Mênh mang màu hoa đỏ

Tháng tư, cả nước đón mừng ngày Tết thống nhất của dân tộc. Cách đây 39 năm, bao nhiêu người con của đất Việt đã ngã xuống để có một mùa vui thống nhất. Những người lính ra đi, để lại đằng sau không phải chỉ là… thềm lá rơi đầy mà cả những bóng mẹ, bóng chị. Người lính ngã xuống, còn người ở lại cứ đợi, đợi mãi hy vọng một ngày các anh sẽ trở về.

Tháng 4 năm nay, miền Bắc chưa nắng, vẫn còn một chút xuân khi mưa dây dây hạt. Chúng tôi về thôn Tân Hưng, xã Đức Thắng, huyện Hiệp Hòa – Bắc Giang gặp chị Quách Thị Loan vợ liệt sĩ Ngô Văn Nhỡ. Anh Nhỡ hy sinh khi chị Loan 27 tuổi.

Anh là Đại úy, Tiểu đoàn trưởng, Tiểu đoàn 1 Lữ đoàn tăng 203. Ngày 30-4-1975 nghe tin chiến thắng chị vui mừng khôn xiết. Anh chị đã sắp được đoàn tụ. Chị mong chờ ngày ấy biết bao. Nhưng linh tính báo cho chị điều chẳng lành, khi mẹ chồng chị, bà Ngô Thị Sửu có linh cảm anh không trở về nữa. Bà mơ thấy anh trở về, máu đầy mặt nhưng lặng lẽ không nói gì. Điều này khiến chị hoang mang. Thế nhưng, chị vẫn tin đó chỉ là vì mẹ nhớ về hai người con khác của bà đã hy sinh. Sài Gòn giải phóng, một đồng đội của anh Nhỡ viết thư về cho vợ nói anh Nhỡ sẽ không bao giờ trở về nữa. Vợ người bạn đó vốn là người quen biết với chị Loan đã đến báo tin dữ với gia đình. Chị như bị sét đánh ngang tai. Chị liền viết thư gửi Thủ trưởng Bùi Thanh Tùng của Lữ đoàn tăng 203 xin giấy báo tử cho chồng. Ngày 5-5-1975, chị nhận được giấy báo tử của anh. Cả nhà chị lặng đi, không ai làm gì, chị ôm con trai mới đẻ khóc lặng người. Đồng đội kể lại rằng, ngày 30-4, Lữ đoàn tăng được lệnh tiến vào Sài Gòn, 3 xe tăng cùng nối đuôi nhau qua cầu Sài Gòn tiến vào Dinh Độc Lập (giờ là Dinh Thống Nhất), xe của anh là xe thứ ba. Nhưng khi đến cầu Sài Gòn xe đi đầu trúng đạn phải ở lại. Xe tăng ở vị trí thứ hai không thể tiến lên được. Là một tiểu đoàn trưởng, lại đang phụ trách xe thứ ba, anh định lên kiểm tra xe thứ hai để xe mình đi lên, tiến vào Dinh Độc Lập. Nhưng anh vừa nhô lên khỏi ụ pháo thì trúng ngay đạn của địch. Anh hy sinh ngay trên xe lúc 10 giờ 30 phút ngày 30-4, trước giờ giải phóng đúng tròn 1 giờ đồng hồ. Tiểu đoàn trưởng hy sinh, các chiến sĩ Lữ đoàn tăng 203 tiếp tục xông lên hoàn thành sứ mệnh. 11 giờ 30 phút xe tăng của anh húc đổ cổng Dinh Độc Lập.

