Điều chỉnh mức thu học phí: Vấn đề cấp bách!

Mức thu học phí tại các trường mầm non, phổ thông công lập hiện nay trên địa bàn TP.HCM được xây dựng và thực hiện từ năm 1998. Tính đến cuối năm học 2012-2013 là vừa tròn 15 năm. Cứ nhìn vào mức thu học phí mà các trường công lập phải thực hiện đúng 1,5 thập kỷ thì sẽ thấy các trường đã phải vất vả như thế nào. Cụ thể, học phí ở nhà trẻ là 50.000đ (nội thành – NT) và 30.000đ (ngoại thành – NgT), THCS là 15.000đ (NT) và 10.000đ (NgT), THPT là 30.000đ (NT) và 25.000đ (NgT).

Học phí phần lớn là dùng để chi lương cho giáo viên, chi cho các hoạt động giảng dạy và cơ sở vật chất. Song, do mức lương tối thiểu đã tăng từ 144.000đ (năm 1998) lên 1.150.000đ (từ ngày 1-7-2013) – gần 8 lần nên ngay cả chi 80%, thậm chí là 95% cho con người, mức thu này cũng không đủ.

Bởi vậy, hiệu trưởng các trường công lập thay vì chăm lo cho chuyên môn thì phải: “Hiện nay 80% là chi cho con người, hiệu trưởng phải ngồi tính rất kỹ để có được cơ sở vật chất đáp ứng nhu cầu dạy và học. Có không ít phụ huynh đã thắc mắc, năm nào họ cũng đóng tiền nhưng cơ sở vật chất không có gì thay đổi”, thầy Bùi Minh Bình, Hiệu trưởng Trường THPT Lê Thánh Tôn (Q.7) đã bức xúc nêu ý kiến tại buổi khảo sát tình hình thực hiện cơ chế thu – sử dụng học phí của Ban Văn hóa, Xã hội – HĐND trên địa bàn Q.7 ngày 12-6 vừa qua.

Ngay cả học phí buổi 2 cũng rất… “bèo” và có tuổi đời ngấp nghé 20 năm. Thầy Hà Thanh Hải, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lương Thế Vinh (Q.7) tâm tư: “Mức thu học phí buổi 2 ở tiểu học chỉ có 30.000đ/tháng. Mức thu này đã có từ năm 1995 đến nay. Buổi 2, nếu chỉ đơn giản là rèn học sinh thành những “thợ” giỏi toán, giỏi tiếng Việt thì ít tốn kém. Nhưng để tổ chức được các hoạt động giúp học sinh phát triển toàn diện thì tốn rất nhiều. Với mức học phí 30.000đ/tháng, nhiều trường đành phải chọn phương án ít tốn kém, mà ít tốn kém thì thiệt thòi cho học sinh”.

Một số hiệu trưởng cho biết, nhiều giáo viên trong trường từ chối dạy buổi 2 vì… thù lao quá thấp. Nhiều hiệu trưởng phải năn nỉ giáo viên dạy buổi 2 để đáp ứng nhu cầu của đông đảo phụ huynh. Một hiệu trưởng ở Q.Gò Vấp không giấu nổi bức xúc nói: Dạy buổi thứ 2 cũng như làm ngoài giờ, theo Luật Lao động thì được tính lương gấp 1,5 lần. Song, trên thực tế thù lao giáo viên dạy buổi 2 nhận được chỉ bằng 1/3, thậm chí 1/5 lương của họ.

Mức thu học phí hiện nay dựa theo mức thu lần trước mà không xây dựng trên cơ sở thu đủ bù chi sau khi được phân bổ ngân sách. Từ đó dẫn tới kinh phí phục vụ cho hoạt động giảng dạy, học tập thiếu trước, hụt sau. Không chỉ có vậy, do mức học phí thấp, không ít nhà trường để phát triển đã phải thực hiện những khoản thu khác, tạo ra tình hình phức tạp, thiếu minh bạch trong cơ cấu tài chính nhà trường. Không ít hiệu trưởng vì muốn trường có chất lượng giáo dục tốt, đáp ứng nhu cầu phát triển toàn diện của học sinh bỗng dưng… trở thành “tội phạm”.

Từ thực tế này, UBND TP đề nghị từ năm học 2013-2014 sẽ thực hiện lộ trình tăng học phí để phù hợp với thực tiễn. Theo đó, học phí năm học 2013-2014 tăng trung bình khoảng 3 lần và năm học 2014-2015 tăng trung bình khoảng 4 lần so với mức học phí hiện nay. Và đương nhiên, để phù hợp với mức sống của người dân trên địa bàn, mức thu giữa các quận, huyện sẽ có sự khác nhau. Dự kiến mức đóng học phí được TP chia làm hai nhóm: Nhóm 1 là học sinh có gia đình sống ở các quận NT (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú, Thủ Đức và Bình Tân); nhóm 2 gồm học sinh có gia đình sống ở NgT (các huyện Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Cần Giờ và Nhà Bè).

Đề nghị của UBND TP là hoàn toàn chính đáng và có căn cứ pháp lý. Trước đó, cách đây 3 năm, Chính phủ đã ban hành nghị định số 49/2010/NĐ-CP quy định về miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập và cơ chế thu, sử dụng học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân từ năm học 2010-2011 đến năm học 2014-2015. Theo đó, rất nhiều tỉnh, thành trong cả nước đã điều chỉnh mức thu học phí cho phù hợp với thời giá. Riêng tại TP.HCM, vì 1.001 lý do mà đến thời điểm này vẫn chưa thực hiện nghị định số 49. Chính vì vậy, việc điều chỉnh mức thu vào năm học mới 2013-2014 là hoàn toàn chính đáng.

Tại buổi khảo sát tình hình thực hiện cơ chế thu – sử dụng học phí của Ban Văn hóa, Xã hội – HĐND ở một số quận, huyện vừa qua, ông Huỳnh Công Hùng – Trưởng ban Văn hóa, Xã hội – HĐND cũng đồng tình với chủ trương này. Và theo ông: “Đây không phải là tăng học phí mà là điều chỉnh mức thu cho phù hợp…”.

Bài, ảnh: Hòa Triều

Mức học phí hiện hành và mức đề xuất (đồng/học sinh/tháng)