Khó khăn lớn nhất của TP.HCM hiện nay vẫn là những ràng buộc về cơ chế, thể chế và năng lực quản lý điều hành, ảnh hưởng đến việc đưa TP phát triển đi lên, vươn tầm khu vực, thế giới.
 |
| Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân trao đổi với các đại biểu bên lề hội thảo. Ảnh: N.Tr |
Vấn đề này được nêu ra tại Hội thảo khoa học “Khơi dậy và phát huy truyền thống năng động, sáng tạo để phát triển TP giai đoạn 2018-2020 và những năm tiếp theo” do Thành ủy TP.HCM tổ chức ngày 26-7. Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân chủ trì hội thảo.
Còn nặng ràng buộc về cơ chế, thể chế
Là ý kiến của bà Phạm Phương Thảo – nguyên Chủ tịch HĐND TP.
Bà Thảo chia sẻ, khó khăn lớn nhất của TP vẫn là những ràng buộc về cơ chế, thể chế và năng lực quản lý điều hành. Hiện tại TP chưa được phân cấp, phân quyền mạnh, chưa có cơ chế phù hợp cho một đô thị đặc biệt mà lẽ ra đó là mô hình chính quyền đô thị. Điển hình Dự án đường sắt đô thị – tuyến Metro số 1 bị chậm vì TP không được tự quyết định do vốn lớn.
Xét về chủ quan, do năng lực quản lý điều hành, sự chủ động để phát huy tiềm năng, thế mạnh vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Từ đánh giá của Thành ủy cho thấy, những năm gần đây, sự vượt trội của TP so với cả nước có một số mặt chậm lại, thậm chí tụt hậu. Nguyên nhân do thách thức mới cùng những tồn tại tích lũy và gia tăng qua quá trình phát triển; do nhận thức, chỉ đạo chưa tập trung, quyết liệt.
Để TP phát triển nhanh và bền vững, bà Thảo kiến nghị, sắp tới TP cần tập trung xử lý những vấn đề về quy hoạch, quản lý quy hoạch. Cần hoàn thiện quy hoạch chung, quy hoạch đô thị vệ tinh và quy hoạch ngành, trước hết là quy hoạch giao thông gắn với cấp thoát nước. Đồng thời chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghệ cao, công nghệ hỗ trợ, thúc đẩy liên kết để tạo chuỗi giá trị cho từng ngành, sản phẩm. Cải thiện chất lượng dịch vụ giáo dục, y tế, du lịch, đặc biệt là khu vực dịch vụ hành chính công.
Ngoài ra, tiếp tục thực hiện cải cách hành chính, nâng cao năng suất quản lý điều hành chung bằng ứng dụng CNTT. Phấn đấu giảm giấy tờ, hội họp, quy trình thủ tục rườm rà. Tạo điều kiện sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao với cơ chế thông thoáng cho các chính sách thu hút. Đặc biệt, nguồn tài nguyên lớn nhất chính là con người, nói cách khác nguồn lực to lớn của TP còn ở trong dân. Do đó, nguồn lực này cần được khơi dậy bằng chủ trương, chính sách, công trình, công việc cụ thể huy động sự đóng góp của dân.
Cần thúc đẩy các nghiên cứu KHCN
Nhìn từ Singapore để cho ra bài học phát triển TP.HCM, GS.TS Võ Văn Sen – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và chính sách Quốc gia Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM – cho rằng, TP cần chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ theo hướng gia tăng hàm lượng tri thức, tập trung phát triển các ngành công nghệ cao, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Cần có cơ chế, chính sách thúc đẩy các nghiên cứu khoa học công nghệ (KHCN) gắn với cuộc sống.
Theo ông Sen, sự phát triển của các dự án start-up (khởi nghiệp trẻ) gắn liền với các dịch vụ công cộng là khuynh hướng rất cần thiết cho việc xây dựng đô thị thông minh của TP. Singapore rất thành công trong việc trở thành thiên đường start-up tại châu Á, đã hình thành cho mình một hệ sinh thái start-up bằng việc liên kết các trường ĐH, viện nghiên cứu KHCN hàng đầu gắn với doanh nghiệp (DN) và mạnh tay chi đầu tư nghiên cứu khoa học (NCKH) gắn với đổi mới DN. Chính sự kích thích này tạo điều kiện cho NCKH giải quyết các vấn đề trong cuộc sống.
Còn tại TP.HCM, hiện có trên 125 phòng thí nghiệm, hơn 245 tổ chức KHCN, nhiều trường ĐH hàng đầu trong cả nước với đội ngũ các chuyên gia đầu ngành đông đảo. Tuy nhiên TP vẫn thiếu một hệ sinh thái start-up, đặc biệt là các cơ chế đầu tư mạo hiểm cho các nghiên cứu phục vụ cho các dự án start-up. Đơn cử, năm 2016, TP chi đầu tư cho KHCN chỉ 349 tỷ đồng (chiếm 0,39% chi đầu tư ngân sách TP). Chưa kể, chúng ta đang dùng cơ chế Quỹ Phát triển KHCN được trích lập từ doanh thu của các DN nhưng việc giải ngân hết sức khó khăn vì nhiều quy định chặt chẽ. Tính đến tháng 5-2017, TP có 113 DN thành lập quỹ, trong đó 80 DN đã trích lập quỹ với tổng số tiền 1.903 tỷ nhưng chỉ sử dụng 384 tỷ đồng.
Liên quan đến vấn đề này, ông Lê Hoài Quốc – Khu Công nghệ cao TP.HCM – cũng cho biết, hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam đang rất sôi nổi nhưng còn thiếu nhiều ý tưởng, các dự án khởi nghiệp có tính đột phá, có khả năng thu hút các quỹ đầu tư trong, ngoài nước. Hoạt động kết nối giữa DN và trung tâm nghiên cứu cho các DN còn nhiều hạn chế.
Về phía Khu Công nghệ cao TP.HCM – đóng vai trò là đầu tàu KHCN của TP nhưng ông Quốc thừa nhận, vẫn còn hạn chế trong hoạt động thúc đẩy phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo.
“Thời gian tới Khu Công nghệ cao TP.HCM sẽ chủ động thực hiện các giải pháp kết nối các start-up trong và ngoài nước; tạo kênh thông tin, kết nối để các start-up có thể tiếp cận các đơn đặt hàng từ các tập đoàn công nghệ cao, cũng như thu hút các quỹ đầu tư trong, ngoài nước”, ông Quốc thông tin.
Ghi nhận các ý kiến nêu ra tại hội thảo, Bí thư Thành ủy TP Nguyễn Thiện Nhân cho biết, sau 2,5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP lần thứ X, TP đã đạt được nhiều kết quả khả quan, có ý nghĩa. Tuy nhiên, qua đánh giá tại Hội nghị lần thứ 17 Ban Chấp hành Đảng bộ TP lần thứ X diễn ra vừa qua cho thấy, nếu không hoàn thiện, không thay đổi trong quản lý, điều hành, tổ chức, nhiều mục tiêu sẽ không đạt được.
Nguyễn Trinh
Bình luận (0)