Trường nghề: Tuyển HSSV khó, giữ càng khó

Đây là những vấn đề được đưa ra tại Hội nghị tổng kết và triển khai năm học 2012-2013 của khối GDCN TP.HCM ngày 5-10 vừa qua. 

Trên địa bàn TP.HCM hiện có 44 trường đào tạo TCCN thuộc TP quản lý, tổng quy mô đào tạo trên 62.000 HSSV. Theo PGS.TS Chu Việt Cường, Hiệu trưởng Trường TC Âu Việt thì: “Tuy các trường đã có nhiều đầu tư về CSVC, TTB dạy học, đội ngũ giảng dạy… nhưng đến nay hiệu suất đào tạo TCCN của TP đạt rất thấp (khoảng 60%). Số HSSV bỏ học ở các trường này mỗi năm đều trên 14.000 HSSV, gây lãng phí rất nhiều thời gian, công sức, tài chính của người học và gia đình. Tạo ra gánh nặng cho xã hội, lãng phí các nguồn lực mà xã hội đã đầu tư, các cơ sở đào tạo TCCN không những mất đi một khoản kinh phí đào tạo lớn mà còn ảnh hưởng rất nhiều đến uy tín của nhà trường”.

Theo hiệu trưởng các trường khối GDCN, có nhiều nguyên nhân khiến HSSV bỏ học, trong đó nổi bật lên là các lý do: Không phù hợp với ngành nghề đang học; lo sợ sau khi tốt nghiệp không tìm được việc làm; để hoãn nghĩa vụ quân sự và ôn thi vào ĐH năm học tới; đi học theo nguyện vọng gia đình; nghỉ học nhiều dẫn đến không theo kịp chương trình đào tạo; nhà trường lạc hậu trong giáo án đào tạo, chưa sát với thực tế nhu cầu đòi hỏi của doanh nghiệp…

Về phía nhà trường, những khó khăn khách quan từ bên ngoài cũng tác động rất lớn. “Hầu hết các trường đều không đạt tiêu chuẩn về diện tích 30m2/HSSV trong giai đoạn đầu nên không được hưởng những ưu đãi của Nhà nước. Nghiêm trọng nhất là vấn đề thuế thu nhập doanh nghiệp (DN), cơ quan thuế không cho trường công lập được hưởng thuế suất 10% (đơn vị hoạt động xã hội hóa nhưng không được hưởng ưu đãi) mà phải đóng thuế 25%. Nhà trường chuyển qua xin đóng thuế theo doanh nghiệp vừa và nhỏ để được hưởng một số ưu đãi của loại hình này nhưng cơ quan thuế cho rằng: Nhà trường không là doanh nghiệp!? Đã khó các trường càng gặp khó hơn, vậy tiền ở đâu để đầu tư CSVC…”, ông Nguyễn Văn Hạnh, Hiệu trưởng Trường TC KT và CN Cửu Long tâm tư.

Một nguyên nhân dẫn đến HSSV trường nghề bỏ học nhiều là do đội ngũ giáo viên (GV) yếu kém, thế nhưng việc nâng chất đội ngũ GV không hề đơn giản. Ông Đỗ Kỳ Công, Hiệu trưởng Trường CĐ Kinh tế Lý Tự Trọng lý giải: “Đội ngũ GV rất đa dạng, do nhiều nguồn cung cấp nhưng chỉ có số GV do các trường đào tạo SPKT cung cấp là được đào tạo sư phạm, còn lại đa số chưa được đào tạo sư phạm hoặc chỉ học tín chỉ sư phạm. GV là “máy cái” trong hệ thống giáo dục: Chất lượng, nhân cách, phẩm chất đạo đức và lý tưởng của đội ngũ này như thế nào sẽ ảnh hưởng to lớn và trực tiếp đến sản phẩm họ đào tạo ra – đó chính là con người”.

Tìm giải pháp để giữ được HSSV, ông Công cho rằng: “Trong những năm tới, nhà trường cần tăng cường chức năng đào tạo, bồi dưỡng GV để chuẩn hóa ngành nghề, bồi dưỡng sư phạm, chuyên môn, phương pháp giảng dạy. Mặt khác, cần phải cải tiến phương pháp giảng dạy, mạnh dạn áp dụng các phương pháp mới, vì phương pháp dạy học có ảnh hưởng trực tiếp tới sản phẩm giáo dục của nhà trường”. Nhiều hiệu trưởng cũng cho rằng, nâng cao chất lượng đào tạo bằng việc ứng dụng CNTT là một trong những giải pháp tích cực nhất, nhằm phát huy tính tích cực, hiệu quả và sáng tạo của cả GV và HSSV. Đồng thời nâng cao tính tự học, tìm tòi thông tin qua mạng internet của GV và HSSV. Như vậy HSSV sẽ yêu trường, mến lớp và bằng lòng với nghề mình đã chọn. “Để tạo chuyển biến tích cực trong việc ứng dụng CNTT trong dạy và học đem lại những hiệu quả thiết thực, nhà trường cần đầu tư mua sắm các trang thiết bị cần thiết: Máy tính, máy chiếu, hệ thống máy chủ… Bên cạnh đó, nhà trường phải thường xuyên tập huấn và phổ biến các kiến thức về CNTT, vai trò của CNTT trong trường học, một số nội dung về định hướng ứng dụng CNTT trong quản lý nhà trường”, ông Đỗ Việt Khoa, Hiệu trưởng Trường TC Công nghệ thông tin Sài Gòn chia sẻ.

Đội ngũ cán bộ quản lý, GV vững chuyên môn, đủ trình độ thuyết phục HSSV qua giờ học, sinh hoạt sẽ quyết định phần lớn sự thu hút HSSV, giúp các em yên tâm học tập, gắn bó với trường lớp. PGS. Chu Việt Cường nhấn mạnh: “Đẩy mạnh công tác tư vấn hướng nghiệp cho HS phổ thông kết hợp với đổi mới chương trình đào tạo, sao cho phù hợp với nhu cầu thực tế là những yếu tố quyết định giúp người học an tâm với ngành nghề mà mình đã lựa chọn”.

Bàn về HSSV trường nghề bỏ học vì sợ ra trường không có việc làm, TS. Nguyễn Toàn, Hiệu trưởng Trường CĐCN Thủ Đức cho rằng: “Các cơ sở đào tạo chưa quan tâm đúng mức việc xây dựng kế hoạch nhà trường gắn với DN, không chủ động tiếp cận, tìm hiểu, trao đổi trên tinh thần “hai bên cùng có lợi”. Nếu mục tiêu của DN là lợi nhuận thì mục tiêu của cơ sở đào tạo là chuẩn đầu ra nhưng xuất phát từ tình hình “cung không đủ cầu” nên một số cơ sở đào tạo tự cho mình quyền “ban phát”, bán những món hàng chưa mấy chất lượng nhưng cũng có người mua!”.

Bài, ảnh: Lê Quang Huy