Xây hạnh phúc từ làn điệu dân ca ví dặm

Cũng như bao người dân xứ Nghệ, đôi vợ chồng NSND Hồng Lựu – An Ninh (Trung tâm Bảo tồn và phát huy di sản dân ca Nghệ Tĩnh) yêu dân ca ví dặm qua lời ru từ thuở nằm nôi. Hạnh phúc của họ cũng được các làn điệu dân ca xứ Nghệ se duyên bằng một tình yêu chân thật và thắm thiết.

Vợ chồng NSND Hồng Lựu – An Ninh (tư liệu Nhà hát dân ca Nghệ An)

Hơn 30 năm qua tình yêu của đôi vợ chồng nghệ sĩ cứ mặn nồng chung thủy dù biết bao nhiêu thử thách của cuộc đời.

Vợ chồng cùng “chia lửa”

Năm 2015 Nhà hát dân ca Nghệ An đã có một hành trình dài đưa dân ca hò, ví dặm từ mảnh đất núi Hồng sông Lam vào TP.HCM biểu diễn. Chương trình Ân tình ví dặm diễn 1 đêm tại Nhà hát Bến Thành đã có sức hút mãnh liệt với hàng trăm khán giả đến tìm cơ hội hiếm hoi để thưởng thức. Có được thành công đêm diễn ngoài sự đóng góp của dàn diễn viên Nhà hát dân ca Nghệ An không thể không kể đến công sức của đôi vợ chồng NSND Trịnh Hồng Lựu và NS Nguyễn An Ninh (Trung tâm Bảo tồn và phát triển dân ca Nghệ An). Ngoài những tiết mục “đinh” do NSND Hồng Lựu biểu diễn và hát chính, tất cả các tiết mục khác đều do NS Nguyễn An Ninh chỉnh lý và dàn dựng. Đáp máy bay từ ngày hôm trước, sau một đêm nghỉ ngơi, sáng hôm sau cả hai vợ chồng nghệ sĩ đã giục anh chị em diễn viên tổng duyệt lần cuối. Trong lúc “nghệ sĩ vợ” hát mẫu để luyện giọng cho các diễn viên trẻ thì nghệ sĩ chồng” lại chăm chú vào lối diễn của diễn viên để khớp với nội dung. Cả hai người cùng “chia lửa” cho nhau trong từng tiết mục.

Sinh ra trên mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, cô bé Hồng Lựu không chỉ học giỏi mà còn hát hay. Tiếng hát của Hồng Lựu vượt ra khỏi lũy tre làng đến với các hội diễn văn nghệ của các cấp trong huyện và tỉnh Nghệ An. Yêu dân ca hò, ví dặm cô HS Trường THPT Thanh Chương I quyết thi vào Trường Văn hóa nghệ thuật Nghệ An để nuôi dưỡng giọng ca và tình yêu đối với ví, dặm quê hương. Biết Hồng Lựu học giỏi nên bạn bè thắc mắc thì chị trả lời: “Bởi vì mình yêu dân ca xứ Nghệ và không muốn xa đất Nghệ An”. Năm 1987, khi mới về thực tập tại đoàn dân ca Nghệ An chị đã hóa thân xuất sắc vai cô Thảo trong vở kịch Ông vua hóa hổ của Lưu Quang Vũ.

Hạnh phúc bay cao cùng tiếng hát

Chỉ sau một thời gian về đoàn dân ca Nghệ An, NSND Hồng Lựu đã vụt sáng lên bởi những vai diễn và những chương trình nghệ thuật ấn tượng. 15 năm công tác ở đoàn dân ca Nghệ An, chị đã để lại rất nhiều dấu ấn cho người xem bởi giọng hát ngọt ngào, trong vắt và cao vút với các vai nhân vật lịch sử như Nguyễn Thị Minh Khai, bà Hoàng Thị Loan. Đây cũng là nơi đã cho chị tình yêu và hạnh phúc khi gặp được đạo diễn Nguyễn An Ninh để có một mái ấm riêng. Cũng giống như các cặp đôi nghệ sĩ khác biết bao khó khăn của thời kỳ hậu bao cấp vẫn đeo đuổi nhiều gia đình trong đó có đôi vợ chồng chị. Đạo diễn Nguyễn An Ninh chia sẻ: “Dạo ấy đồng lương ít ỏi, chúng tôi phải đi diễn xa liên tục vậy mà vất vả bao nhiêu cũng chịu được”. Không chỉ biểu diễn ở các huyện ven biển, hai vợ chồng phải theo đoàn đi diễn liên tục tại các huyện miền núi, đi lại cách trở gần giáp với biên giới Việt – Lào. Khi con còn nhỏ thì gửi cho ông bà, lúc con lớn lên thì đưa đi theo bố mẹ. Đã gần 30 năm qua mà NSND Hồng Lựu vẫn không quên một kỷ niệm khi đi diễn ở Nghĩa Đàn khi vừa mới sinh con được 2 tháng: “Đó là vào năm 1989 khi vở diễn đã mở màn, vợ chồng tôi đang hát trên sân khấu thì sau cánh gà đứa con đang nhờ người khác giữ hộ bị bệnh đột ngột. Trong lúc vợ chồng đang diễn thì anh trưởng đoàn vội vàng cho xe về bệnh viện huyện cách mấy cây số để mời bác sĩ đến cấp cứu”. Theo lời kể của chị, bên ngoài vào vai nhân vật nhưng trong lòng người mẹ như có lửa đốt vì lo bệnh tình cho con. Sau buổi diễn vừa chạy xuống cánh gà không kịp tẩy trang, cả hai vợ chồng ôm con theo xe trở lại bệnh viện để điều trị. Biết bao khó khăn đến với gia đình chị khi đồng lương của hai vợ chồng thời kỳ đó chỉ có 3 trăm ngàn đồng nhưng phải trang trải cho mọi thứ. Thế nhưng biết đồng cam cộng khổ, cả hai vợ chồng đã thương yêu và san sẻ cho nhau. Thời kỳ khó khăn nhất là khi chị theo chồng về đoàn dân ca Hà Tĩnh. Để có tiền nuôi con chị phải làm đủ nghề kiếm sống. Nhờ gánh cháo, may vá thêu thùa mà chị đã đưa cả gia đình vượt qua được những ngày thiếu thốn. Càng khó khăn, cả hai vợ chồng càng biết vươn lên thử thách như bản chất vốn có của người dân Nghệ. Hạnh phúc lớn nhất bây giờ là cậu con trai Nguyễn Hoàng Anh đang nối nghiệp cha mẹ để viết tiếp những trang dài về từng làn điệu dân ca vùng đất mà gia đình sinh ra và lớn lên từ trong nhọc nhằn nhưng đầy hạnh phúc.

Bài, ảnh: Hương Thủy