TP.HCM: Giáo dục STEM là nhiệm vụ bắt buộc tại trường tiểu học

TS. Thái Văn Tài (Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ GD-ĐT) nhấn mạnh, từ năm học 2023-2024, giáo dục STEM phải là nhiệm vụ bắt buộc của mỗi trường tiểu học tại TP.HCM, hướng tới tính công bằng trong giáo dục.

Năm học 2023-2024, ngành giáo dục TP.HCM triển khai giáo dục STEM đại trà ở các trường tiểu học

Năm học 2023-2024, TP.HCM sẽ nhân rộng giáo dục STEM đại trà ở bậc tiểu học, đưa giáo dục STEM trở thành hoạt động giáo dục bắt buộc, có kiểm tra đánh giá trong các nhà trường.

Mới đây, Bộ GD-ĐT đã tổ chức buổi tập huấn triển khai giáo dục STEM ở bậc tiểu học cho ngành giáo dục TP.HCM. Mục đích của buổi tập huấn nhằm hướng dẫn, giải đáp những thắc mắc của giáo viên tiểu học về cách thức triển khai giáo dục STEM. Tại buổi tập huấn, TS. Thái Văn Tài nhìn nhận, TP.HCM là địa phương sớm triển khai giáo dục STEM ở bậc tiểu học. Tuy nhiên, hoạt động này mới chỉ được tiếp cận theo thành tố rất nhỏ như robot, robotics…, và gần như tổ chức theo nhu cầu học sinh. Ông Tài nhấn mạnh, hiện nay khi Bộ GD-ĐT đã có các hành lang, pháp lý rõ ràng thì giáo dục STEM phải trở thành nhiệm vụ bắt buộc trong năm học, của mỗi nhà trường, mỗi giáo viên tại các trường tiểu học trên địa bàn TP.HCM, chứ không phải là nhu cầu của phụ huynh, học sinh. Đặc biệt, giáo dục STEM phải hướng tới tính công bằng trong giáo dục, đảm bảo mọi học sinh đều được tiếp cận. Ông Tài nêu rõ: Có 3 hình thức triển khai giáo dục STEM ở bậc tiểu học, bao gồm: Bài học STEM; hoạt động trải nghiệm STEM dưới hình thức câu lạc bộ; nghiên cứu khoa học. Trong đó, bài học STEM là hình thức bắt buộc 100% trường tiểu học phải thực hiện, giáo viên của trường thiết kế các chủ đề tích hợp liên môn để dạy các môn học theo chủ đề. Giáo viên cần chú ý thay đổi từ không gian nhỏ nhất trong lớp học, trường học chứ không nhất thiết phải có phòng STEM. “Trước đây, đa số các nhà trường, các tổ chức mới tiếp cận STEM qua hình thức trải nghiệm câu lạc bộ và nghiên cứu khoa học. Bây giờ, nhà trường hãy làm ngay từ câu chuyện bài học STEM, từ đó mới xây dựng nền tảng để nghiên cứu khoa học và hoạt động trải nghiệm được phát huy hiệu quả. Có như vậy cách tiếp cận STEM sẽ rộng, mang đến công bằng trong tiếp cận giáo dục chứ không phải là hạn chế quyền tiếp cận của học sinh”, ông Tài lưu ý.

Theo ông Tài, việc triển khai giáo dục STEM tại các trường tiểu học trên địa bàn TP.HCM sẽ dựa trên 2 nhóm giáo viên: Giáo viên cơ bản và giáo viên chuyên môn. Bậc tiểu học có nhiều thuận lợi để triển khai giáo dục STEM vì có giáo viên dạy nhiều môn, giúp thầy cô dễ dàng tích hợp môn này với môn kia để làm. “Việc các nhà trường băn khoăn rằng trường mình chưa có giáo viên dạy STEM là không đúng. Bây giờ phải nói rằng giáo viên thực hiện tích hợp liên môn theo phương án STEM chính là giáo viên dạy cơ bản. Còn giáo viên môn chuyên là giáo viên tham gia vào các chủ đề, chủ điểm…”, ông Tài chỉ rõ.

Giáo dục STEM giúp chuyển đổi mô hình dạy học

Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM Nguyễn Bảo Quốc chia sẻ, giáo dục STEM là phương thức giáo dục chủ yếu dựa trên hoạt động dạy học tích hợp, tạo cơ hội cho học sinh huy động, tổng hợp kiến thức, kỹ năng thuộc các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học; khơi gợi niềm say mê học tập, giúp học sinh khám phá tiềm năng của bản thân, khám phá khoa học, công nghệ, phát huy tính tích cực sáng tạo và vận dụng vào giải quyết vấn đề trong bối cảnh cụ thể của thực tiễn cuộc sống. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được thiết kế theo hướng tiếp cận phẩm chất và năng lực của người học, chuyển đổi từ một hệ thống giáo dục tập trung vào kiến thức sang một hệ thống giáo dục thực sự coi trọng sự phát triển toàn diện của người học “để chuẩn bị cho trẻ thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội”. Điều này đòi hỏi cần chuyển đổi mô hình dạy học lấy giáo viên làm trung tâm sang mô hình lớp học mà ở đó học sinh đóng vai trò chủ động và tích cực, tự chủ trong quá trình học tập của mình. “Việc thực hiện hiệu quả các hoạt động giáo dục STEM góp phần giúp giáo viên tạo ra sự thay đổi căn bản này. Theo đó, việc tổ chức các hoạt động giáo dục STEM bám sát mục tiêu, yêu cầu cần đạt của các môn học/hoạt động giáo dục có liên quan, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, trình độ phát triển nhận thức của học sinh và điều kiện của nhà trường là việc làm cần thiết nhằm thúc đẩy tổ chức dạy học tích hợp, không gây áp lực, quá tải cho học sinh và giáo viên”, ông Quốc đánh giá.

Giáo dục STEM ở bậc tiểu học phải tạo ra tính công bằng trong giáo dục

Bên cạnh đó, ông Tài lưu ý thêm, nội hàm của giáo dục STEM ở bậc tiểu học chính là STEAM – tức là được tích hợp thêm yếu tố nghệ thuật, một số môn học hoạt động giáo dục khác ngoài các môn cấu thành STEM. Bằng cách làm này, cơ hội tiếp cận STEM không hạn chế bất kỳ môn nào, thầy cô có thêm thời lượng, không gian để đưa các hoạt động giáo dục STEM vào trường học một cách chính thống. “Trong các thành tố của STEM không chỉ là môn tự nhiên xã hội, khoa học, công nghệ, tin học, toán mà với bậc tiểu học thì tùy từng chủ đề để tích hợp thêm các môn học khác như mỹ thuật, hoạt động trải nghiệm, đạo đức, thậm chí là âm nhạc, tiếng Việt chứ không hạn chế bất kỳ môn nào. Dạy học tích hợp theo hướng tiếp cận giáo dục STEM là một phương án triển khai chương trình, chứ không phải là thêm vào thời lượng”, ông Tài nói rõ.

Bài, ảnh: Thành Nam