Đảm bảo chất lượng, không phát triển tràn lan số trường đại học

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh: Chính phủ xác định vai trò của giáo dục đại học là rất to lớn và việc quản lý, nâng cao chất lượng giáo dục đại học có nhiều thách thức. Vì vậy, Phó Thủ tướng yêu cầu thời gian tới cần quán triệt, nâng cao nhận thức, tạo cơ chế động lực phát triển giáo dục đại học, kiên quyết chấm dứt việc không kiểm soát được chất lượng giáo dục đại học. Giải pháp đột phá để để đạt mục tiêu trên là đổi mới quản lý nhà nước về giáo dục đại học cũng như đổi mới quản lý trong từng cơ sở đại học. Phó Thủ tướng lưu ý: đổi mới hoạt động giáo dục là phải đổi mới ngay từ công tác quy hoạch hệ thống trường học gắn với quy hoạch nguồn nhân lực; các trường phải thực hiện nguyên tắc đảm bảo trung thực, kỷ cương. Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Với Chỉ thị 296 này, lần đầu tiên việc giải quyết đảm bảo phát triển cân đối giữa quy mô và chất lượng giáo dục đại học đã được coi trọng, các cấp quản lý đã nhìn rõ nguy cơ và hạn chế được tốc độ gia tăng quy mô của giáo dục đại học. Một vài con số thông kê từ năm 2008 đến nay cho thấy chúng ta hoàn toàn kiểm soát được việc thành lập các trường đại học, không phát triển tràn lan. Nếu như năm 2006, cả nước thành lập 18 trường đại học, trong đó có 6 trường thành lập mới; năm 2007 thành lập 21 trường, có 10 trường thành lập mới thì đến năm 2008 cả nước giảm còn thành lập 10 trường, trong đó 8 trường thành lập mới; năm 2009 thành lập 9 trường, trong đó có 5 trường thành lập mới; năm 2010 thành lập 12 trường, trong đó 4 trường thành lập mới và năm 2011 thành lập 14 trường, trong đó chỉ có 1 trường thành lập mới. Những con số thông kê trên cho thấy xu hướng số trường đại học được thành lập ngày càng giảm, chứ không tăng. Nếu giai đoạn 2006 – 2007, bình quân mỗi năm có 20 trường được thành lập thì giai đoạn từ năm 2008 đến nay, số trường thành lập mới đã giảm gần một nửa, trong đó rất ít trường được thành lập mới, mà chủ yếu nâng cấp từ các trường cao đẳng đã có sẵn cơ sở vật chất. Báo cáo của Bộ GD- ĐT cho thấy: Chỉ thị 296 đã được toàn ngành quán triệt sâu rộng tới đông đảo cán bộ, giáo viên và học sinh, sinh viên, tạo bước đột phá, đưa giáo dục chuyển biến rõ nét. Kỳ thi tyển sinh đại học, cao đẳng năm nay diễn ra trật tự, an toàn, nghiêm túc và đúng quy chế; được xã hội quan tâm và đánh giá tốt. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai Chỉ thị, có trường vẫn chưa nắm bắt, triển khai kịp thời hoặc còn nhiều lúng túng.
Tại hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng, từ khi thực hiện Chỉ thị số 296, các trường ngày càng tự chủ hơn, dễ thực hiện hơn trong công tác quản lý. Các trường đã huy động sức mạnh tập thể, các đoàn thể cùng vào cuộc, đề ra các phong trào hưởng ứng, dần xóa bỏ tư duy lạc hậu và tiết kiệm được công sức, tiền của. Các trường đề nghị cần sớm ban hành Luật Giáo dục đại học, tăng cường liên kết đào tạo giữa các trường, các vùng để tránh cạnh tranh thiếu lành mạnh, gây lãng phí và chất lượng đào tạo kém. Các đại biểu cũng quan tâm đến vấn đề trách nhiệm quản lý giáo dục còn tồn tại nhiều bất cập như việc quản lý chồng chéo, chưa rõ ràng và chưa phối hợp nhịp nhàng giữa các Bộ, các ngành và các tỉnh thành… Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm quản lý Nhà nước về giáo dục nhưng trên thực tế Bộ chỉ quản lý có 50/400 trường đại học, cao đẳng trong cả nước. Số còn lại thuộc chức năng quản lý của các Bộ, ngành và các tỉnh thành phố. Thực tế này dẫn tới việc chưa đảm bảo được tính thống nhất, thông suốt trong quản lý giáo dục. Công tác thanh tra, kiểm tra ở những trường này cũng gặp nhiều trở ngại hơn.
Thực tế hiện nay các Bộ, ngành, các tổ chức kinh tế quản lý rất nhiều trường nhưng nhìn chung lại không có các cơ quan chuyên môn quản lý về giáo dục. UBND cấp tỉnh chưa được quy định rõ quyền và trách nhiệm quản lý các trường. Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục Đà tạo chưa ban hành đủ quy chế, quy định, quy chế phối hợp với các Bộ, ban ngành và các tỉnh nên việc quản lý giáo dục đại học còn nhiều hạn chế và giảm hiệu lực, hiệu quả. Từ những bất cập trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang chỉ đạo toàn ngành quyết liệt thực hiện Nghị định 115 về quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục./.