả nợ ngân hàng 1 ngày thì bị phạt rất nặng. Lý do này khiến DN không dám mạnh dạn đầu tư xe mới, dẫn đến tồn tại nhiều xe xuống cấp, và dĩ nhiên sẽ giảm sức hút HK.

Bà Tống Thị Thu Thanh, đại diện HTX Quyết Thắng ý kiến, việc mà tất cả các DN hiện nay phải phấn đấu thực hiện bằng được là thay xe mới đáp ứng yêu cầu. Thế nhưng đơn trợ giá không những đến chậm mà còn không phù hợp vì cách tính đã xây dựng từ năm 2008. Hiện đơn vị Quyết Thắng đã thay 20/60 xe chạy bằng khí thiên nhiên (CNG) nhưng vẫn áp dụng đơn trợ giá cũ.

Ngoài những khó khăn trên, một số DN còn phản ánh, hiện nhiều tuyến buýt nhánh bị thiếu so với tuyến trục. HK đi tuyến trục đến bến vào giờ muộn thì không còn xe tuyến nhánh để đón về nhà. Ví dụ tuyến trục 150 về đến ngã tư Bình Thái xem như HK phải đón xe ôm hoặc taxi về nhà vì không có buýt nhánh, hết sức bất tiện. Còn tại các bến xe khách cũng thiếu xe buýt tại thời điểm về sáng, về khuya. Vì thế, 6 tháng đầu năm 2015, HK đi trên một chuyến đạt 39,5 người, còn năm nay chỉ đạt 36,2 người. Đặc biệt, khó khăn mà DN đang phải đối mặt đó là tình trạng tài xế bỏ việc dẫn đến bỏ chuyến. Thống kê từ Trung tâm Quản lý và Điều hành VTHKCC, 6 tháng đầu năm 2016, số chuyến trung bình/ngày là 16.256 chuyến, trong khi cùng kỳ năm 2015 là 17.034 chuyến, như vậy mỗi ngày mất gần 800 chuyến.

Đại diện HTX Vận tải Liên Việt chia sẻ, môi trường lái xe hết sức khắc nghiệt, tài xế phải chịu áp lực thời gian, công việc hết sức vất vả, mệt nhọc… khiến tài xế xin nghỉ nhiều.

Cấm xuất bến nếu xe xả khói đen và không vệ sinh

“Nhằm nâng cao chất lượng xe buýt, chúng tôi rất khuyến khích người dân gửi thông tin xe buýt xả khói đen, không đạt chất lượng trong quá trình vận tải về trung tâm thông tin của sở. Thông tin có thể gửi bằng ảnh chụp hoặc video. Người gửi sẽ nhận được những phần quà”, ông Lê Hoàng Minh cho biết.

Sau khi lắng nghe chia sẻ khó khăn từ DN, lãnh đạo Sở GTVT cho biết sẽ ghi nhận và tìm giải pháp khắc phục nhằm nâng cao chất lượng, dịch vụ hơn nữa để thu hút lại HK. Qua đó phấn đấu 6 tháng cuối năm hoàn thành khối lượng vận chuyển dự kiến là 295 triệu lượt, và đến năm 2020 sẽ đạt được mục tiêu 15% người dân đi xe buýt.

Phía Trung tâm Quản lý và Điều hành VTHKCC đã đưa ra nhiều giải pháp cho 6 tháng cuối năm, trong đó tập trung rà soát lại nhu cầu đi lại của HK để kéo dài số thời gian hoạt động trên các tuyến đến 22 giờ và tổ chức thêm các tuyến. Ngoài ra trung tâm sẽ hỗ trợ DN hoàn tất thủ tục đưa phương tiện mới vào hoạt động; hoàn tất xây dựng định mức đơn giá; triển khai quảng cáo ngoài thân xe, nhằm tạo thêm nguồn thu, giảm ngân sách trợ giá, đồng thời cải thiện, nâng cao các chất lượng dịch vụ thông tin, quản lý hỗ trợ HK.

Trung tâm này cũng mong muốn DN tập trung đầu tư thay đổi phương tiện mới trên các tuyến. Rà soát lại các phương tiện vận tải để đảm bảo an toàn, vệ sinh mỹ quan trước khi đưa vào hoạt động, nâng cao chất lượng phục vụ HK; trang bị thông tin bên trong, ngoài xe để người dân dễ nhận dạng tuyến và sử dụng…

Đối với xe cũ, trước khi đưa ra hoạt động phải được lau chùi, vệ sinh sạch sẽ, đặc biệt không để xe xả khói đen trên đường, gây ô nhiễm, gây phản cảm. Nếu bị phát hiện, sở sẽ không cho xuất bến. Đồng thời nâng cao chất lượng phục vụ cho đội ngũ tài xế, nhân viên vì có không ít tài xế vẫn còn hành vi không hay. Đã xác định được nguyên nhân tài xế nghỉ việc thì DN cũng nên nghĩ cách động viên, khuyến khích tinh thần đội ngũ này bằng cách khen thưởng gương tiêu biểu, hoặc tổ chức các cuộc thi có giải thưởng.

Cũng theo ông Minh, trong tháng 8 tới, sở sẽ cố gắng đưa làn ưu tiên cho xe buýt vào hoạt động để đảm bảo yếu tố thời gian, thu hút HK.

Bài, ảnh: Trinh Ngọc