Y tế cơ sở: Khó làm tròn vai vì… cái gì cũng thiếu

Đoàn Thường trực HĐND TP.HCM do ông Nguyễn Văn Dũng – Phó Chủ tịch HĐND TP.HCM làm Trưởng đoàn vừa có các buổi giám sát tình hình củng cố, nâng cao năng lực y tế cơ sở – chăm sóc sức khỏe toàn dân tại các bệnh viện và trạm y tế (TYT). Kết quả cho thấy còn nhiều khó khăn, nhất là cơ sở vật chất, nhân sự, đòi hỏi phải có những giải pháp căn cơ, thiết thực…

Trung tâm Y tế quận Gò Vấp xuống cấp

Cơ sở vật chất xuống cấp, nhân lực thiếu

Quận Gò Vấp có 16/16 phường đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế. Các TYT đảm bảo công tác khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT), quản lý trên 56.300 người cao tuổi, trong đó tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho hơn 4.200 người có bệnh nền. Cơ sở vật chất, trang thiết bị của mạng lưới y tế cơ sở được quan tâm đầu tư cơ bản phục vụ cho công tác chẩn đoán và điều trị. Tuy nhiên, tại các phường 3, 7, 15 thì TYT còn nhỏ, chưa đảm bảo theo quy định, gây khó khăn cho công tác khám chữa bệnh. Ngay cả Trung tâm Y tế quận cũng đã xuống cấp, trong đó khu C là dãy nhà cấp 4, có tuổi đời gần 50 năm, hiện tại phần mái đã bị sập hoàn toàn.

Bà Đào Thị My Thư – Phó Chủ tịch UBND quận Gò Vấp – chia sẻ, cơ sở vật chất chưa đáp ứng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng khám chữa bệnh. Cần đảm bảo để y tế cơ sở hoạt động hiệu quả, người dân yên tâm đến khám chữa bệnh.

Khó khăn của quận Gò Vấp cũng là khó khăn của nhiều quận, huyện khác. Tại quận 4, Bệnh viện quận trang thiết bị được đầu tư trên 20 năm nên thường xuyên hư hỏng.

Ông Đỗ Thành Tuấn – Giám đốc bệnh viện – tâm tư, cơ sở vật chất xuống cấp trầm trọng. Sàn nhà thấm dột nhiều; hệ thống các phòng bệnh nhỏ, không đạt chuẩn; chưa có các hệ thống đi kèm để đáp ứng về chất lượng và an toàn như các hệ thống khí, hệ thống gọi, camera giám sát, phòng cháy chữa cháy. Trong khi đó, kinh phí bệnh viện chỉ đủ sửa chữa nhỏ, cấp bách nhưng không lớn.

Bệnh viện quận 4 chật chội

Không chỉ cơ sở vật chất xuống cấp mà nhân sự ngành y tế của quận 4 cũng thiếu. Cụ thể, Trung tâm Y tế quận thiếu bác sĩ đa khoa có chứng chỉ hành nghề để thực hiện khám BHYT lao và HIV/AIDS; các TYT phường thiếu bác sĩ đa khoa có chứng chỉ hành nghề để triển khai khám BHYT. Hiện chỉ có 1/13 TYT phường triển khai khám BHYT. Quận 4 lo ngại hoạt động y tế tại TYT ngày càng nhiều nhưng số lượng nhân viên y tế tại các trạm lại thiếu, không thể đáp ứng nhu cầu của người dân trên địa bàn.

Mới đây, ngày 25-10, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 25-CT/TW của Ban Bí thư về tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới. Theo đó, chỉ thị nêu rõ phải tiếp tục hoàn thiện các chính sách, pháp luật để bảo đảm y tế cơ sở giữ vai trò tuyến đầu trong phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân; đồng thời chỉ rõ “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế cơ sở với số lượng, cơ cấu phù hợp, đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ…”.

Ông Ngô Cao Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Hóc Môn – cho biết, trên địa bàn huyện có 13 bác sĩ đang công tác tại 12 TYT xã, thị trấn. Tuy nhiên năm sau sẽ có 2 bác sĩ về hưu nên hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu tại các TYT sẽ vô cùng khó khăn. Những năm gần đây tuyển dụng liên tục nhưng không có bác sĩ nào về…

Huyện Bình Chánh có 16 TYT phục vụ chăm sóc y tế tuyến cơ sở cho hơn 800.000 dân. Tuy nhiên, về nhân sự, tính theo quy định thì số lượng y bác sĩ tại các trạm mới chỉ đạt 50% yêu cầu. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu cơ chế thu hút, tuyển dụng và giữ chân.

Nên thay trạm y tế bằng phòng khám vệ tinh

Nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân ngày càng tăng cả về số lượng và chất lượng bởi sự thay đổi về mô hình bệnh tật, gia tăng nhanh chóng các bệnh không lây nhiễm, tai nạn, thương tích. Để đáp ứng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, các quận huyện kiến nghị TP cần có những giải pháp căn cơ, thiết thực để tháo gỡ khó khăn cho y tế.

Bà Đỗ Thị Trúc Mai – Phó Chủ tịch UBND quận 4 – kiến nghị cho quận 4 thí điểm xây dựng 3 phòng khám khu vực, hay còn gọi là “bệnh viện vệ tinh”. 3 phòng khám này sẽ đáp ứng công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân tốt hơn là việc yêu cầu tất cả các phường đều phải có TYT. Bởi dù tất cả các phường có TYT nhưng nếu không phát huy được hiệu quả hoạt động thì lãng phí.

Ông Nguyễn Văn Dũng – Phó Chủ tịch HĐND TP.HCM – chia sẻ với những khó khăn các bệnh viện, y tế cơ sở đang gặp phải. Đồng thời cho biết, Thường trực HĐND TP sẽ đề nghị UBND TP sớm có phương án tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nhằm nâng cao chất lượng y tế cơ sở, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

“Các TYT cơ bản trang bị đủ các trang thiết bị, tuy nhiên diện tích nhỏ, bác sĩ không đủ khiến người dân không muốn đến khám chữa bệnh. Chưa kể, hiện nay nếu muốn xây TYT thì chỉ có phường 8 mới đủ điều kiện về diện tích đất để thực hiện. Do đó, nếu được thì TP nên nghiên cứu tập trung đầu tư phòng khám vệ tinh để phục vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân, giảm áp lực cho các bệnh viện tuyến trên và người dân cũng tin tưởng khi đến những nơi tương đối khang trang”, bà Mai nói.

Với nhân sự, quận Gò Vấp kiến nghị TP cần có chính sách ưu đãi nghề nhằm thu hút bác sĩ đa khoa, bác sĩ chuyên ngành về lão khoa, y học cổ truyền, phục hồi chức năng về công tác tại tuyến y tế cơ sở.

Tại huyện Hóc Môn, ông Dũng đề xuất sớm có cơ chế nâng mức hỗ trợ kinh phí cho y bác sĩ đang công tác tại các trung tâm y tế huyện và TYT, thực hiện chế độ đãi ngộ để thu hút nguồn lực về tuyến dưới.

Ông Phạm Văn Tuấn – Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Bình Chánh – cũng đề xuất, nên khuyến khích bác sĩ trẻ nhiều nhiệt huyết học tập nâng cao tay nghề. Không nên vì lo sợ cho bác sĩ đi học thêm là họ sẽ đi luôn mà không tạo điều kiện cho đội ngũ đi học nâng cao trình độ. Suy nghĩ như vậy vô hình trung sẽ “đẩy” bác sĩ đi xa hơn với cơ sở…

Minh Phương