Nhớ lại thời tuổi trẻ sôi nổi, chị kể cho chúng tôi nghe về ngày gặp anh. Anh về phép đến chơi nhà và chỉ bẽn lẽn vần chiếc mũ cối mà không thể ngỏ lời với chị. Nhưng sau khi anh lên đường, những cánh thư là cầu nối giữa hai người. Năm 1973 anh về phép, chị vẫn còn trong quân đội đóng tại Hải Phòng. Thế nên, anh đã đến đơn vị chị xin phép để hai người được về quê làm đám cưới. Chưa đầy 1 tuần anh lại về đơn vị. Chị ra quân vào năm 1974, khi ấy bố mẹ chồng chị đã có hai người con hy sinh. Ông bà sốt ruột, muốn sớm có cháu bế bồng, lại đang thời chiến. Bố chồng đã bán con trâu và động viên chị vào Quảng Trị gặp anh để có con vì chị đã “lớn tuổi” và lo thời chiến chẳng biết thế nào. Vào Quảng Trị, khi biết chắc mình đã mang giọt máu của anh được 3 tháng, chị vội trở ra Bắc vì lo bố mẹ chồng ở nhà sốt ruột. Năm 1975, gần đến 30-4 thì chị nằm cữ. Anh hy sinh cũng là khi người vợ ở ngoài Bắc vừa sinh con trai. Đúng theo nguyện vọng của anh, chị đặt tên con là Việt, để ghi nhớ về chiến trường Quảng Trị với Cửa Việt, chợ Đông Hà, sông Thạch Hãn nơi anh chị đã được 3 tháng bên nhau trước trận đánh cuối cùng…

27 tuổi, chị còn trẻ, nhiều người đã muốn “nối dây tơ hồng” nhưng chị thương con, thương bố mẹ chồng nên nhất định không chịu đi bước nữa. Mặc cho mẹ chồng chị thương con dâu mà đánh tiếng gần xa. Chị sống với hoài niệm về anh, chị tin rằng anh vẫn quanh chị, trò chuyện, tâm sự cùng chị. Đúng là vậy, anh có ở xa chị và con đâu. Năm 1995, chuyển hài cốt anh về Bắc từ Nghĩa trang TP.HCM, mẹ Việt Nam Anh hùng Ngô Thị Sửu, người có ba người con trai hy sinh đã xin phép các cấp chính quyền chuyển hài cốt ba người con trai về ngay vườn nhà. Trong ba người con ấy có anh Ngô Văn Nhỡ, chồng chị. Thế là sớm hôm chị vẫn có anh để bầu bạn, chuyện trò. Đến giờ chị vẫn nuối tiếc khi có điều kiện lại không cố ở gần anh thêm một thời gian nữa. Chị được làm vợ, từ khi cưới đến khi anh hy sinh, chưa tròn 4 tháng…

Các đồng đội đã dẫn chị qua cây cầu Sài Gòn nơi anh hy sinh. Chị không thể tin vào mắt mình được và cứ thắc mắc với các anh trong đơn vị chồng: “Với cây cầu đơn giản như thế này làm sao chồng em hy sinh được cơ chứ. Em không thể tin được”. Đồng đội phải giải thích cho chị rõ, sau 20 năm cây cầu đã khác trước nhiều. Ngày ấy, cầu Sài Gòn nhiều cây cối, âm u lắm, ụ pháo địch bố trí dọc hai bên đường vô cùng nguy hiểm. Chính sự hy sinh của Tiểu đoàn trưởng Ngô Văn Nhỡ đã góp phần tiếp sức cho đồng đội tiến lên, tiến thẳng vào sào huyệt cuối cùng của ngụy quyền Sài Gòn. Vào Nam thăm chiến trường xưa, nơi anh chiến đấu, hy sinh chị càng tự hào về anh hơn.

Chia tay chị, tôi cứ miên man với bao điều thiêng liêng, trân quý. Trên đất nước mình, có bao nhiêu nàng dâu như thế, bao nhiêu hòn Vọng Phu như thế… Chỉ riêng trong gia đình nhỏ bé này đã có ba nàng Vọng Phu và ông bố bà mẹ kiên cường tiễn con ra trận để rồi các anh vĩnh viễn nằm lại với núi sông, cây cỏ… Những mất mát, những hy sinh ấy chẳng thể nào đong đếm được… Tháng tư lại về.

Bài, ảnh: Nghiêm Huê