Cánh chim đầu đàn của ngành y tế TP.HCM

Sinh trưởng ở Cà Mau nhưng khi lên Sài Gòn học trung học, chàng trai Dương Quang Trung nuôi khát vọng trở thành bác sĩ để nối nghiệp mẹ và có cơ hội giúp đời. Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ về chuyên khoa lồng ngực ở Paris (Pháp), ông tình nguyện về nước công tác tại Viện Chống lao Trung ương (Hà Nội). Đây cũng là giai đoạn ông cùng GS. Tôn Thất Tùng trực tiếp tiến hành nhiều ca mổ phức tạp, cứu sống nhiều bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo và là một trong những bác sĩ có công đầu trong việc xây dựng Khoa Phẫu thuật phổi ở Bệnh viện Hữu nghị Việt – Đức.

Những năm đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh leo thang ở miền Bắc, theo tiếng gọi của chiến trường bác sĩ Dương Quang Trung hăng hái trở về miền Nam góp công sức cùng đồng bào chống Mỹ. Vừa chân ướt chân ráo đến Trung ương cục, ông cùng đồng nghiệp bắt tay vào xây dựng và làm việc tại Bệnh viện Hoàng Lê Kha phục vụ cán bộ của Ban dân y. Sau những lần cứu chữa bệnh nhân, ông lại bí mật vào nội thành Sài Gòn – Gia Định  hoạt động trong Ban Trí vận mặt trận. Chính trong giai đoạn này ông đã đưa nhiều nhân sĩ trí thức như luật sư Trịnh Đình Thảo, bác sĩ Dương Quỳnh Hoa, GS. Nguyễn Văn Kiết và nhiều cán bộ y tế giỏi ra chiến khu tham gia thành lập Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.

Những năm đầu miền Nam mới giải phóng, ngành y tế TP còn nhiều công việc bộn bề ngổn ngang. Thế nhưng với tinh thần làm việc tiên phong, tiến sĩ Dương Quang Trung đã tham gia chỉ đạo củng cố các bệnh viện và đẩy mạnh công tác phòng chống dịch bệnh do chế độ cũ để lại. Với tấm lòng chân tình, ông đã trở thành cầu nối cho nhiều trí thức, bác sĩ và cán bộ y tế đứng ở bên kia chiến tuyến ở lại xây dựng đất nước.

Với cương vị lãnh đạo ngành y tế TP.HCM trong năm mới giải phóng, ông đã mạnh dạn đưa ra nhiều chủ trương thiết yếu mà đến nay tính sáng tạo và tính chủ động rất cao như: Cấp tốc thành lập các trung tâm chuyên khoa sâu, cho phép bác sĩ mở phòng mạch tư khám chữa bệnh cho người dân bằng chủ trương thông thoáng. Với tầm nhìn thực tế, sau những năm trăn trở ông đề xướng thành lập và trở thành Hiệu trưởng đầu tiên của Trung tâm Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ y tế TP.HCM (nay là Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch).

Thời điểm này Giám đốc Dương Quang Trung đã chỉ đạo và thực hiện thành công ca mổ cặp song sinh Việt – Đức quy tụ gần 70 chuyên gia đầu ngành, đánh dấu sự hợp tác có hiệu quả và trưởng thành của ngành y tế TP. Không chỉ là một cán bộ quản lý giỏi, ông còn là một thầy thuốc có nhân cách sáng ngời, biết trọng dụng người tài, hợp tác với nhiều tổ chức y tế thế giới để xây dựng Viện Tim với trang thiết bị hiện đại không ngoài mục đích giành lại sự sống cho trẻ em bị tim bẩm sinh và người dân nghèo mắc bệnh nan y. Sau 30 năm hoạt động, Hội Y học TP.HCM không chỉ đông về số lượng mà còn được nâng cao về chất lượng. Thành quả đó không thể không kể đến cánh chim đầu đàn là tiến sĩ Dương Quang Trung – với vai trò Chủ tịch hội.

Ngoài việc tích cực khám và chữa bệnh, ông còn dốc sức đào tạo nguồn nhân lực cho thế hệ mai sau như tham gia công tác giảng dạy, hướng dẫn thực tập và luận văn cho sinh viên. Quan tâm tới thế hệ tương lai, ông khuyến khích đội ngũ bác sĩ trẻ đi sâu vào nghiên cứu học tập và ứng dụng tốt thành quả tiên tiến của nền y học thế giới. Ở ngoài đời, ông là người sống chân tình, hòa đồng với mọi người. Dù có nhiều đóng góp cho các thời kỳ cách mạng nhưng ông lại rất khiêm tốn khi nói về mình. Bác sĩ Dương Quang Trung coi mình chỉ là một viên gạch nhỏ trong ngôi nhà vĩ đại của Tổ quốc. Ông chia sẻ: “Thành quả và danh hiệu đã đạt được là do công lao của tập thể, còn tôi chỉ góp một phần nhỏ trong đó mà thôi”. Thế nhưng trong chặng đường đi lên của ngành y tế gần nửa thế kỷ qua luôn in đậm dấu ấn và những đóng góp đầy tâm huyết của người cán bộ lão thành. Không thể nào kể hết công sức và những đóng góp lớn lao của người cán bộ y tế suốt gần một thế kỷ gắn bó với nghề và luôn đặt mục đích phục vụ nhân dân trên hết. Thế hệ thầy thuốc hiện nay luôn tự hào với thế hệ cha anh đi trước đã trải qua bao khó khăn vất vả để đưa con thuyền sự nghiệp cập bến vinh quang trong đó có tiến sĩ Dương Quang Trung. Bởi thế khi nhắc đến ông, mọi người luôn gọi với cái tên “chú Tư” thân mật và trìu mến.

Khi đến thăm ông tại ngôi nhà trên đường Hoàng Diệu, Q.Phú Nhuận, tôi được chú Tư cho xem những tấm hình gia đình mừng thọ ông 85 tuổi. Bây giờ ông đã có một cuộc sống an nhàn và hạnh phúc cùng gia đình và con cháu. Hơn ai hết, vợ ông – bác sĩ Võ Thị Lan – nguyên là Phó giám đốc Trung tâm Răng hàm mặt TP.HCM trong 60 năm qua là điểm tựa giúp chồng gặt hái được những thành công ở ngoài đời. Khi chồng đi vào Nam công tác, suốt 15 năm trời bác sĩ Lan ở lại đảm đang nuôi dạy 4 người con nên người. Gia tài quý giá nhất mà ông bà để lại cho con cháu là vốn tri thức quý báu và nghề nghiệp ổn định. Trong ngôi nhà êm ấm và hạnh phúc tràn đầy, chính cha mẹ là tấm gương mẫu mực cho con cái noi theo.

Bài viết này sẽ là thiếu sót khi không nhắc tới các hoạt động xã hội mà tiến sĩ Dương Quang Trung đã hăng hái tham gia như công tác từ thiện, khám chữa bệnh miễn phí, kêu gọi tổ chức xã hội và cá nhân đóng góp mổ cho các bệnh nhân nghèo. Suốt một đời cần mẫn làm việc, cho đến khi tuổi xế chiều ông vẫn nặng nợ với đời bằng cả tấm lòng yêu thương nhân ái.

Bài, ảnh: Phan Ngọc Quang