Nhà khoa học nhí với sân chơi lớn

Hoàng Lữ Đức Chính và Nguyễn Thị Minh Châu đang bàn bạc bổ sung ý tưởng mới cho đề tài trước khi đi Mỹ

Hội thi Khoa học kỹ thuật quốc tế (Intel ISEF) dành cho học sinh phổ thông lớn nhất thế giới sẽ diễn ra vào tháng 5 tại Mỹ, Lâm Đồng có hai “nhà khoa học nhí” tham dự với đề tài “Nghiên cứu khả năng gắn và tiêu diệt một số dòng tế bào ung thư của kháng thể, kháng nhân”.

Hai “nhà khoa học nhí” trên đang học lớp 11 chuyên toán Trường THPT chuyên Thăng Long – Đà Lạt là Hoàng Lữ Đức Chính và Nguyễn Thị Minh Châu.

Thành tích học tập đáng nể

Trò chuyện với Chính và Châu, tôi liên tục… bất ngờ! Hai em học chung lớp chuyên toán nhưng lại thực hiện một đề tài khoa học nghiêng hoàn toàn về lĩnh vực y học. Và, dù mới học lớp 11, nhưng Chính và Châu đã có những suy nghĩ và ý tưởng rất táo bạo. Đặc biệt là thành tích qua 11 năm học tập của các em thật sự đáng nể.

Có đôi mắt rất sáng thể hiện rõ tố chất thông minh và tác phong nhanh nhẹn, Chính cho biết dù cha mẹ em sinh sống bằng nghề tự do nhưng rất quan tâm đến việc học tập của con cái. Suốt 10 năm học (từ tiểu học đến lớp 10) và học kỳ I của năm học lớp 11 vừa qua, Chính đều đạt danh hiệu học sinh giỏi toàn diện. Trong đó, năm học lớp 7, em đạt danh hiệu học sinh giỏi nhất khối; năm lớp 9, học sinh giỏi xuất sắc nhất Trường THCS Nguyễn Du – Đà Lạt; năm lớp 10 là học sinh giỏi nhất khối và học kỳ I lớp 11, đạt danh hiệu học sinh danh dự (giỏi toàn diện) Trường THPT chuyên Thăng Long – Đà Lạt. Thấy tôi thắc mắc, Chính giải thích: “Để đạt danh hiệu học sinh danh dự đòi hỏi điểm trung bình tất cả các môn phải đạt cao; có nhiều thành tích trong các cuộc thi mũi nhọn”. Với Chính, tiêu chuẩn này quá… thừa, vì ngoài các thành tích trên, em còn đạt huy chương bạc môn toán Olympic truyền thống 30-4 phía Nam liên tiếp trong 2 năm học lớp 10 và 11. Và trong cuộc thi học sinh giỏi quốc gia lớp 12 mới đây, Chính đoạt giải khuyến khích môn toán.

Còn Châu – thành tích trong học tập và rèn luyện cũng không thua kém cô bạn đồng môn. Nhờ cả cha và mẹ đang công tác tại Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt nên đã ảnh hưởng lớn đến việc học tập, rèn luyện và khả năng tìm tòi, nghiên cứu của em. Liên tiếp gần 11 năm học (từ tiểu học đến nay), Châu đều đạt danh hiệu học sinh giỏi; năm lớp 9, em đạt giải ba môn toán trong cuộc thi học sinh giỏi cấp tỉnh; đoạt huy chương bạc (lớp 10) và huy chương đồng (lớp 11) trong cuộc thi giải toán qua mạng…

Tài không đợi tuổi!

Trong thực tế đã có nhiều nhà khoa học nhỏ tuổi khẳng định tài năng trên một số lĩnh vực của đời sống xã hội. Những năm gần đây, học sinh trong các trường phổ thông đã thực hiện nhiều đề tài nghiên cứu khoa học với những ý tưởng mới, táo bạo đã làm cho các nhà khoa học trong và ngoài nước phải ngạc nhiên.

