Mô hình trường THPT chuyên: Hơn 40 năm vẫn chưa thống nhất mục tiêu

Mục tiêu chưa thống nhất
Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Vinh Hiển thừa nhận, hiện nay vẫn chưa có sự nhìn nhận thống nhất về mục tiêu đào tạo trong các trường THPT chuyên. Một số trường còn quan niệm trường chuyên chủ yếu để đào tạo học sinh giỏi, học sinh đỗ vào các trường đại học, cao đẳng. Một số tỉnh thấy không có học sinh đoạt giải quốc gia, quốc tế thì cho rằng hình như đã không đạt được mục tiêu trong xây dựng trường chuyên…
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Sở GDĐT Nam Định – cho rằng, bộ nên ban hành các văn bản xác định rõ vai trò, vị trí của trường chuyên, quy định về mục tiêu, chương trình, nội dung, chuẩn kiến thức kỹ năng của trường chuyên.
Ông Huỳnh Văn Hoa – Giám đốc Sở GDĐT Đà Nẵng – cũng kiến nghị bộ cần quy định rõ mục tiêu đào tạo, nội dung khung chương trình về dạy, học và quản lý. “Hiện nay, dạy và học ở các trường chuyên trên cả nước là không thống nhất” – ông Hoa nhận xét.
Những hạn chế, khó khăn khác trong hoạt động của các trường chuyên cũng được Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GDĐT) – ông Vũ Đình Chuẩn – chỉ ra cụ thể. Đó là hệ thống trường THPT chuyên phát triển không đồng đều, thiếu quy hoạch, kế hoạch phát triển. Vẫn còn có địa phương (Đắc Nông) chưa có trường THPT chuyên. Một số tỉnh, tỉ lệ học sinh THPT chuyên so với học sinh THPT còn thấp.
Công tác tuyển sinh vào lớp 10 trường THPT chuyên còn nhiều bất cập; nội dung đề thi chủ yếu là kiểm tra, tái hiện kiến thức, kỹ năng cơ bản, chưa có hình thức kiểm tra năng khiếu, tài năng. Chương trình giảng dạy, kế hoạch dạy học và giáo dục trong các trường THPT chuyên nhìn chung chưa được thiết kế phù hợp, chưa tạo điều kiện phát huy khả năng đặc biệt của học sinh năng khiếu…
Trường chuyên sẽ đi theo hướng nào?
Chính vì chưa xác định được mục tiêu đào tạo nên ý kiến các sở về vấn đề trường chuyên cũng thể hiện quan điểm khác nhau. Nếu như các địa phương như Hải Phòng, Nam Định tập trung vào công tác tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi tham dự thi quốc gia và quốc tế thì Hà Nội và TPHCM lại hướng đến việc xây dựng các trường chuyên theo định hướng giáo dục chất lượng cao.
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong – TPHCM muốn nâng cao trình độ ngoại ngữ và tin học của giáo viên, học sinh. Còn theo ông Phạm Văn Đại – Phó Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội kiêm Hiệu trưởng Trường THPT Hà Nội – Amsterdam – thì hằng năm trường có 160 HS đi du học, “vậy tại sao chúng ta không xây dựng trường chuyên của Việt Nam thành trường chất lượng cao xứng tầm quốc tế, tiếp cận được với thế giới?”…
Về phía mình, Bộ GDĐT cũng đang soạn thảo Đề án phát triển hệ thống trường THPT chuyên giai đoạn 2010 – 2020. Theo đó, trong 5 đến 10 năm tới phải xây dựng và phát triển các trường THPT chuyên thành một hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao nhằm phát hiện những học sinh có tư chất thông minh, khá giỏi nhiều môn học để bồi dưỡng thành những tài năng trẻ.
Việc củng cố, xây dựng, phát triển các trường THPT chuyên hiện tại sẽ được thực hiện đồng thời với tăng thêm quy mô, mở rộng mạng lưới, đảm bảo mỗi tỉnh có ít nhất 1 trường THPT chuyên với tổng số học sinh chuyên chiếm khoảng 3% số học sinh THPT toàn tỉnh.
Theo Thứ trưởng Phạm Vũ Luận thì trường chuyên phải là mô hình lý tưởng trong tương lai của trường THPT. Phải xây dựng trường chuyên để sau này các trường THPT bình thường cũng phải giống như trường chuyên về giáo viên, cơ sở vật chất, cách thức tổ chức các hoạt động dạy học.