Biến thể Covid-19 BA.2 gây ra một làn sóng lây nhiễm mới?

Một biến thể phụ của Omicron mới được phát hiện – BA.2, đang nhanh chóng trở thành nguồn lây nhiễm chính trong các trường hợp gia tăng ca nhiễm trên khắp thế giới. Các nhà miễn dịch học Prakash Nagarkatti và Mitzi Nagarkatti của Đại học Nam Carolina giải thích điều gì khiến nó khác với các biến thể trước đó, liệu sẽ có một sự gia tăng khác trên thế giới hay không và cách tốt nhất để bảo vệ bản thân trước làn sóng virus mới.

BA.2 – một trong ba biến thể phụ của Omicron, đang càn quét khắp thế giới

BA.2 liên quan như thế nào với Omicron?

BA.2 là biến thể phụ mới nhất của Omicron, chủng virus SARS-CoV-2 gây ra Covid-19 đang chiếm ưu thế hiện nay. Trong khi nguồn gốc của BA.2 vẫn chưa rõ ràng, nó đã nhanh chóng trở thành biến chủng virus nổi trội ở nhiều quốc gia, bao gồm Ấn Độ, Đan Mạch và Nam Phi. Nó đang tiếp tục lan rộng ở châu Âu, châu Á và nhiều nơi trên thế giới.

Biến thể Omicron, được gọi chính thức là B.1.1.529, của SARS-CoV-2 có ba biến phụ chính trong dòng của nó: BA.1, BA.2 và BA.3. Đại biến phụ Omicron sớm nhất được phát hiện là BA.1, được báo cáo lần đầu tiên vào tháng 11-2021 tại Nam Phi. Trong khi các nhà khoa học tin rằng tất cả các biến thể phụ có thể xuất hiện cùng lúc, BA.1 chủ yếu gây ra sự gia tăng các ca nhiễm vào mùa đông ở Bắc bán cầu vào năm 2021.

Biến thể phụ Omicron đầu tiên, BA.1, là biến thể duy nhất về số lượng thay đổi so với phiên bản gốc của virus – nó có hơn 30 đột biến trong protein đột biến giúp nó xâm nhập vào tế bào. Các đột biến protein Spike rất được các nhà khoa học và các quan chức y tế công cộng quan tâm vì chúng ảnh hưởng đến mức độ lây nhiễm của một biến thể cụ thể và câu hỏi là liệu nó có thể thoát khỏi các kháng thể bảo vệ mà cơ thể tạo ra sau khi tiêm chủng hoặc nhiễm Covid-19 trước đó hay không?

BA.2 có tám đột biến duy nhất không có trong BA.1 và thiếu 13 đột biến mà BA.1 có. Tuy nhiên, BA.2 chia sẻ khoảng 30 đột biến với BA.1. Do có sự giống nhau về mặt di truyền nên nó được coi là một biến thể phụ của Omicron trái ngược với một biến thể hoàn toàn mới.

Tại sao gọi là biến thể “tàng hình”?

Một số nhà khoa học đã gọi BA.2 là một biến thể “tàng hình” bởi vì, không giống như biến thể BA.1, nó thiếu một dấu hiệu di truyền cụ thể để phân biệt với biến thể Delta.

Mặc dù các xét nghiệm PCR tiêu chuẩn vẫn có thể phát hiện ra biến thể BA.2, nhưng chúng ta có thể không phân biệt được nó với biến thể Delta.

Khả năng lây nhiễm và gây chết người?

BA.2 được coi là dễ lây lan hơn nhưng không mạnh hơn BA.1. Điều này có nghĩa là mặc dù BA.2 có thể lây lan nhanh hơn BA.1, nhưng nó có thể không làm cho người bị nhiễm trở nặng hơn.

Điều đáng chú ý là mặc dù BA.1 chiếm ưu thế về số ca nhiễm trên khắp thế giới, nhưng nó lại gây ra các triệu chứng ít nghiêm trọng hơn so với biến thể Delta. Các nghiên cứu gần đây từ Vương quốc Anh và Đan Mạch cho thấy rằng BA.2 có thể gây ra nguy cơ nhập viện tương tự như BA.1.

