Vắc-xin ngừa COVID-19 không an toàn 100% với đại dịch

Chúng ta có thể trông chờ vắc-xin từ những nguồn nào, theo ông?

Theo tôi được biết, hiện nay, ngoài vắc-xin AstraZeneca, Việt Nam có thể đàm phán để có được vắc-xin khác như của hãng Pfizer, Moderna, Sputnik V và  Việt Nam cũng đang sản xuất vắc-xin Nano Covax, Covivac… Chúng ta mong muốn có đủ vắc-xin tiêm cho người dân Việt Nam trên cơ sở có các loại vắc-xin khác nhau. Tất nhiên, vắc-xin phải đạt hiệu quả phòng bệnh và an toàn.

Ông nhìn nhận thế nào về AstraZeneca?

Đối với vắc-xin COVID-19 mà Việt Nam nhập khẩu của hãng AstraZeneca sáng 24/2 thì hiệu quả bảo vệ khoảng 60-70% và thực tế hiện nay người ta cũng chưa biết miễn dịch kéo dài được bao lâu. Nhưng theo tôi, với việc đáp ứng miễn dịch như vậy, việc bảo quản vắc-xin này không đòi hỏi ở nhiệt độ âm 70 độ C (chỉ cần ở nhiệt độ 2-8 độ C) cũng như giá thành thấp là phù hợp với Việt Nam.

Theo ông, việc Tổ chức Y tế Thế giới cho phép lưu hành khẩn cấp vắc-xin mới có gì lợi và hại?

Thông thường, 1 vắc-xin từ khi nghiên cứu đến khi thành phẩm là cả quá trình lâu dài và phức tạp, ít nhất 4-5 năm. Sau đó, khi nhập sang các nước khác phải có thử nghiệm lâm sàng bài bản. Tuy nhiên, chỉ trong một năm, thế giới đã cho ra đời vắc-xin ngừa COVID-19. Cùng với đó, Việt Nam cũng đang gấp rút thử nghiệm, sản xuất vắc-xin này trong thời gian ngắn hơn nhiều so với tiền lệ. Đây là điều chưa từng xảy ra trên thế giới. Tuy nhiên, nhanh không có nghĩa là không đảm bảo an toàn. Tất cả các vắc-xin đang lưu hành đã được cho phép của Tổ chức Y tế Thế giới. Tại Việt Nam, việc nhập khẩu khẩn cấp vắc-xin đã được quy định trong luật pháp. Điều này đem lại lợi ích là phục vụ chống dịch.

Tuy nhiên, chính vì thời gian ngắn, gấp rút nên những nghiên cứu chưa được đầy đủ như cho thấy giảm tỷ lệ nặng, giảm tử vong nhưng có giảm được lây nhiễm ở mức độ nào, kháng thể tồn tại trong cơ thể người được tiêm trong bao lâu thì cũng chưa thật rõ ràng. Kể cả các đối tượng cũng chưa đánh giá được hết như đối tượng trên 65 tuổi, người dưới 18 tuổi hoặc một số đối tượng đặc thù… Thực tế cần đánh giá thực địa nhưng do làm khẩn cấp nên không đảm bảo được các dữ liệu này.

Ông kỳ vọng thế nào về vắc-xin do Việt Nam sản xuất?

Việt Nam hiện có 4 đơn vị trong nước, gồm Nanogen, IVAC, Vabiotech và Polyvac đang nghiên cứu, thử nghiệm vắc-xin ngừa COVID-19. Nanogen bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng 2. Báo cáo cho thấy vắc-xin này an toàn và hiệu quả. Ngoài ra, hai loại vắc-xin COVID-19 khác cũng chuẩn bị vào thử giai đoạn lâm sàng đầu tiên sau khi thử nghiệm trên động vật cho hiệu quả tốt. Trong đó, vắc-xin Covivac của IVAC có kinh nghiệm và đã áp dụng công nghệ sản xuất vắc-xin cúm. Tôi hy vọng, với sự chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Y tế, dù khẩn cấp, Việt Nam vẫn cho ra đời vắc-xin tự nghiên cứu, sản xuất đảm bảo tiêu chí an toàn và hiệu quả. Tôi cho rằng, chúng ta sẽ đảm bảo an ninh vắc-xin với giá thành hợp lý. Dự kiến cuối năm 2021, đầu 2022, chúng ta có vắc-xin “Made in Việt Nam”.

Tiêm vắc-xin có đảm bảo sẽ không nhiễm SARS-CoV-2 hay không?

Trên thế giới, vấn đề này hiện chưa được làm rõ. Thực tế qua việc tiêm vắc-xin COVID-19 trên thế giới cho thấy có sự giảm triệu chứng khi mắc bệnh rõ rệt, giảm hẳn nguy cơ tử vong. Việc giảm nguy cơ lây bệnh, kháng thể có thể tồn tại trong cơ thể bao lâu thì vẫn chưa có kết luận rõ ràng, điều này còn tùy vào loại vắc-xin. Chưa kể đến nay, các báo cáo của các hãng sản xuất vắc-xin cũng khác nhau. Bởi các vắc-xin đều được sản xuất dưới dạng khẩn cấp nên chưa có đủ thời gian để thử nghiệm và thẩm định kỹ càng. Tuy nhiên, về cơ bản, các báo cáo vẫn cho thấy vắc-xin ngừa COVID-19 có tác dụng nên chúng vẫn được tiêm. 

Cảm ơn ông.

Theo Thái Hà/TPO