Để tiếng Việt “chuẩn không cần chỉnh”

Tuy nhiên, do nhiều giáo viên đã không nghiêm túc sửa lỗi chính tả cho các em nên tình trạng viết sai câu chữ cứ kéo dài.

Tại hội thảo khoa học quốc gia “Xây dựng chuẩn mực chính tả thống nhất trong nhà trường và trên các phương tiện truyền thông đại chúng” do Trường ĐH Sài Gòn phối hợp Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM và Báo Thanh Niên tổ chức vừa qua, PGS.TS Trần Thị Ngọc Lang (nguyên cán bộ Viện Phát triển bền vững vùng Nam bộ) đã báo động thực trạng HS và cả giáo viên xem nhẹ việc rèn luyện chính tả do chưa hiểu được tầm quan trọng của việc viết đúng.

Theo TS. Trần Thị Ngọc Lang, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc sai chính tả nhưng chủ yếu vẫn do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương. Ngoài ra, do không hiểu được nghĩa của từ, nhất là từ Hán – Việt nên các em vẫn phạm lỗi. Đáng nói, vì không thấy tầm quan trọng của việc viết đúng chính tả khiến các em dễ dãi, xem nhẹ việc rèn luyện. Nhiều em khi đã lên phổ thông, thậm chí SV ĐH vẫn không viết trọn vẹn được câu cú.

Trong điều kiện như vậy, nhiều giáo viên lại không chú ý rèn chính tả cho HS, dễ cho qua những lỗi thường gặp của các em khiến khả năng dùng đúng từ càng ít được cải thiện. Thậm chí có không ít giáo viên vùng sâu, vùng xa còn phát âm sai. TS. Trần Thị Ngọc Lang nêu dẫn chứng, khảo sát lỗi chính tả ở HS một số trường tại TP.HCM và khu vực đồng bằng sông Cửu Long cho thấy nhiều em viết sai và bị phê “còn nhiều lỗi chính tả” nhưng giáo viên (có lẽ do áp lực bài vở quá nhiều) đã không đánh dấu những lỗi sai và “chỉnh sửa” bằng những từ đúng thay thế.

Tuy nhiên, do nhiều trường còn sợ ảnh hưởng đến thành tích, sợ bị đánh giá dạy không hiệu quả nên dễ dàng gạt qua những lỗi ở các em yếu kém và cho lên lớp. Vì vậy mà khi lên cấp học cao, các em vẫn mắc những lỗi hết sức sơ đẳng. Sách giáo khoa được biên soạn chung cho HS cả nước, thiếu chú ý chính tả vùng miền. HS Nam bộ vẫn phải học kỹ phần lỗi mà chỉ phía Bắc mắc phải và ngược lại.

“Ngôn ngữ là linh hồn của dân tộc, việc cố gắng học tập, gìn giữ và phát triển tiếng nói, chữ viết quê hương là trách nhiệm của toàn xã hội mà đứng đầu là Nhà nước. Nhà nước cần có chính sách chỉ đạo chung về việc học tiếng Việt, cần có những đầu tư thích đáng trong việc đào tạo đội ngũ giáo viên có năng lực và tâm huyết. Nhà trường cần quan tâm đến việc dạy học đúng thực chất; tránh quản lý giáo viên cứng nhắc theo giáo án, tỷ lệ HS được lên lớp” – TS. Trần Thị Ngọc Lang đề nghị.

Không chỉ trong môi trường học đường, ThS. Đinh Xuân Hảo (Trường ĐH Sài Gòn) cũng cho rằng, hiện tượng viết sai chính tả tiếng Việt còn là vấn đề lớn của toàn xã hội. Gần như ở đâu cũng có thể bắt gặp lỗi chính tả, trên sách báo, văn bản… Dễ thấy và có tác động tiêu cực nhất là trên các bảng hiệu, bảng quảng cáo, biểu ngữ… Chẳng hạn, “quà niu niệm”, “áo khoát trẻ em”, “chất lượng tạo lên sức mạnh”, “nhà nghĩ”… 

“Những tác động sai này nếu lặp đi lặp lại sẽ biến thành cái sai nếu thiếu sàng lọc” – ThS. Đinh Xuân Hảo nêu tác hại. Ông đánh giá, do thiếu trình độ cơ bản về tiếng Việt nói riêng và ngôn ngữ nói chung, nhiều người Việt mù mờ về chính tả. Đáng nói hơn, ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trong một bộ phận người dân còn yếu. Sâu xa, ThS. Đinh Xuân Hảo cho rằng, nước ta chưa có Luật Ngôn ngữ “dẫn đường”.

Vì vậy, trước mắt, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm duyệt, yêu cầu tháo dỡ những biển quảng cáo sai chính tả. Lâu dài, việc khắc phục tình trạng lộn xộn về chính tả tiếng Việt cần giải pháp đồng bộ, trong đó cấp thiết nhất là sự ra đời của Luật Ngôn ngữ, định hướng và đưa việc sử dụng tiếng Việt vào khung chuẩn.

GS.TS Nguyễn Minh Thuyết (nguyên Tổng thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội) cũng cho rằng để giải quyết những vấn đề trước mắt về chính tả, Chính phủ cần sớm ban hành quyết định chính thức về bảng chữ cái tiếng Việt và tiếng các dân tộc đã có chữ viết, về một số quy tắc chính tả còn thiếu hoặc chưa thống nhất. Có thể giao cho Viện Khoa học xã Việt Nam chủ trì xuất bản tài liệu hướng dẫn cách phiên âm các tên riêng nước ngoài mới xuất hiện để thống nhất sử dụng trên phạm vi toàn quốc. Cần giao cho Bộ VH-TT&DL phụ trách về vấn đề ngôn ngữ và chữ viết.

Mê Tâm