Bị nhiễm trước đó, có khả năng bảo vệ chống lại BA.2 không?

Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng những người trước đây đã bị nhiễm biến thể phụ BA.1 ban đầu có khả năng bảo vệ mạnh mẽ chống lại BA.2.

Vì BA.1 đã gây ra các ca nhiễm lan rộng trên toàn thế giới, nên có khả năng một tỷ lệ phần trăm dân số đáng kể có khả năng miễn dịch bảo vệ chống lại BA.2. Đây là lý do tại sao một số nhà khoa học dự đoán rằng BA.2 sẽ ít có khả năng gây ra một làn sóng lớn khác.

Tuy nhiên, trong khi khả năng miễn dịch tự nhiên đạt được sau khi nhiễm Covid-19 có thể bảo vệ chúng ta một cách mạnh mẽ chống lại sự tái nhiễm từ các biến thể trước đó, thì khả năng chống lại Omicron lại yếu đi.

Vắc-xin chống lại BA.2 có hiệu quả?

Một nghiên cứu sơ bộ gần đây chưa được đánh giá trên 1 triệu người ở Qatar cho thấy rằng hai liều vắc-xin Pfizer – BioNTech hoặc Moderna Covid-19 bảo vệ chống lại sự lây nhiễm có triệu chứng từ BA.1 và BA.2 trong vài tháng trước đó giảm xuống khoảng 10%. Tuy nhiên, một lần tiêm tăng cường lại có thể nâng cao khả năng bảo vệ gần với mức ban đầu.

Điều quan trọng là cả hai loại vắc-xin này đều có hiệu quả từ 70% đến 80% trong việc ngăn ngừa nhập viện hoặc tử vong, và hiệu quả này tăng lên hơn 90% sau khi tiêm một liều nhắc lại.

Khả năng lây nhiễm BA.2 ở thế giới?

Sự gia tăng BA.2 ở một số nơi trên thế giới rất có thể là do sự kết hợp của nhiều nguyên nhân khác nhau như khả năng miễn dịch suy yếu của con người và việc nới lỏng các hạn chế Covid-19…

Theo dữ liệu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh ở Mỹ cho thấy rằng các trường hợp lây nhiễm do BA.2 đang tăng đều đặn, chiếm 23% tổng số các trường hợp ở Mỹ tính đến đầu tháng 3. Các nhà khoa học vẫn đang tranh luận về việc liệu biến chủng BA.2 có gây ra một đợt bùng phát lây nhiễm đột biến nữa ở Mỹ hay không.

Đeo khẩu trang và thực hiện giãn cách là biện pháp giúp chúng ta chống lại các loại biến thể của Omicron. Ảnh: GettyImages

Mặc dù có thể có sự gia tăng các trường hợp nhiễm biến chủng BA.2 trong những tháng tới, nhưng khả năng miễn dịch bảo vệ do tiêm chủng hoặc do đã từng nhiễm virus trước đó cũng cung cấp cho con người khả năng bảo vệ chống lại việc biến chủng này khiến các triệu chứng gây trở nặng và tử vong. Điều này có thể làm giảm khả năng BA.2 gây ra sự gia tăng đáng kể số ca nhập viện và tử vong. Tuy nhiên, hiện nay Mỹ lại tụt hậu hơn so với các quốc gia khác về tiêm chủng và thậm chí còn tụt hậu hơn nữa về tiêm các mũi bổ sung.

Liệu có xảy ra một làn sóng lây nhiễm nữa hay không phụ thuộc vào số lượng người được tiêm chủng hoặc đã bị nhiễm BA.1 trước đó. Tuy nhiên, việc cung cấp thêm miễn dịch từ vắc-xin sẽ an toàn hơn so với việc bị nhiễm. Tiêm chủng và tăng cường bảo vệ sức khỏe và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang và giãn cách xã hội là những cách tốt nhất để bảo vệ chúng ta khỏi BA.2 và các biến thể khác.

Thủy Phạm
(Theo TheConversation)