Dạy con làm việc nhà

Do điều kiện khá giả nên từ ngày lập gia đình, chị Bích (Q.3, TP.HCM) không phải nhọc công lo toan các công việc như chợ búa, bếp núc hay dọn dẹp cửa nhà khi mỗi tháng, chị đã bỏ số tiền hơn 3 triệu đồng để thuê người giúp việc. Lan (17 tuổi, học lớp 11), con của chị Bích vì thế cũng chẳng cần đụng tay đụng chân vào bất cứ việc gì. Chị quan niệm: “Đã bỏ tiền ra thuê thì mọi thứ cứ để ôsin lo lấy, kể cả việc phục vụ chu đáo cho con mình”. Để rồi, cách đây hai tháng, trong lúc người giúp việc xin nghỉ phép về quê, chị Bích phải lo toan mọi việc và lúc này mới… tá hỏa nhận ra nếp sống cẩu thả, lười biếng của con. Chị cho hay: “Bình thường tôi không để ý. Giờ mới biết Lan rất nhác làm việc. Đi học về quăng cặp lên bàn, thay bộ đồ rồi vứt đấy, đợi tôi nhắc đến lần thứ ba mới đứng dậy dọn dẹp mà mặt mày nhăn nhó. Còn rửa chén, quét nhà hay nhờ bắc nồi cơm lại là chuyện… không tưởng bởi Lan trả lời rằng không quen làm việc ấy, và giả sử nếu có làm thì Lan cũng làm một cách chậm chạp, làm… cho có. Riết rồi tôi đâm lo bởi chẳng bao lâu nữa con đủ tuổi tự lập, phải tự lo cho mình”.

Khác với chị Bích, dẫu nhà không có ôsin nhưng là giáo viên, chị Hương hiểu hơn ai hết về áp lực học hành mà Hoa (13 tuổi) – con gái chị đang đối mặt. Để tạo điều kiện cho con, chị luôn giành làm hết việc nhà và quan niệm: Con chỉ cần học giỏi là được. Nghĩ vậy nên nhiều khi, thấy con gái đi học về mệt mỏi, chị chẳng những giúp con cất cặp sách mà còn mang cơm đến tận bàn cho con. Chị cười cười: “Vài ba việc cỏn con thì… tôi làm nháy mắt là xong, cần gì đến con”. Mọi thứ cứ thế thành thói quen nên dẫu có thời gian rảnh, thấy mẹ đang nhặt rau hoặc nhà bẩn, Hoa vẫn cứ… mặc kệ bởi tự thấy đó không phải là trách nhiệm của mình. Chỉ đến khi nhà trường tổ chức buổi hội trại, đứng từ xa, chị Hương thấy rõ con mình lóng ngóng, vụng về phụ bạn dọn dẹp, bày thức ăn thì chị mới ngỡ ngàng nhận ra, con gái mình chẳng biết làm gì hết ngoài… chuyện học. Sau đó, chị Hương ra sức uốn nắn, giúp con sửa đổi, biết quan tâm hơn đến các công việc nhỏ như rửa chén, lau nhà hay xếp lại góc học tập. Nhưng rồi chị đành… bất lực bởi khuyên bảo, nhắc nhở thậm chí la rầy mà Hoa chẳng có chút tiến triển nào. Hơn thế, lần nào Hoa cũng viện lý do “con bận học, bận làm bài tập” để trốn tránh…

Theo ThS. Nguyễn Thị Mỹ Linh (Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng tâm lý truyền thông cộng đồng) thì tình trạng con trẻ biếng việc nhà trong đời sống gia đình ngày nay đã trở nên phổ biến. Điều đó ảnh hưởng xấu đến tính cách và quan niệm sống của con. Từ chỗ con chỉ biết, đã quen với sự hưởng thụ, do đó dễ hình thành lối sống thiếu trách nhiệm, thiếu quan tâm và tạo bản tính ích kỷ, chỉ biết có bản thân mình. Thế nhưng, tác nhân trực tiếp, chủ yếu dẫn đến tình trạng trẻ biếng việc nhà lại chính là cha mẹ, nếp sống của gia đình. ThS. Linh khẳng định: “Nhiều bậc phụ huynh vì quá yêu chiều con mà vô tình đánh cắp của con sự ý thức về giá trị của sức lao động. Bởi có nhận thức được giá trị lao động thì con trẻ mới biết san sẻ, giúp đỡ, quan tâm đến người khác và từ đó biết đồng cảm, thông cảm hơn đối với những công việc đòi hỏi lao lực”.

Do đó, theo ThS. Linh, các bậc phụ huynh đừng ngần ngại hoặc lo sợ con sẽ… khổ khi làm việc nhà mà hãy “giành” lấy của con một ít thời gian để phân công việc nhà. Không nên nghĩ rằng: Đời mình đã khổ, do đó muốn cho con sướng nên mình phải khổ tiếp, thì người khổ nhất lại chính là con cái, khi phải đối mặt với cuộc sống sau này. Tuy nhiên, thói quen làm việc nhà của con đòi hỏi phải được rèn luyện ngay từ nhỏ và thường xuyên để tránh sự biếng nhác sau này. Đi đôi với giao việc làm, phụ huynh cần có những lời khen ngợi động viên, giúp con cảm nhận được công sức, thành quả của mình để từ đó hăng say, sáng tạo hơn trong lao động. Dạy con biết làm việc nhà là tạo cho con lối sống có trách nhiệm, có nghĩa vụ với bản thân và với những người chung quanh.

Ngân Du