Kỷ niệm 50 năm chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc: Huyền thoại mảnh đất anh hùng!

Đã tròn nửa thế kỷ trôi qua khi quê hương đã thay da đổi thịt trong cuộc sống hồi sinh, Ngã ba Đồng Lộc (huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) mãi mãi vẫn là một địa chỉ đỏ của hàng triệu con tim luôn hướng về quá khứ vinh quang của một thời đạn bom khói lửa.

Học sinh thắp hương trước Nghĩa trang Ngã ba Đồng Lộc

Nơi đây 50 năm trước Ngã ba Đồng Lộc đã đi vào lịch sử như một bản anh hùng ca về một quyết tâm sắt đá tất cả vì tiền tuyến vì miền Nam ruột thịt vì độc lập tự do và thống nhất cho Tổ quốc.

Quê hương từng nhuốm máu và hoa

Những ngày vừa qua, dù rất bận rộn có bao nhiêu việc phải làm nhưng nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hồng Oanh (Hội VHNT TP.HCM) vẫn tìm cách sắp xếp để kịp có mặt vào dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc vào ngày 23-7-2018. Những năm trước đây, khi nhận được lời mời của UBND tỉnh, Hội VHNT tỉnh Hà Tĩnh tham gia chương trình chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hồng Oanh coi đây là niềm tự hào lớn lao của người con Hà Tĩnh xa quê một lần có dịp trở lại Nghĩa trang Ngã ba Đồng Lộc để thắp nén nhang thơm tưởng nhớ đến 10 cô gái đã anh dũng hy sinh khi tuổi đời còn quá trẻ. Những lời ca tiếng hát của các nghệ sĩ quê nhà đã trở thành nguồn động viên lớn lao cho gia đình thân nhân các nữ liệt sĩ và bà con nơi đây tấm lòng ngưỡng vọng đối với linh hồn những người yêu nước đã khuất.

Cũng như bao người dân Hà Tĩnh khác, đã không biết bao nhiêu lần tôi đã đi qua mảnh đất anh hùng này nhưng mỗi lần đến với Ngã ba Đồng Lộc là mỗi lần mang theo những cảm xúc dâng trào khó tả. Đó là tình cảm thương tiếc và khâm phục khi đến gần những tấm bia mộ khắc ghi tên 10 cô gái đã ngã xuống khi tuổi đời còn quá trẻ. Những hàng thông xanh đã phủ kín những hố bom sâu hoắm ngày nào nhưng vẫn không nguôi nỗi đau trên thân thể quê hương khi bị bom thù cày nát từng ngày.

