Cảm hóa trẻ: bằng tình thương

Gần một năm về trước, Q.D. (lớp 1, Trường TH Đặng Trần Côn, Q.4) là một học sinh (HS) ít nói, không hòa đồng với bạn bè, học lực trung bình, đặc biệt có tính thích lấy đồ của người khác. Nhưng đến nay, cậu HS bảy tuổi này đã không còn lấy cắp đồ của bạn bè, thầy cô, ngược lại D. đã tỏ ra hòa đồng, vui vẻ và học khá lên rất nhiều. Ai cũng mừng cho D., mỗi dịp họp phụ huynh, nghe thầy cô khen D. đã tiến bộ, bà nội của D. xúc động, không quên cảm ơn thầy Đặng Văn An (Hiệu trưởng nhà trường) và các thầy cô khác trong trường. 

Năm D. lên lớp 1 thì mẹ đã vào trại cai nghiện ma túy, ba D. khá bận rộn với nghề xe ôm để kiếm sống nên D. lớn lên dưới sự chăm sóc của bà nội là chính. Dường như với bàn tay của bà, sự quan tâm của ba không đủ quản được tính cách của D. Mới nhập học được vài tháng nhưng D. đã hơn 10 lần lục lấy trộm đồ. Lần đầu, D. chỉ lấy cây bút, cục gôm hay bất cứ vật dụng gì có thể dùng. Những lần sau, D. lục túi xách của chính cô giáo chủ nhiệm để lấy tiền. Hành động của D. sau đó cũng bị cô giáo phát hiện. Điều ngạc nhiên là D. không tỏ ra thái độ sợ, ăn năn, ngược lại D. còn chống chế hành vi lấy đồ của mình. “Con lấy chỉ để đó chứ không dùng”.

Giải quyết lần 1, lần 2, rồi nhiều lần răn đe nhưng cô chủ nhiệm P.H. vẫn không giúp D. thay đổi tính nết. Lúc này, cô đành nhờ sự giúp sức của thầy Đặng Văn An.

Chẳng dùng đao to búa lớn, thầy nhẹ nhàng hỏi thăm gia đình, động viên, giải thích điều sai của hành vi lấy trộm là không đúng, khen khi làm việc tốt và thầy không quên hỏi ngược lại: “Con đang thiếu những vật dụng gì? Tại sao con lại lấy đồ của bạn? Nếu bạn lấy đồ của con, con có buồn không?…”. Chỉ bấy nhiêu thôi, D. đã mạnh dạn nhận lỗi và hứa sửa đổi. Mặc dù bận rộn nhiều việc, nhưng khi rảnh thầy lại ghé thăm D. trong giờ ra chơi. Làm việc này bởi thầy chưa an tâm D. có thể sửa được tính cách của mình. “Mưa dầm thấm lâu”, giờ đây, D. không còn thói quen lấy đồ. Thỉnh thoảng thầy cô thấy giờ ra chơi, D. lại chạy ngang phòng thầy An. Không có khoảng cách, được thầy xoa đầu hỏi thăm khiến D. nở nụ cười hạnh phúc.

Có nhiều lí do, nguyên nhân khiến trẻ có hành vi thích lấy đồ của người khác. Song, khi phát hiện và làm sao để giúp trẻ nhận ra lỗi, đồng thời không bị tổn thương luôn là những bài toán khó đối với không ít giáo viên (GV), đặc biệt là những GV trẻ, chưa nhiều kinh nghiệm xử lí tình huống.

Cô P.H. cũng đã không tránh khỏi nóng giận khi phát hiện N. (HS lớp 4) lấy tiền. Thay vì nhẹ nhàng khuyên nhủ, cô H. đã la hành vi của N.: “Sao em lại ăn cắp đồ của bạn?” và bắt N. phải chịu trách nhiệm trước hành vi này… Nhưng trước sự bực tức của cô giáo, N. im lặng, không nhận lỗi, mặc cô nói. Sau sự khiển trách của cô, N. lầm lì hơn và thường xuyên nghỉ học hơn.

“Giáo viên cố gắng tránh những cư xử này” – thầy An chia sẻ. Với trẻ, các em chưa ý thức được hành vi của việc mình gây ra, vì thế GV nên giải thích rõ ràng hành vi không tốt. Với trẻ, các em thích sự ngọt ngào, hãy dành cho trẻ sự khuyên nhủ nhẹ nhàng. Đặc biệt, khi trẻ đã nhận lỗi, GV nên thường xuyên quan tâm các em hơn, vì sự quan tâm này giúp các em xóa bỏ cảm giác bị xa lánh.

Để làm được những việc này, GV nên dành tình thương cho trẻ. Theo thầy An thì chính tình thương sẽ hóa giải được hành vi của các em. Tình thương yêu thật sự giúp GV có thể đặt mình vào hoàn cảnh của các em để hiểu và có sự chia sẻ, cảm thông, giúp các em nhận ra lỗi. Nếu không có tình thương, liệu 1% số HS cá biệt không được cảm hóa tương lai sẽ ra sao? Trong khi nhân cách của trẻ sẽ lớn lên cùng những năm tháng trẻ thơ. Đơn cử như trường hợp của N., khi bị phát hiện, N. còn rất tinh, nhanh chóng đưa tay vào túi quần, giữ lấy tiền trong tay, rồi kéo túi quần ra như không có gì. Vậy ai dạy cho trẻ hành động này? Chính tình thương sẽ giúp cho trẻ có những nhận thức đúng đắn để sửa sai hành vi của mình.