Ngày 20-12, Sở Khoa học và Công nghệ (KH-CN) TP.Cần Thơ phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Hội thảo “Giải pháp thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ”.
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam có hàng nghìn nghiên cứu, sáng chế của các trường học, viện nghiên cứu nhưng chỉ có 12-15% nghiên cứu được ứng dụng vào thực tế, chuyển giao. Điều đáng nói là những nghiên cứu được chuyển giao, ứng dụng có tính thương mại hóa chưa cao, khả năng nhân rộng của các đơn vị tiếp nhận kết quả nghiên cứu còn nhiều hạn chế.
Tại hội thảo, nhiều đại biểu cho rằng nguyên nhân của tình trạng này là các doanh nghiệp (DN) hiện nay chủ yếu là nhỏ và vừa, quy mô và quy trình sản xuất tương đối đơn giản. Nhiều DN dạng cha truyền con nối, chỉ quen với thủ công, quản lý giản đơn. Bên cạnh đó là thiếu những sức ép đòi hỏi DN phải tiến hành đổi mới công nghệ một cách mạnh mẽ. Nhiều DN chưa có tầm nhìn xa mang tính chiến lược, chưa có những kế hoạch đổi mới công nghệ dài hạn… Vì vậy, DN khó có điều kiện và nhu cầu hợp tác với nhà khoa học. Ngoài ra, hạn chế còn do liên quan tới bảo mật của DN. Do phải giữ bí quyết kinh doanh, do chưa thực sự tin tưởng đối tác và do tính kém hiệu lực của hệ thống luật pháp trong việc bảo vệ lợi ích của DN…
Về phía các viện, trường cũng có nhiều rào cản. Đó là tình trạng bao cấp kéo dài và đầu tư dàn trải đối với KH-CN nên không tạo động lực thật sự để các nhà khoa học hướng các hoạt động nghiên cứu sáng tạo đáp ứng nhu cầu thị trường. Nhiều sản phẩm KH-CN yếu kém về chất lượng. Nhiều cơ sở nghiên cứu chỉ có sản phẩm trong phòng thí nghiệm hoặc dừng lại ở ý tưởng, chưa có thiết kế cụ thể để triển khai rộng rãi. Thời gian nghiên cứu thường kéo dài 1-2 năm trong khi DN đòi hỏi có sản phẩm trong thời gian ngắn. Đặc biệt, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ với các nhà khoa học khi hợp tác với DN trở thành “vấn đề” và đang là rào cản của sự hợp tác này. Bên cạnh đó là thiếu sự đảm bảo từ phía Nhà nước để quan hệ hợp tác về KH-CN diễn ra thuận lợi…
Để khắc phục tình trạng này, bà Lê Thị Khánh Vân – Giám đốc Trung tâm Ứng dụng KH-CN và Khởi nghiệp Việt Nam – cho rằng: “Cần cho phép viên chức khoa học, giảng viên các trường ĐH làm việc cho các DN tư nhân. Cần lấy tiêu chí ứng dụng là tiêu chí quan trọng nhất trong việc xét duyệt, nghiệm thu các công trình KH-CN có sử dụng ngân sách Nhà nước. Bên cạnh đó là đào tạo lại cho các nhân viên của DN; đưa SV thực tập nghiệp vụ tại các DN”.
Ông Nguyễn Văn Phú – Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ KH-CN, TP.HCM (SIHUB) – cho rằng: “Cục Sở hữu trí tuệ cần quan tâm và có công cụ pháp lý để bảo vệ chất xám – quyền sở hữu sản phẩm của nhà khoa học, nhà sáng chế. Mặt khác, để chuyển giao KH-CN tốt, các đề tài nghiên cứu phải phục vụ đời sống một cách thiết thực. Các công nghệ phải có tính chất đổi mới sáng tạo, đem lại giá trị cao cho cuộc sống, được thị trường chấp nhận, đem lại hiệu quả kinh doanh cho DN”.
Ngoài ra, nhiều DN đã kiến nghị Nhà nước hỗ trợ các điều kiện, nhất là tài chính để thực hiện kết nối với các nhà khoa học; thực hiện chuyển giao KH-CN để ứng dụng trong sản xuất, kinh doanh…
Đan Phượng
Bình luận (0)