Mua yến sào, đừng để mất tiền lại thêm bệnh

Yến sào giả, kém chất lượng tiềm ẩn nhiều nguy hại đến sức khỏe đang bày bán tràn lan trên thị trường.

Yến sào được bày bán ở chợ Bình Tây (Q.6, TP.HCM)

Thật giả lẫn lộn

Chị Nguyễn Thanh Phương, chủ một đại lý yến sào tại quận 1 chia sẻ, việc mở cửa hàng vì thấy công việc nhẹ nhàng, kiếm tiền được chứ không quan tâm đến nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm.

“Yến sào ở đây được một doanh nghiệp tại quận 5 cung cấp. Theo tìm hiểu của tôi thì có nhiều đại lý ở TP.HCM cũng lấy hàng của họ. Công việc của mình là bán hàng, còn cụ thể nguồn gốc ở đâu, sơ chế thế nào thì không nắm”, chị Phương nói.

Với hơn 20 năm kinh nghiệm nuôi yến, sơ chế và thành phẩm, ông Nguyễn Trọng Hoàng (huyện Cần Giờ, TP.HCM) khẳng định, hiện yến sào giả, kém chất lượng đang chiếm lĩnh thị trường.

Có nhiều cách làm yến giả tinh vi, trông như yến thật với độ bóng cao, đẹp mắt được người tiêu dùng ưa chuộng. Yến giả hầu hết được làm từ đường, tinh bột để tăng trọng lượng, sử dụng các chất phụ gia kết dính và tăng độ bóng trắng. Yến kém chất lượng thường được làm từ yến vỡ (vụn), trộn với tinh bột phun thành sợi, thậm chí được làm từ sợi (xác) yến đã qua sử dụng…

Yến sào đã nhặt lông chờ đến công đoạn sấy

“Thực tế, chuyện yến giả, yến kém chất lượng cũng không liên quan đến người bán mà từ các thương lái, nhà cung cấp. Yến sào trên thị trường như “ma trận” mà nếu chịu khó tìm hiểu có thể nhận biết đâu là giả, đâu là thật và đâu là hàng kém chất lượng. Với các loại yến đóng hộp, bao bì đẹp, bắt mắt bán với giá 2,5-2,8 triệu đồng/lạng thì hãy cân nhắc vì chắc chắn đó là yến giả hoặc kém chất lượng. Có thời điểm, các công ty uy tín thu vào yến thô (chưa nhặt lông) của các hộ nuôi yến đã cao hơn giá yến thành phẩm từ 500-700 ngàn đồng thì bán ra không thể nào có giá đó”, ông Trọng cho biết.

Cũng theo ông Trọng, thời gian gần đây hầu hết các địa phương có số lượng nhà yến lớn từ miền Trung trở vào đều thất thu, trong khi nhu cầu sử dụng yến để bồi bổ sức khỏe, tăng cường đề kháng cho cơ thể sau Covid-19 là rất cao. Nhu cầu tăng nhưng nguồn cung hạn chế nên giá yến có nhỉnh hơn trước đó. Từ cuối năm 2021, mặt bằng chung giá yến bán lẻ tại các hộ nuôi đã từ 3,4-3,5 triệu đồng (đã sơ chế, sấy khô – NV).

Trong khi đó, một người có thâm niên trong nghề khẳng định yến trên thị trường Việt Nam hết 70% có nguồn gốc từ Malaysia, Trung Quốc, Thái Lan… có giá rẻ hơn, thậm chí thấp hơn đến ½ giá yến trong nước. Khi về Việt Nam, yến kém chất lượng này còn được phun tẩm để tăng trọng lượng, thay đổi bao bì, nhãn mác và bán ra thị trường với giá yến cao cấp.

Rước bệnh vì yến sào giả

Ông Trọng cho biết thêm, yến sào thật có mùi tanh nhẹ đặc trưng, sợi vừa, màu trắng đục, kết dính tự nhiên sau khi sấy. Do không sử dụng hóa chất, phụ gia nên sau sấy có độ giòn, dễ vỡ khi vận chuyển. Khi đun sợi yến nở ra nhưng không tan, giữ nguyên màu ban đầu và có độ dai sần sật chứ không nhão ra.

“Người tiêu dùng thường có tâm lý chọn mua loại yến có màu trắng sáng nhưng để có được một sản phẩm bắt mắt như vậy nó đã ngấm biết bao loại hóa chất độc hại”, ông Trọng cảnh báo.

Bác sĩ Đào Thị Minh Trang – Chuyên gia dinh dưỡng Công ty Thực phẩm Hà Hiền – cảnh báo yến sào là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, có nhiều tác dụng như cải thiện khả năng tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch, giúp phục hồi nhanh sau bệnh, ngăn ngừa lão hóa… Đặc biệt là mọi lứa tuổi, trước, trong và sau bệnh đều có thể sử dụng hiệu quả.

Sơ chế yến sào tại một hộ nuôi yến

Bác sĩ Trang nhấn mạnh, trong yến sào có hơn 50% protein không béo, khoảng 30 loại axit amin và 30 nguyên tố vi lượng và 17 loại đường thiết yếu cho cơ thể mà không phải thực phẩm nào cũng có được. Đây chính là câu trả lời thỏa đáng vì sao yến sào có giá đắt nhưng nếu sử dụng không đúng cách hoặc dùng sản phẩm không rõ nguồn gốc thì tác hại khôn lường.

Vì lợi nhuận, một số cơ sở sơ chế và đóng gói yến sào đã sử dụng các loại hóa chất không rõ nguồn gốc để tẩy mùi, tẩy trắng. Chất tẩy rửa này ngấm vào yến, nếu sử dụng lâu ngày có nguy cơ tổn thương niêm mạc ruột và dạ dày, hấp thu lượng lớn vào máu sẽ nguy hiểm cho các cơ quan khác như gan, thận… Đó là chưa kể các loại hóa chất có độc tố mạnh để tạo màu làm giả huyết yến hoặc yến cao cấp, trong khi loại hóa chất này là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh ung thư nhưng hiện đang được bán với giá rẻ, dễ mua.

“Hiện có nhiều địa chỉ đáng tin cậy để mua yến sào chất lượng, giá hợp lý. Người tiêu dùng cần tìm hiểu kỹ các thông tin qua người thân, bạn bè, đừng để mất tiền, rước thêm bệnh”, bác sĩ Trang khuyến cáo.

Trọng Tri