Huyền thoại 10 bông hoa trinh liệt

Thuộc địa phận xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, Ngã ba Đồng Lộc nằm trên đường Hồ Chí Minh qua dãy Trường Sơn là điểm giao cắt của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 Hà Tĩnh. Vì thế, trong thời kỳ chiến tranh đây là con đường huyết mạch chứng kiến bao cuộc ra đi của hàng vạn lực lượng thanh niên lên đường chống Mỹ. Quan trọng hơn đây cũng là cửa ngõ tiền phương là cung đường huyết mạch để cho hàng vạn chiếc xe ngày đêm chở hàng ra tiền tuyến. Sau khi bị bắn phá sập các cầu lớn nhỏ trên quốc lộ 1, Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành “tọa độ chết” nằm trong tầm ngắm của quân thù. Chỉ trong một thời gian ngắn, Ngã ba Đồng Lộc đã hứng chịu hàng chục ngàn quả bom sau hàng ngàn lần máy bay Mỹ đến đây bắn phá. Suốt ngày đêm không lúc nào Ngã ba Đồng Lộc lại ngớt tiếng bom đạn, đất đá bị đào xới nhiều lần, hố bom này lấp đi lại có hố bom khác thách thức trêu ngươi. Thế nhưng, tất cả đã không chiến thắng được ý chí của quân và dân ta, địch càng cố bắn phá thì chúng ta càng quyết tâm giữ. Có một tiểu đội luôn kiên trì bám trụ nơi đây hễ nghe tiếng bom vừa dứt tất cả đều cầm cuốc xẻng chạy ra san lấp hố bom để đoàn xe tiếp tục lên đường không phải chậm trễ phút giây nào. Đó chính là Tiểu đội 4 thuộc Đại đội 552 (Tổng đội TNXP 55 Hà Tĩnh) do A trưởng Võ Thị Tần chỉ huy. Thế nhưng trận bom thứ 15 trong ngày 24-7-2018 đã rơi trúng hầm 10 cô gái vừa đi san lấp hố bom xong. Thời gian nặng nề trôi qua trong bụi đất mịt mù. Cả trận địa lặng đi rồi những tiếng khóc vỡ òa. Các cô đã hy sinh. 10 đóa hoa ấy vừa độ 18 đôi mươi. Người lớn tuổi nhất là Tiểu đội trưởng Võ Thị Tần và người trẻ nhất mới 17 tuổi. Họ ra đi ở cái tuổi đẹp nhất của đời người mang theo bao khát vọng về tình yêu, lẽ sống và những hoài bão lớn lao khác. 10 đóa hoa ấy đã hy sinh cả tuổi thanh xuân kiên cường chiến đấu cho lý tưởng cao đẹp của dân tộc. Những chiến công của các chị đã trở thành huyền thoại đi vào lịch sử trở thành biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời chống Mỹ. Sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành một huyền thoại đáng tự hào của tuổi trẻ Việt Nam. Đau thương, mất mát và sự hy sinh lẫm liệt đã làm nên một Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại, một ngã ba anh hùng, một ngã ba có máu và hoa. 50 năm trôi qua thật nhanh, chiến tranh đã lùi vào quá khứ. Mảnh đất Đồng Lộc năm xưa mang trên mình những hố bom chi chít, giờ đã thành địa chỉ xanh chứa đựng những huyền thoại cao cả, linh thiêng.

Tác giả trước Nghĩa trang Ngã ba Đồng Lộc

Tròn nửa thế kỷ đi qua, với sự hội nhập tư duy mới và công nghệ mới kỹ thuật số, vùng đất Đồng Lộc càng sáng lên gam màu bức tranh quê. Ngã ba Đồng Lộc – ngã ba huyền thoại lịch sử và anh hùng – đã nuôi dưỡng niềm tin và nghị lực cho thế hệ trẻ này, bằng sự hy sinh vô giá của những người đi trước trong đó có 10 cô gái trên cung đường này.

Có một Đồng Lộc anh hùng trong quá khứ nên ngày nay mới có một khu di tích Ngã ba Đồng Lộc linh thiêng và huyền thoại. Đó là nơi đi về tri ân, học tập của muôn triệu trái tim các thế hệ trẻ Việt Nam và là địa chỉ tham quan của rất nhiều bạn bè quốc tế. Đó cũng là địa chỉ đỏ để những tấm lòng thiện nguyện tỏ bày niềm biết ơn, sẻ chia khó khăn với những cựu TNXP, với thân nhân các anh hùng liệt sĩ. Và như thể, ở đây luôn có một dòng chảy linh thiêng mơ hồ đưa chân những con người đến với Đồng Lộc. Cùng với nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hồng Oanh, TS. Phan Xuân Biên – nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM, ông Nguyễn Cảnh Nam – Chủ tịch Hội Doanh nhân Nghệ Tĩnh tại TP.HCM đã trở thành “cầu nối” bền vững giữa những con xứ Nghệ xa quê với nghĩa tình sâu nặng từng địa chỉ đỏ tại quê hương trong đó có Ngã ba Đồng Lộc linh thiêng và anh hùng.

Có trở về Ngã ba Đồng Lộc mới thấy, cuộc sống nơi đây giờ đã lên xanh màu xanh ấm no hòa bình. Tuyến đường vào Nam những năm xưa, giờ đã thênh thang rộng mở dấu tích chiến tranh đã lùi về dĩ vãng. Cả một vùng quê Ngã ba Đồng Lộc đã xanh tươi tràn đầy nhựa sống. Can Lộc vẫn xứng đáng là vùng đất no ấm của miền quê Hà Tĩnh. Từ cầu Sông Nghèn đi lên vùng cung đường ngã ba là cả một vùng lúa Đại Lộc, Tiến Lộc, Thanh Lộc, Đồng Lộc… xanh mướt.

Bài, ảnh: Hương Thủy