Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc

Tuy nhiên, chất lượng giáo dục dân tộc không tránh khỏi những khó khăn, bất cập đòi hỏi phải có những giải pháp, những cách nghĩ, cách làm tích cực để từng bước đảm bảo và nâng cao chất lượng.

1. Đến nay, hầu hết các tỉnh có đồng bào dân tộc đều có trường phổ thông dân tộc nội trú cấp huyện, tỉnh được xây dựng và đầu tư cơ sở vật chất khá đồng bộ, đầy đủ. Các trường học trên địa bàn đều có con em đồng bào dân tộc đến học tập và rèn luyện một cách bình đẳng với nhau. Trang thiết bị phục vụ cho dạy và học đúng tiêu chuẩn chất lượng. Mạng lưới trường lớp đến tận thôn, bản với điểm chính và nhiều điểm phụ đã thu hút được nhiều học sinh dân tộc đến trường học tập, rèn luyện, đảm bảo tốt quyền được giáo dục, được học tập của trẻ em. Chất lượng dạy và học ngày một có hiệu quả hơn. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là người dân tộc hiện nay ở các trường thể hiện được bản lĩnh, năng lực, phẩm chất, đáp ứng được nhu cầu của ngành và địa phương. Công tác tổ chức, quy hoạch, đào tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý, giáo viên là người dân tộc được các cấp lãnh đạo và chính quyền quan tâm, ưu tiên giải quyết. Thực hiện tốt chế độ chính sách cử tuyển để đào tạo, giải quyết công ăn việc làm sau khi tốt nghiệp.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, thời gian qua, giáo dục dân tộc ở các địa phương gặp không ít những thiếu thốn, khó khăn.

Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tay nghề của một số cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên – trong đó có cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên người dân tộc – còn hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng của đội ngũ nhà giáo. Mặt bằng chung về chất lượng dạy và học ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao, vùng đồng bào dân tộc còn có những hạn chế nhất định, chưa đều, chưa ngang tầm với những vùng miền khác trong cả nước. Công tác kiểm tra, đánh giá tính hiệu quả của các chính sách chưa được thực hiện đồng bộ…

2. Để nâng cao chất lượng giáo dục đối với đồng bào dân tộc cần tìm ra các giải pháp căn cơ, khả thi, đồng bộ. Thứ nhất, chính quyền các cấp phải thực hiện nghiêm túc chế độ chính sách nhằm đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của học sinh dân tộc; quan tâm, giúp đỡ những học sinh nghèo, học sinh dân tộc vùng cao, vùng sâu, vùng xa. Làm tốt công tác tuyên truyền, vận động con em đồng bào dân tộc ra lớp, không bỏ học. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chế độ chính sách đảm bảo tính khả thi, hiệu quả, không lãng phí, không thiếu sót, bất cập. Thứ hai, nâng cao hơn nữa về chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên vùng đồng bào dân tộc. Số lượng đảm bảo đủ, cơ cấu phải đồng bộ, trình độ đào tạo phải đạt chuẩn và từng bước nâng chuẩn, tư tưởng chính trị vững vàng, am tường về nghiệp vụ sư phạm, nâng cao nhận thức nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên. Tích cực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, phát huy tính năng động, chủ động, sáng tạo của người học. Ứng dụng một cách tích cực và có hiệu quả cao về CNTT trong quản lý giáo dục và dạy học… Thứ ba, nâng cao chất lượng học sinh dân tộc, tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh dân tộc được học tiếng Kinh song song với học bằng tiếng dân tộc, đảm bảo duy trì số học sinh ra lớp, phân luồng có hiệu quả học sinh dân tộc cuối bậc học THCS, định hướng nghề nghiệp cho học sinh dân tộc cuối bậc học THPT, hỗ trợ thường xuyên và kịp thời cho học sinh dân tộc học trung cấp nghề, TCCN, CĐ, CĐ nghề, ĐH và trên ĐH; tạo công ăn việc làm cho các em sau khi tốt nghiệp, nhất là những em về lập nghiệp trên quê hương, đóng góp thiết thực cho quê hương, buôn làng. Thứ tư, tăng cường đầu tư các nguồn lực cho giáo dục dân tộc; đổi mới cơ chế quản lý, chỉ đạo, điều hành cho phù hợp với đặc thù của giáo dục dân tộc; phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương, các cấp quản lý giáo dục và nhà trường, huy động có hiệu quả cao mọi nguồn lực của địa phương đóng góp để phát triển giáo dục nói chung, giáo dục dân tộc nói riêng. Tăng cường xây dựng và đầu tư nhiều hơn nữa đối với hệ thống các trường dân tộc nội trú, bán trú, thu hút học sinh dân tộc tích cực đến trường, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng bỏ học. Đầu tư đúng nơi, đúng chỗ, đúng đối tượng, đầu tư có trọng điểm, tránh đầu tư tràn lan, lãng phí. Phải có sự tư vấn, thúc đẩy của các cấp lãnh đạo ở địa phương và các cấp quản lý của ngành giáo dục thì sự đầu tư mới thiết thực và đạt kết quả như mong muốn. Thứ năm, tăng cường vai trò lãnh đạo cũng như công tác phối hợp của các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban ngành đoàn thể ở các địa phương trong việc nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc… Có thể nói, tăng cường các giải pháp đã nêu ở trên cũng là một sự đóng góp hữu ích cho sự phát triển giáo dục, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào các dân tộc đang sinh sống.

ThS. Lê Bá Lộc

(Khoa Quản lý giáo dục, Trường Cán bộ quản lý giáo dục TP.HCM)