Sử dụng tiền – kĩ năng sống cần thiết

Những phụ huynh cho con sử dụng tiền sớm thường nghĩ rằng số tiền mình cho không quá lớn, để con tự chi tiêu cho đỡ tốn thời gian của mình và cũng là tập con xài tiền cho lanh lợi hơn khi ra đời. Các bậc cha mẹ ấy thường giao khoán tiền ngày hay tiền tuần cho con tự chi tiêu: Ăn sáng, mua bánh trái khi đi học hay mua một số vật dụng cần thiết… Cá biệt có phụ huynh còn đưa con một số tiền lớn để chi tiêu, khi nào xài hết thì báo. Chính cách cho con tiền nhưng không hướng dẫn, quản lý đã dẫn đến những điều không hay. Mẹ của em M. – một học sinh lớp 5 (ở Q.4, TP.HCM) – than thở: “Trước đây, mỗi ngày đi học bán trú, tôi chỉ cho cháu 30 ngàn đồng để ăn sáng và mua bánh trái. Bây giờ, cháu đòi cho 50 ngàn mới đủ xài”. Hay như em T. – một học sinh lớp 8 (ở quận 1) – hàng ngày được mẹ cho cả trăm ngàn đồng để ăn vặt, chơi điện tử. Thậm chí, T. còn dùng tiền thuê bạn làm bài tập về nhà hay chép bài giùm. Trong khi đó, ba của em N. – một học sinh lớp 6 (ở Q.4) – nói: “Hằng tuần, tôi cho cháu 100 ngàn đồng để chi tiêu. Còn bữa sáng thì ăn ở nhà. Thế mà, tuần nào cháu cũng xin tiền thêm với lý do đóng tiền này, tiền kia ở lớp. Vừa rồi, tôi phát hiện ra cháu có điện thoại di động. Dò hỏi, mới biết rằng cháu để dành tiền, mua ở một cửa hàng gần nhà. Cháu đã từng đòi mua điện thoại nhưng tôi không đồng ý vì thấy không cần thiết”.

Nhiều phụ huynh lại có quan điểm cho trẻ sử dụng tiền sớm sẽ dễ hư hỏng vì các em chưa đủ tri thức để nhận biết và sử dụng đúng đồng tiền. Và chính vì những biểu hiện chưa tốt (thực tế đã xảy ra) nên họ đã không cho trẻ sử dụng tiền. Theo đó, mọi thứ liên quan đến tiền, phụ huynh đều là người chi. Thậm chí một ổ bánh mì ăn sáng, một cây bút chì… phụ huynh cũng tự đi mua cho con; hay 5-10 ngàn tiền kế hoạch nhỏ, quỹ lớp, phụ huynh cũng đến trường trực tiếp đóng cho thầy cô giáo. Tuy nhiên, sự ngăn chặn trẻ tiếp xúc với tiền sớm đôi khi dẫn đến chuyện các em không biết giá trị của món hàng mình sử dụng hay không biết giá trị chính xác của đồng tiền. Phụ huynh của cháu H. – một học sinh trong lớp tôi dạy – kể: “Tôi không cho con xài tiền nên học đến lớp 5 rồi mà cháu còn khờ lắm. Cây bút tôi mua mấy trăm ngàn đồng mà cháu đem đổi cây viết của bạn có mấy chục ngàn chỉ vì thích màu sắc của cây viết ấy. Hôm trước, tôi đưa cháu 50 ngàn đồng vào cửa hàng trước cổng trường mua một cây compa. Cháu đưa tiền, lấy compa rồi đi ra, không hỏi giá cả và lấy tiền thối”.

Cả hai quan điểm cho hay không cho trẻ tiêu xài tiền như trên đều không hay. Bởi điều cần thiết là phụ huynh phải giáo dục trẻ sử dụng đúng đồng tiền và quản lý, kiểm tra cách tiêu xài tiền của các em. Theo tôi, phụ huynh không nên cho trẻ giữ số tiền quá lớn hay tự mua sắm vật dụng có giá trị. Khi trẻ muốn mua vật dụng có giá trị, phụ huynh nên dẫn các em đi để tự lựa theo ý thích và cho các em thấy từng loại hàng hóa mắc, rẻ ra sao, giá cả liên quan đến chất lượng ra sao. So sánh giá món đồ ấy với các thứ cần thiết khác… Đặc biệt, đối với những khoản tiền lớn thì phụ huynh nên đi đóng, không giao cho các em. Còn đóng góp những khoản tiền nhỏ, mua những vật dụng ít tiền thì nên để các em tự chi, qua đó các em tập làm quen với chi tiêu. Nếu cho con tiền tiêu xài trong ngày hay trong tuần… cha mẹ nên tập các em ghi vào sổ chi tiêu là mua cái gì, giá bao nhiêu. Qua sổ chi tiêu, phụ huynh có thể kiểm tra việc chi xài của con cũng như góp ý về việc tiêu xài: Cái nào nên, cái nào không để các em điều chỉnh. Đặc biệt, cha mẹ nên dạy con sử dụng tiền tiết kiệm, không hoang phí nhưng cũng không quá tằn tiện.

Sử dụng tiền đúng là một kĩ năng sống rất quan trọng của mọi người, vì thế rất cần thiết giáo dục trẻ thật kĩ lưỡng.

Nhân Tâm (Q.4, TP.HCM)