Tăng cường kỹ năng khám phá cho học sinh

Đó là khẳng định của TS. Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc ĐHQG TP.HCM, tại hội thảo “Phát triển khả năng khám phá – nghiên cứu khoa học cho HS, hướng đến đổi mới căn bản toàn diện giáo dục” do Báo Giáo dục TP.HCM kết hợp cùng Phòng GD-ĐT Q.7 và Trung tâm Hướng nghiệp Vietopia, Công ty Trang thiết bị trường học Thành Phát tổ chức ngày 4-4.

Hiện nay, công tác phát hiện khả năng khám phá, nghiên cứu khoa học ở HS đã được toàn ngành giáo dục TP.HCM đẩy mạnh, thể hiện qua nhiều giải thưởng khoa học mang tính quốc gia và quốc tế. Thế nhưng, phong trào này vẫn chưa lan tỏa mạnh mẽ do cơ sở vật chất ở các trường còn hạn chế, sĩ số lớp học đông… Cô Phạm Ngọc Nhi, Phó hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Hữu Thọ (Q.7), cho biết: “Cơ sở vật chất nhà trường có đủ các phòng bộ môn, sân chơi, máy vi tính… nhưng sĩ số lớp học quá đông, một số phòng chức năng quá cũ không sử dụng được. Điều này ảnh hưởng đến quá trình giảng dạy của GV cũng như khả năng tiếp thu của các em, đặc biệt là khi thực hành thực tế”.

Trong khi đó, cô Bùi Thị Thúy Chiều, Phó hiệu trưởng Trường Tiểu học Kim Đồng (Q.7), cho hay: “Cơ sở vật chất nhà trường khá đầy đủ nhưng còn thiếu phòng chức năng cho các hoạt động cần thiết của trường. Ngoài ra, nội dung chương trình còn nặng về kiến thức, GV lúng túng trong việc bồi dưỡng phát triển năng khiếu cho HS vì chưa có nội dung thống nhất từ Bộ GD-ĐT cũng như thiếu thời gian đầu tư, HS quá đông… khiến GV khó phát huy một cách tích cực nhất kỹ năng khám phá của HS”.

Nhiều đại biểu nhận định, công tác phát hiện khả năng khám phá, nghiên cứu khoa học của HS không chỉ được làm ở bậc trung học mà ngay cả bậc mầm non cũng cần được chú trọng. “Chúng ta không nên đợi trẻ lớn rồi mới dùng các biện pháp giúp trẻ phát hiện và nâng cao kỹ năng khám phá mà ngay cả những trẻ ở bậc mầm non cũng nên tạo điều kiện cho các em phát triển kỹ năng này, bởi dù nhỏ tuổi nhưng bộ não các em lại rất phát triển”, ông Nguyễn Văn Ngai, nguyên Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM nói.

Tuy nhận thức được điều này nhưng các GV mầm non cũng gặp những khó khăn riêng. Cô Lâm Nguyễn Thu Trang, GV Trường Mầm non Hoa Sen (Q.7), cho rằng: “Ở lớp còn một số trẻ chậm phát triển, không có khả năng tập trung và ghi nhớ lâu, phụ huynh lại chưa quan tâm đầy đủ đến việc học của trẻ nên thỉnh thoảng GV lúng túng trước việc giúp trẻ khám phá khả năng bản thân”.

Mặc dù cơ sở vật chất còn hạn chế làm cho việc dạy học chưa có sự liên kết với thực tiễn một cách cao nhất nhưng ngành GD-ĐT thành phố đã có những nỗ lực không ngừng để khắc phục tình trạng này. Ông Nguyễn Quang Vinh, Trưởng phòng Giáo dục tiểu học (Sở GD-ĐT TP.HCM), cho biết: “Những năm gần đây nhiều trường tiểu học trên địa bàn thành phố đã đưa các mô hình giáo dục tiên tiến vào dạy học như mô hình Bàn tay nặn bột, VNEN… Đặc biệt, mô hình VNEN là một mô hình góp phần thúc đẩy kỹ năng khám phá, nghiên cứu khoa học ở HS bởi trước đây dạy học chủ yếu là bị động (thầy nói, trò nghe, thầy đánh giá…) thì với mô hình này, HS đã hoàn toàn chủ động khám phá, lĩnh hội kiến thức, tự đánh giá kết quả công việc lẫn nhau, GV chỉ đóng vai trò hướng dẫn thêm”.

Ngoài ra, việc liên kết giữa lý thuyết với thực tiễn thông qua các hoạt động ngoại khóa cũng được các đại biểu đánh giá rất cao. Ông Ngô Xuân Đông, Trưởng phòng GD-ĐT Q.7, đánh giá: “Đẩy mạnh các hoạt động ngoại khóa như tổ chức cho HS nghiên cứu, khám phá khoa học, đưa các em đến những địa điểm tham quan thực tế để được nhìn tận mắt, sờ tận tay các ngành nghề thì các em sẽ dễ dàng phát hiện năng khiếu của mình hơn là thụ động trong những giờ học lý thuyết. Bên cạnh đó, lòng nhiệt huyết đổi mới của GV là điểm chính giúp HS phát hiện khả năng khám phá của mình, đặc biệt là với HS tiểu học”.

Bà Trần Quế Anh, đại diện Trung tâm Hướng nghiệp Vietopia, cho biết: “Vietopia được đưa vào hoạt động đầu năm 2014, đến nay đã đón tiếp hàng ngàn lượt HS tới trải nghiệm các mô hình giáo dục và hướng nghiệp; qua đó giúp các em khám phá khả năng bản thân. Qua hội thảo, chúng tôi rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp để chương trình thiết thực hơn.

Bài, ảnh: Dương Bình