Giáo dục: Chưa thể yên tâm

GS. Đào Trọng Thi cho biết: Chúng tôi thấy rằng nhiều SGK cho một môn học là cần thiết và đã đến lúc cần thiết, xã hội hóa xuất bản SGK cũng là cần thiết với những điều kiện nhất định. Trong số SGK các tổ chức cá nhân biên soạn thì chúng ta vẫn phải giao cho Bộ GD-ĐT chủ động biên soạn một bộ. Có hai lý do để phải làm điều này. Thứ nhất, giao cho tổ chức cá nhân đến lúc mình cần chưa có thì làm thế nào trong khi quy mô toàn quốc lớn như thế. Thứ hai, nếu không chủ động, đến lúc cần người ta đưa cho mình bộ nào sẽ phải dùng bộ đó. Phải kiểm soát được chất lượng. Hơn nữa, trước khi đi vào đại trà, phải dạy thử ở quy mô nhỏ để đánh giá có đạt hay không.                      

PV: Thưa ông, chúng ta sẽ cần thời gian bao lâu để ổn định CT-SGK mới?

Lần này chúng ta có chủ trương không làm cuốn chiếu từ lớp 1 đến lớp 12. Ở tiểu học không thay đổi nhiều thì chúng ta làm đồng thời, năm đầu tiên có thể làm luôn 5 lớp. Còn THCS và THPT thì phải cuốn chiếu. Nhưng cuốn chiếu theo từng cấp học. Do đó, dài nhất chỉ 4 năm. Nếu năm 2018-2019 bắt đầu thì đến năm 2023 sẽ xong.

Đối với bỏ chấm điểm học sinh tiểu học, GS. Đào Trọng Thi khẳng định:

Đã là đánh giá thì bao giờ cũng có đánh giá về định tính và định lượng. Chỉ có điều liều lượng định tính đến đâu, định lượng đến đâu là hợp lý. Trước kia chúng ta học thì giáo viên tiếp cận bằng định tính trước, sau đó mới có định lượng. Định lượng, định tính hoàn toàn tương đương. Ở một số nước người ta không chấm điểm nhưng trên thực tế cuối cùng người ta cũng định lượng thành điểm. Có một số loại đánh giá định lượng trước rồi mới định tính. Ví dụ như thi cử, cần phải đánh giá chi li để so sánh như thi ĐH, phổ thông, người ta tính điểm cho từng yêu cầu sau đó cộng lại thành tổng điểm. Tổng điểm ở mức nào thì đạt… Có lẽ đánh giá bao giờ cũng cần cả hai. Ở trẻ lớp 1, thì hạn chế điểm mang tính định lượng, thay bằng nhận xét, nhưng nhận xét phải là bản chất chứ nhận xét thành mẫu, sau đó đóng dấu thì thà cho điểm cho xong, nhận xét phải giúp học sinh hiểu bài, hiểu cách làm việc. Nhưng theo tôi thì không thể bỏ được định lượng.

Trước câu hỏi cho rằng một kỳ thi sắp tới, dư luận lo lắng sẽ có nhiều tiêu cực vì có cụm thi địa phương, rồi các trường ĐH được phép xét tuyển từ học bạ, GS. Đào Trọng Thi đưa ra ý kiến: Cái đó phải chờ. Tôi cho rằng năm đầu chưa có nhiều. Vì người ta còn phải nghiên cứu xem sơ hở chỗ nào để đối phó. Sau một thời gian, sau vài năm sẽ có cách đối phó. Chuyện này làm không khéo, không cẩn thận thì dễ xảy ra lộn xộn. Nhưng chưa thể nói trước được vì chưa diễn ra. Người ta luôn làm mọi cách để tìm ra lỗ hổng của quy trình. Còn người thiết kế thì hàng năm đều thay đổi hạn chế lỗ hổng. Nhưng như thế chỉ suốt ngày đối phó nhau.

Tôi cho rằng thi theo kiểu ĐHQGHN thi, đấy là đổi mới căn bản kể cả hình thức, nội dung. Tổ chức thi các bài thi chuẩn hóa trên máy tính. Hạn chế hầu hết điểm yếu hiện nay. Nhưng cái đó chưa thể làm ngay và triển khai đại trà được, phải sau khi đổi mới CT-SGK. Tôi cũng phải nói chuẩn bị cho cách thi này phải rất lâu và công phu. ĐHQGHN đã chuẩn bị từ mười mấy năm nay nhưng cho đến nay, phải nói là chưa thật an tâm. Ngân hàng đề thi có phù hợp với mình không cũng rất khó. Thứ hai là phải chuẩn bị cơ sở vật chất, phải sử dụng hệ thống máy tính, mạng internet để thi. Quy mô toàn quốc phải khác với quy mô một trường. Rồi người sử dụng, người áp dụng cũng không thể làm ngay, phải tập huấn.

Nghiêm Huê (ghi)