Chuyên đề cần thực tế hơn

Những chuyên đề được triển khai phải chăng được dựa trên những lớp học về phương pháp dạy ở các nước như Mỹ, Úc, Thái Lan… mà các chuyên viên được học. Báo cáo viên nào cũng cho rằng phương pháp, cách thức mình được học là hay, nhiều ưu điểm và cứ thế triển khai, yêu cầu phổ biến rộng rãi. Một số chuyên đề thì dựa trên thực tế giảng dạy ở những trường trọng điểm, đủ điều kiện cơ sở vật chất, đa số học sinh khá giỏi, nên có khoảng cách khá xa với nhiều trường khác.

Trong một chuyên đề tập làm văn (do một phòng GD-ĐT tổ chức) về phân môn tập làm văn với nội dung hướng dẫn học sinh viết văn hay và tránh “copy” văn mẫu, nhiều giáo viên tham dự có chung nhận định nhưng không tiện bày tỏ ý kiến của mình. Đó là các phương pháp triển khai trong chuyên đề không mới nhưng khó áp dụng trong thực tế, vì nếu thực hiện các phương pháp ấy phải tốn khá nhiều thời gian mà chương trình học thì được phân bố chặt chẽ, chuyển tải hết kiến thức trong sách giáo khoa ở một tiết học đã là điều khó khăn và chỉ học sinh khá giỏi mới có thể thực hiện các yêu cầu đề ra như các hoạt động trong chuyên đề. Các phương pháp trong chuyên đề chỉ phù hợp ở lớp bồi dưỡng học sinh giỏi văn. Một điều đáng nói nữa là chuyên đề nhấn mạnh tránh cho học sinh viết theo văn mẫu nhưng sau khi thực hiện yêu cầu, báo cáo viên lại so sánh với “văn bản gốc” (báo cáo viên nhắc lại nhiều lần). “Văn bản gốc” cũng là văn mẫu mà thôi. Với học sinh tiểu học, sau khi thực hiện yêu cầu mà giáo viên đưa ra “văn bản gốc” so sánh thì học sinh sẽ xem như đó là cái chuẩn và viết theo, như vậy cũng là chép văn mẫu. Lẽ ra, báo cáo viên chỉ nên so sánh các bài làm, nêu ra sự liên kết chặt chẽ hay không của từng bài làm ấy chứ không nên so sánh với “văn bản gốc” (áp dụng thực tế với học sinh cũng vậy).

Hay chuyên đề lịch sử trong hè vừa qua, dạy lịch sử qua phim tư liệu, mô hình… rất hay nhưng không thể áp dụng trong thực tế ở tất cả các trường. Bởi vì không phải trường nào cũng có màn hình chiếu, mô hình sẽ được dạy ở đâu khi lớp quá chật hẹp, và bảo quản các mô hình ở đâu khi phòng học, thư viện đều nhỏ hẹp, không có chỗ lưu giữ…

Các phương pháp dạy học tương tác như phương pháp góc thì đòi hỏi phải có đủ phương tiện giảng dạy như máy vi tính, ti vi… Phương pháp những mảnh ghép và cả phương pháp góc đều đòi hỏi phòng học phải rộng rãi để học sinh di chuyển khi hoạt động. Thực tế khi dạy các phương pháp này, giáo viên phải cho học sinh khiêng bớt bàn ghế ra ngoài để có chỗ thực hiện các hoạt động. Mỗi lần thực hiện các phương pháp ấy rất cực nên giáo viên khó thể áp dụng thường xuyên.

Tôi có may mắn được học lớp “Teacher Training Course” do Saigon Children’s Charity tổ chức. Ngay buổi học đầu tiên, thầy Evan – người Úc – đã nói đây là lần đầu tiên ông qua Việt Nam, ông đã đi tham quan một số lớp học ở các trường và nhận thấy rằng các lớp học ở Việt Nam quá đông học sinh, phòng học nhỏ hẹp lại thiếu các phương tiện giảng dạy. Chính vì thế, ông rất băn khoăn không biết các phương pháp ông triển khai chúng tôi có thực hiện được hay không và mong chúng tôi chọn lọc các phương pháp, hình thức ông triển khai, sáng tạo thêm cho phù hợp với từng đối tượng học sinh mình dạy, từng điều kiện giảng dạy ở lớp mình phụ trách. Và thực tế, tôi chỉ ứng dụng được một số trò chơi nhỏ đã được học từ ông mà thôi.

Các chuyên đề đều được đầu tư rất nhiều công sức và tiền bạc vì thế nên chọn lọc, nghiên cứu điều kiện thực tế ở các trường, nhất là các trường khó khăn để làm thế nào các chuyên đề được triển khai đều có thể áp dụng ở tất cả các lớp học chứ không phải chỉ ở một số trường, một số lớp có điều kiện.

Lê Phương Trí