Góp một phần không nhỏ vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước là các chiến sĩ áo trắng. Ở nơi chiến trường lửa đạn miền Nam lúc bấy giờ, những chiến sĩ áo trắng đã âm thầm cứu sống hàng ngàn đồng bào, bộ đội. Những chiến sĩ áo trắng ấy chính là các thầy thuốc của Ban Dân y Trung ương Cục miền Nam (BDYTWCMN)…
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân trao danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho Ban Dân y Trung ương Cục miền Nam sáng 19-12. Ảnh: H.Thương
Trong giai đoạn chiến tranh đặc biệt, bộ máy chính quyền Sài Gòn Ngô Đình Diệm khủng bố, lập ấp chiến lược, đàn áp phong trào cách mạng miền Nam. Trước tình hình đó, năm 1961, Bộ Chính trị quyết định thành lập TWCMN để trực tiếp lãnh đạo cách mạng miền Nam. Sau đó, Trung ương cục lần lượt thành lập 24 đơn vị đảm nhiệm từng nhiệm vụ khác nhau, trong đó có BDYTWCMN với tên gọi đầu tiên là Ban Y tế Chính Nam, là tổ chức quân dân y kết hợp.
Lúc đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Phạm Ngọc Thạch nhận thấy nhu cầu cán bộ y tế rất cấp thiết nên đã tổ chức đào tạo cán bộ y tế cho chiến trường miền Nam. Theo đó, ông đã chọn những cán bộ trung kiên, có phẩm chất đạo đức tốt để đào tạo cấp tốc một lực lượng cán bộ y tế. Tháng 9-1961, theo quyết định của Trung ương, đoàn cán bộ y tế đầu tiên khoảng 20 người do BS Nguyễn Thành Văn làm Trưởng đoàn đã ròng rã 6 tháng trời vượt Trường Sơn vào chi viện cho TWCMN. Năm 1963, Trung ương tiếp tục cử thêm một đoàn cán bộ y tế vào Nam, chủ yếu là ĐBSCL.
Năm 1964, Trung ương cục cho phép thành lập BDYTWCMN do BS Nguyễn Văn Thủ làm Trưởng ban. Nhiệm vụ của ban là chăm lo sức khỏe, phối hợp với quân y tổ chức cấp cứu thương binh và đồng bào vùng tạm chiếm theo mô hình tại chỗ, cơ động; đào tạo cán bộ y tế, sản xuất thuốc, vắc-xin, trang thiết bị đơn giản… nhằm bảo đảm cung cấp đủ và kịp thời cho việc cứu chữa thương bệnh binh. Nhiều thành tựu đã được thực hiện trong giai đoạn đầy khó khăn, gian khổ này như sản xuất các loại thuốc cảm cúm, thuốc Subtilis trị đường ruột, vắc-xin tả để cung cấp cho các bệnh viện, quân đội và cơ quan vùng căn cứ; tổ chức bắt muỗi ban đêm để nghiên cứu phòng chống sốt rét…
Là thầy thuốc có mặt từ những ngày đầu thành lập BDYTWCMN, PGS.TS Trần Thị Trung Chiến – nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế, Chủ nhiệm Câu lạc bộ BDYTWCMN – nhớ lại: “Sự ra đời của BDYTWCMN gắn liền với vô vàn khó khăn, gian khổ. Căn cứ đóng quân không ổn định, phải di chuyển liên tục do bị địch càn quét, ném bom; thuốc không đủ dùng, thiếu trang thiết bị y tế, lương thực… Tuy nhiên với tinh thần vì bệnh nhân và chiến sĩ, cán bộ y tế quân dân y đã vượt qua mọi trở ngại để chăm sóc thương binh sớm mau lành bệnh trở về đơn vị tiếp tục chiến đấu. Nhiều đồng nghiệp của tôi đã hiến dâng tuổi trẻ của mình cho việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Các anh chị là niềm tự hào cho thế hệ trẻ trong ngành y tế, trong đó có cố BS, Bộ trưởng Bộ Y tế Phạm Ngọc Thạch…”.
