 |
Do công việc nên tôi thường xuyên tiếp cận chương trình và nội dung sách giáo khoa (SGK) bậc tiểu học. Và tôi nhận thấy các tác giả biên soạn SGK, nhất là sách tiếng Việt, thường dùng từ phương ngữ thông dụng giao tiếp ở miền Bắc, mà SGK thì được giảng dạy trên toàn quốc, áp dụng cho học sinh mọi vùng miền nên khi dạy gặp phải các từ này giáo viên ít nhiều gặp khó khăn trong việc giải nghĩa. Tôi xin lấy thí dụ một số từ trong sách tiếng Việt 1: Trỉa đỗ, hai con trâu húc nhau, xâu kim là từ được dùng ngoài miền Bắc nên giáo viên phải chuyển dùng phương ngữ miền Nam diễn đạt cho học sinh hiểu rõ nghĩa; tuy nhiên có từ cá diếc (không có hình minh họa trong SGK) và từ gà gô (có hình minh họa trong sách) thì rất nhiều giáo viên “chịu” không giải thích cho rõ nghĩa được. Có lần tôi thử hỏi nhiều giáo viên trong trường, những người có thâm niên ít nhất là 15 năm dạy lớp 1, nghĩa của hai từ này như thế nào, thì có cô trả lời: Cá diếc giống cá chép, gà gô cũng như gà ri; có thầy thì thực tế hơn, nói thật tình khi dạy đến hai từ này em “né” không giải nghĩa vì mình không hiểu rõ nghĩa, mà học sinh và phụ huynh chưa có ai hỏi đến hai từ này bao giờ. Tôi nói: “Phải tìm hiểu cho rõ nghĩa để khi có người hỏi thì biết giải thích”. Các thầy cô cho biết: “Trong từ điển tiếng Việt cũng không thấy giải nghĩa hai từ này”. Tôi lên Google tra cứu thì thấy giải thích hết sức cô đọng: Cá diếc chủ yếu sống ở sông miền Bắc, miền Trung, không có sống ở sông miền Nam và trong miền Nam cá diếc cũng không có tên nào khác; còn gà gô là con chim đa đa.
Có thể nói, khi soạn SGK, nếu tác giả không chú ý đến từ ngữ phổ biến thường dùng trên toàn quốc mà dùng từ phương ngữ hay từ không rõ nghĩa thì khi dạy sẽ rất khó khăn cho giáo viên trong việc truyền thụ kiến thức, mở rộng vốn từ cho học sinh. Nhiều giáo viên nói vui: “Từ “cá diếc” cô không biết, còn “gà gô” chỉ làm khổ cho cô mà thôi”.
Trần Văn Tám (Củ Chi, TP.HCM)
Bình luận (0)