Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội vừa công bố kết quả khảo sát về kỳ thi THPTQG năm 2018, trong đó chỉ ra nhiều hạn chế như trách nhiệm của Bộ GD-ĐT trong chỉ đạo, quản lý tổ chức thi chưa gắn kết mật thiết với chính quyền của địa phương, nhất là trong kiểm tra, giám sát ở từng khâu của các quy trình tổ chức thi và chấm thi.
Thí sinh thi THPTQG năm 2018
Ngân hàng đề thi chưa được chuẩn hóa
Theo ủy ban, sở GD-ĐT một số địa phương, đã không bám sát quy chế, trong tham mưu và tổ chức thi chưa chủ động xây dựng hoặc đề xuất giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn tình trạng tiêu cực, gian lận trong thi cử, có sở vi phạm vào quy chế quản lý, tổ chức thi, chấm thi. Một bộ phận cán bộ thanh tra cắm chốt chưa nhận thức, thực hiện đúng vai trò, nhiệm vụ của mình, thậm chí vi phạm nghiêm trọng quy chế thi, để lại hậu quả nặng nề cho xã hội.
Bộ GD-ĐT đã phối hợp với Bộ Công an trong suốt quá trình chuẩn bị và tổ chức thi, nhất là việc triển khai các biện pháp bảo mật đề thi, đảm bảo an ninh, trật tự tại tất cả các điểm thi trên toàn quốc. Khi phát hiện tiêu cực, hai bộ kịp thời thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc điều tra, xác minh làm rõ các tiêu cực gian lận về điểm thi tại một số địa phương. Tuy nhiên, sự phối hợp giữa ngành giáo dục và ngành công an tại một số địa phương chưa đạt yêu cầu, để xảy ra tình trạng tiêu cực, thông đồng giữa các cán bộ coi chấm thi, vi phạm nghiêm trọng quy chế thi tại một số điểm thi. Công tác chỉ đạo của một số hội đồng thi chưa phát huy đầy đủ vai trò, trách nhiệm, đặc biệt là vai trò, trách nhiệm của chủ tịch hội đồng thi tại các địa phương này (Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình…).
Tỷ lệ HS đỗ tốt nghiệp quá cao (trên 97%) khi kết quả đánh giá của kỳ thi THPTQG gần 50% số bài thi dưới trung bình, tạo suy nghĩ băn khoăn về vị trí và giá trị của kỳ thi. Cách tính điểm để xét tốt nghiệp (lấy trung bình của điểm thi THPTQG cộng với điểm học bạ lớp 12 rồi chia hai) đã tạo nhiều cơ hội để thí sinh được công nhận tốt nghiệp (cho dù điểm thi THPTQG thấp). Vì vậy, cần nhìn nhận sâu rõ hơn ý nghĩa của đánh giá quá trình học ở nhà trường và đánh giá qua kỳ thi THPTQG.
Theo báo cáo của Bộ GD-ĐT, đề thi dựa trên cơ sở ngân hàng đề thi được xây dựng “theo hướng chuẩn hóa”, mô phỏng quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi chuẩn hóa của các nước tiên tiến trên thế giới. Tuy nhiên, trên thực tế, cách thức xây dựng ngân hàng câu hỏi đề thi của bộ chưa đảm bảo các tiêu chí về chuẩn hóa (quy trình triển khai thực tế chưa được thẩm định, giám sát và đánh giá độc lập về tính khách quan, khoa học khi đây là những yêu cầu với việc ra đề thi cấp quốc gia). Phần lớn ngân hàng câu hỏi dựa trên nguồn là mẫu đề thi của các trường THPT trên cả nước, vì vậy, khó đáp ứng yêu cầu đặt ra.
Chất lượng đề thi ở một số môn còn bất cập: Mức độ khó/dễ của từng đề trong mỗi môn thi, độ chênh nhau quá lớn giữa năm sau với năm trước nên kết quả thi chưa phản ánh chính xác, công bằng về năng lực của một bộ phận học sinh. Điều đó cho thấy sự chuẩn hóa của ngân hàng đề thi chưa bảo đảm; quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chưa đủ minh bạch đối với xã hội.
Đề thi trắc nghiệm chưa đáp ứng yêu cầu
Theo ủy ban, chất lượng đề thi trắc nghiệm khách quan ở một số môn thi chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra. Trong đề thi có nhiều câu hỏi không yêu cầu HS phải tư duy, suy luận hay sáng tạo mà chủ yếu đòi hỏi nhớ hoặc vận dụng ở cấp độ thấp. Đặc biệt, đối với môn toán, việc chuyển hoàn toàn sang hình thức thi trắc nghiệm đã tạo phản ứng khá gay gắt của nhiều nhà khoa học và người dân khi cho rằng việc thay đổi về cách thi sẽ dẫn đến cách học lệch lạc, dần dần làm thay đổi trình độ toán học, khả năng tư duy và tư duy phản biện của HS, ảnh hưởng đến sự phát triển việc học toán ở cấp học phổ thông của các lớp HS.
Đối với môn sinh học, nhiều câu hỏi khó là do được toán học hóa, mà không phải do tư duy vận dụng, sáng tạo dựa trên các kiến thức đặc trưng của môn học.
Đối với các môn tổ hợp, thực tế chỉ là thi 3 môn trong một buổi; nội dung bài thi không thể hiện tổ hợp kiến thức mà chỉ là sự lắp ghép cơ học của 3 môn học khác nhau…
Thành lập các trung tâm khảo thí độc lập
Ủy ban nhận định, yêu cầu sử dụng đồng thời kết quả kỳ thi THPTQG để xét tốt nghiệp THPT và xét tuyển vào CĐ, ĐH gây nhiều khó khăn cho việc xây dựng đề thi. Hai mục tiêu này đặt chung trong một đề thi tạo ra những bất cập rất khó khắc phục: phù hợp mục tiêu này thì quá khó hoặc quá dễ với mục tiêu kia. Kết quả đã thể hiện trong hai kỳ thi năm 2017 và 2018.
Về các kỳ thi THPT năm tiếp theo, ủy ban cho rằng cần nghiên cứu, hoàn thiện phương thức tổ chức thi THPT và xét tuyển vào ĐH, CĐ; công bố lộ trình về đổi mới phương thức thi THPT để xã hội được biết. Đồng thời tiếp tục rà soát, hoàn thiện dần quy chế thi với quy trình chặt chẽ; rõ trách nhiệm của các cá nhân trong tham gia tổ chức kỳ thi bảo đảm để các khâu đều rõ ràng, minh bạch. Hoàn thiện quy trình tổ chức thi, tăng cường nhiệm vụ phối hợp, nhất là vai trò giám sát của các trường ĐH, CĐ trong tổ chức thi và nghiên cứu thành lập các trung tâm khảo thí độc lập, chuyên nghiệp trong tương lai.
Thục Trân
Bình luận (0)