Chiến tranh kết thúc, y sĩ dân y Nguyễn Hồng Đức tiếp tục đi học và trở thành BS tim mạch công tác tại BV Chợ Rẫy, TP.HCM. Nay dù đã hơn 75 tuổi và đang phải “chiến đấu” với căn bệnh ung thư nhưng khi gặp lại các đồng nghiệp ngày ấy, ký ức về những ngày tháng trường kỳ “bám rừng”, chế thuốc vẫn còn vẹn nguyên trong bà.
BS Hồng Đức kể: “Trước tôi dạy tại Trường Y sĩ Hải Phòng (TP.Hải Phòng). Năm 1971, tôi là một trong 60 y, BS được đào tạo cấp tốc trong vòng 3 tháng để chi viện vào miền Nam. Tôi được giao nhiệm vụ điều trị, chăm sóc y tế cho quân và dân trong vùng tạm chiến. Thời đó, khó khăn chồng chất, khổ nhất là sốt rét, rắn độc cắn. Chúng tôi dùng thuốc đông y là chính, tự kiếm lá thuốc về bào chế. Không chỉ cứu chữa người bệnh, chúng tôi xông xáo đào giếng để lấy nước, đào hầm làm nhà mổ cho thương binh, nấu cơm cho thương binh ăn. Thậm chí còn cầm súng để bảo vệ cho mình và người bệnh… Có hạt cơm đều chia đều cho thương binh, còn chúng tôi chung nhau khoai mì”.
Kể về những ký ức không thể nào quên, bà nghẹn ngào: “Hôm đó tôi trực, có người đến báo đang di chuyển một người dân trong vùng tạm chiến đến. Đó là một phụ nữ trẻ bị rắn độc cắn khi đang giặt tã cho con mới 2 tháng tuổi. Sau hơn 2 tiếng đường rừng khó nhọc, người bệnh được đưa đến nơi nhưng đã rất nguy kịch. Bằng tất cả chuyên môn và sức lực, tôi cố gắng ép tim hồi sinh sự sống cho người bệnh, sữa của bệnh nhân đầm đìa 2 bàn tay tôi nhưng vẫn không cứu được…”.
BS Trương Thị Xuân Liễu – nguyên Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, nguyên cán bộ dân y miền Nam – cũng nhớ lại: “Lúc bấy giờ dụng cụ y tế chỉ có một bộ chung phẫu, không có bình ôxy, đa số phải gây mê tĩnh mạch, bàn mổ trong rừng chỉ là chiếc chõng tre anh em tự đóng. Ban đêm mổ, anh em phải thay nhau đạp xe lấy ánh sáng. Biết bao lần hành quân trong đêm “cõng” theo thuốc men, thậm chí cả bệnh xá và thương binh trên lưng mà bom đạn đuổi rát phía sau… Nhiều lúc phải rơi nước mắt vì không thể cứu chữa được thương binh. Lúc đó, chúng tôi chỉ ước có điều kiện tốt hơn để có thể cứu chữa được bệnh nhân”.
Y, BS BDYTWCMN đang chăm sóc sức khỏe cho thương binh. Ảnh tư liệu
Với những hy sinh thầm lặng này, BDYTWCMN đã vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Theo đó, ngày 19-12, tại TP.HCM, Bộ Y tế và Câu lạc bộ Truyền thống Dân y miền Nam đã tổ chức lễ đón danh hiệu cao quý này.
Tham dự tại buổi lễ có Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân; nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến…
Tại buổi lễ, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân đã tri ân những hy sinh, đóng góp của BDYTWCMN, đồng thời bày tỏ niềm tin những BS trẻ sẽ phát huy tinh thần “Lương y như từ mẫu” của thế hệ các BS đã ngã xuống vì độc lập, tự do của dân tộc.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến xúc động: “Đây là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước đối với ngành y tế với sự nghiệp chăm lo sức khỏe, cứu chữa thương binh trong suốt cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Chúng tôi – các thế hệ thầy thuốc được lớn lên, trưởng thành khi đất nước hoàn toàn giải phóng luôn ghi nhớ, biết ơn sự hy sinh cao cả của các thế hệ cha anh, trong đó có các thầy thuốc của lực lượng BDYTWCMN…”.
Hoài Thương
Bình luận (0)