“Săn” nấm mối

Vừa qua, khi nhận được điện thoại rủ rê của một người bạn ở Bến Tre, chúng tôi đã dong xe về đây tham gia cuộc “săn” sản vật trời cho này.

Mới 4 giờ sáng, hai anh em Thanh Hòa và Trung Tính (xã Thanh Tân, huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre) đã dựng chúng tôi dậy: “Dậy đi “săn” nấm mối với tụi em nè anh!”. Tò mò tỉnh cả ngủ, chúng tôi gật đầu cái rụp.

Có kinh nghiệm “săn” nấm mối cả chục năm, Hòa giảng giải cho chúng tôi biết: Mỗi năm nấm mối rộ nhất vào giữa tháng 6 và đầu tháng 7, nhưng năm nay miền Tây mưa ít nên nấm mọc trễ hơn. Khi trời mưa dầm kéo dài nhiều ngày, loài mối này tiết ra một chất men xung quanh tổ, đến khi trời nắng thì nấm sẽ mọc lên thành từng đám, có khi kéo dài vài mét. Đêm qua có một trận mưa to nên sáng nay có thể cả anh em Hòa sẽ trúng đậm…

Cùng “săn” nấm mối với anh từ nhỏ, Tính cho biết: Nấm mối thường nứt đất chui lên từ 1-2 giờ sáng và khi trời sáng là bắt đầu tàn nên phải đi sớm vừa “xí phần” vừa nhổ được nấm ngon. Loại nấm này cũng lạ, rất “ăn” đèn, phát sáng rất dễ thấy.

Chúng tôi được phát một cây đèn pin lẽo đẽo theo chân hai “cao thủ săn nấm mối” ở vùng đất cù lao tiến sâu vào các khu vườn rậm rạp. Mọi người vừa đi vừa quét đèn pin, băng qua mấy con mương tiến về khu vực được hai “cao thủ” nhắm đến là gò Cây Quao nhưng soi mãi mà cả nhóm vẫn không phát hiện được gì. Hòa tặc lưỡi: “Lẽ ra giờ nó đã mọc rồi sao vẫn chưa thấy nhỉ? Chắc mưa ít nên nó mọc trễ hoặc là ổ mối đã di chuyển nơi khác”. Với các “cao thủ săn nấm mối”, ai cũng có cả một quyển sổ ghi rất rõ ngày nấm mọc bởi loại nấm này có tập tính rất ngộ là mỗi năm thường mọc rất đúng ngày.

Tiếp tục săm soi kiếm tìm mà điểm đến cả nhóm tràn trề hi vọng là khu vực bụi nứa (một loại tre nhỏ). Đúng như dự đoán của Hòa và Tính, dưới ánh đèn pin, trên một gò đất nhô cao phủ đầy lá mục ướt, nhiều tay nấm đen trũi nhú lên khắp nơi như những chiếc ô xinh xinh.

Thấy chúng tôi ồ lên mừng rỡ định lao đến nhổ, Hòa vội can ngăn, giải thích một điểm nữa rất kì lạ của loài nấm này mà các thế hệ trước truyền lại, đó là không được dùng các dụng cụ bằng kim loại nhổ sẽ làm nấm chai và sau này “dọn” đi nơi khác.

Nhổ nấm đúng cách là phải nhẹ nhàng dùng tay nhưng tốt nhất là sử dụng que cây hoặc tre bứng nó lên. Cả nhóm vừa nhẹ nhàng bứng các tay nấm xinh xinh vừa cười nói thích thú rộn ràng cả khu vườn nứa tĩnh mịch. Tiếng chân nấm gãy nghe “cắc… cắc” vô cùng vui tai mà không phải ai cũng có “cái duyên” được trải qua.

Hai anh em Hòa và Tính dặn dò chúng tôi đừng khoét quá sâu chân nấm bởi nấm là thức ăn của mối nên cũng phải chừa lại chút chút cho cả tổ, nếu khai thác quá mức sẽ cạn kiệt nguồn sống và sinh sản chắc chắn chúng sẽ “dọn nhà” đi mất. Vẫn còn một số tay nấm búp vừa nứt đất chui lên, cả hai “cao thủ” dùng lá chuối úp lên chờ thu hoạch sau. Hòa “bật mí” những tàu lá chuối xanh úp lên cũng là một cách như báo cho những người đến sau biết gò nấm này đã có chủ.

Tờ mờ sáng, cả nhóm quay về nhà trút nấm ra rổ cân được hơn nửa kí lô. Hai “cao thủ” cho biết: Những năm gần đây thời tiết bất thường, vườn tược bị đào xới nhiều nên không còn nhiều các tổ mối. Trước đây, giữa tháng 6, không cần đi đâu xa chỉ những “chỗ quen” bên nhà, bờ ao nhiều khi thu hoạch được vài kí là chuyện bình thường.

Nhìn “chiến lợi phẩm” nhóm vừa mang về, dì Sáu – mẹ của Hòa và Tính – cười giòn tan khen: “Thằng này vậy mà “có duyên” với nấm mối. Chút dì sẽ đãi tụi mày các món bằng nấm mối nhé!”. Dì Sáu cho biết thêm: Nấm mối không thể trồng được và cũng chỉ mọc trong hai tháng đầu hè nên được xem là đặc sản quý hiếm của bà con ở quê, nhiều người giàu nhiều khi muốn mua cũng chẳng có.

Dì Sáu tiết lộ năm nay, theo nhiều nông dân, giá nấm mối tại nhà vườn ngay đầu mùa đã rất cao, lên tới trên 500.000 đồng/kg; còn đưa lên TP.HCM giá từ 600.000 đến gần 1 triệu đồng/kg, tăng gần gấp rưỡi so với năm ngoái nhưng số lượng không đủ cung cấp cho những khách sành ăn. Lí do nấm năm nay mọc ít bởi nắng nóng và mưa ít, không thuận lợi cho nấm phát triển. Tuy nhiên chỉ mới là đầu mùa mưa, có thể vào cuối tháng 6 nấm sẽ rộ lên.

Trong khi chờ dì Sáu đổ món bánh xèo, Hòa và Tính lấy lá cách gói các tay nấm búp tròn rồi nướng trên lửa đãi chúng tôi. Vị ngọt dịu tự nhiên của nấm nướng và mùi lá cách chan chát thơm thơm hòa quyện vào nhau thấm sâu trên đầu lưỡi ngon không thể tả…

Bài, ảnh: Nhã Uyên