Từ năm 2009 đến nay, Lâm Đồng 3 lần có học sinh tham gia sân chơi khoa học kỹ thuật quốc tế dành cho học sinh phổ thông – Hội thi Intel ISEF – hy vọng trong hội thi năm nay các em sẽ mang về niềm vui lớn cho ngành GD-ĐT nước nhà…

Với đề tài “Nghiên cứu khả năng gắn và tiêu diệt một số dòng tế bào ung thư của kháng thể, kháng nhân”, Chính và Châu cho biết hai em “gặp nhau” trong ý tưởng hết sức tình cờ. Do cả hai đều rất đam mê nghiên cứu, khám phá nên khi Chính tiết lộ ý định và sự ấp ủ của mình, cô bạn học không khỏi ngạc nhiên bởi Châu cũng đang tìm tòi, nghiên cứu để thực hiện đề tài này. Song, người có công lớn biến ý tưởng, khát khao của hai em thành đề tài khoa học đó là mẹ của Châu – chị Nguyễn Thị Thu (Phó Giám đốc Trung tâm Đồng vị phóng xạ của Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt). Bên cạnh sự quan tâm, tạo mọi điều kiện thuận lợi của Ban Giám hiệu, Tổ bộ môn sinh của trường, hai “nhà khoa học nhí” còn được Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt ủng hộ, giúp đỡ hết sức tích cực.

Đề tài “Nghiên cứu khả năng gắn và tiêu diệt một số dòng tế bào ung thư của kháng thể, kháng nhân” được Chính và Châu thực hiện từ tháng 7-2015 đến tháng 1-2016. Liên tục 7 tháng, ngoài tập trung chương trình học chính khóa ở lớp, hai em tranh thủ mọi thời gian ngày chủ nhật, các buổi tối để tìm tòi, nghiên cứu, thực hiện các thí nghiệm tại Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt… Chính tâm sự: “Trong cuộc sống hiện nay có quá nhiều bệnh ung thư ở người, em muốn làm cái gì đó mong góp phần ngăn chặn căn bệnh nguy hiểm này. Em tìm đọc trên mạng thấy có các tài liệu nói về các bệnh ung thư và phương pháp điều trị nhắm định, em chợt lóe lên ý tưởng…”. Để giúp Chính và Châu thực hiện đề tài, Ban Giám hiệu cử cô Phan Thị Ngọc Giàu (giáo viên bộ môn sinh của trường) cùng với chị Nguyễn Thị Thu hướng dẫn, hỗ trợ tích cực.

Đề tài của hai em được nhiều nhà khoa học, các chuyên gia Viện Sinh học Tây Nguyên, Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt, bác sĩ Nguyễn Quang Chiến (Học viện Quân y Hà Nội)… góp ý, bổ sung, chỉnh sửa. Các nhà khoa học đánh giá đề tài có ý tưởng mới, phát hiện mới và có tính thực tiễn cao; khi áp dụng thành công sẽ sản xuất ra một loại thuốc sinh học tiêu diệt các tế bào ung thư, chữa cho các bệnh nhân ung thư.

Cô Phan Thị Ngọc Giàu nhận xét: “Chính và Châu ngoài học rất tốt các môn học trong chương trình và đoạt nhiều giải thưởng cao, còn là những học sinh cần cù, chịu khó, ham thích tìm tòi, nghiên cứu. Đề tài của hai em được đánh giá rất cao bởi tính áp dụng của nó trong thực tiễn”.

Đề tài “Nghiên cứu khả năng gắn và tiêu diệt một số dòng tế bào ung thư của kháng thể, kháng nhân” đã đoạt giải nhất lĩnh vực và giải nhì trong cuộc thi Khoa học kỹ thuật quốc gia năm 2016 vừa qua. Đặc biệt, đây là đề tài duy nhất của Lâm Đồng được Bộ GD-ĐT chọn (là một trong 6 đề tài) đại diện cho Việt Nam tham dự Hội thi Intel ISEF, diễn ra từ ngày 8 đến 13-5 tại Mỹ.

Bài, ảnh: Thanh Dương Hồng