Đánh thức “giáo dục vùng trũng”?

Sau thời gian thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, nhất là Quyết định 20 của Thủ tướng Chính phủ, GD-ĐT ở vùng châu thổ Cửu Long đã có những chuyển biến tích cực. Mạng lưới trường lớp ngày càng mở rộng, toàn vùng hiện có khoảng 6.700 trường mầm non, phổ thông, trong đó, có khoảng 11% trường đạt chuẩn quốc gia. Số lượng trường tăng đều ở các bậc học, mầm non tăng 685 trường, tiểu học tăng 180 trường, THCS tăng 230 trường, THPT tăng 68 trường. Các trường trên đã thu hút hơn 3,1 triệu học sinh các cấp đến trường. Ngoài việc đầu tư nhiều cho cơ sở vật chất, trường lớp, các địa phương còn quan tâm thực hiện “3 đủ” (đủ ăn, đủ mặc, đủ sách vở) cho học sinh nghèo. Tuy nhiên tình hình bỏ học vẫn là nỗi lo của các tỉnh, thành ở ĐBSCL. Theo thống kê của các tỉnh, thành trong khu vực thì năm học 2010-2011, có gần 21 ngàn học sinh bỏ học, chiếm tỉ lệ khoảng 0,75% (bình quân cả nước là 0,43%). Nguyên nhân bỏ học là do học sinh thiếu ý thức học tập, gia đình ít quan tâm, hoàn cảnh khó khăn…

Không thể phủ nhận những thay đổi tích cực trong GD-ĐT ở ĐBSCL thời gian qua. Tuy nhiên, dường như sự thay đổi này đã không theo kịp sự phát triển của kinh tế – xã hội. Với nền tảng giáo dục phổ thông còn nhiều bất cập dẫn đến hệ lụy: trình độ dân trí thấp, nguồn nhân lực được đào tạo không theo kịp nhu cầu xã hội. Theo ông Võ Hùng Dũng, Giám đốc VCCI – Chi nhánh Cần Thơ thì mức độ hài lòng của các doanh nghiệp đối với lao động thì ĐBSCL cũng ở mức độ thấp so với bình quân cả nước 70,45%/ 72,81%. Bên cạnh đó, ĐBSCL cũng có tỷ lệ đào tạo học sinh tốt nghiệp nghề thấp, chỉ có 1,76%, so với bình quân cả nước là 4,18%. Số lượng đã ít, chất lượng cũng không thật sự đảm bảo khi hầu hết doanh nghiệp ĐBSCL phải đào tạo lại khi tuyển dụng… Rõ ràng, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực đã ảnh hưởng rất lớn đến năng lực cạnh tranh của ĐBSCL.

Tại hội thảo “Phát triển giáo dục và đào tạo ở ĐBSCL” vừa được tổ chức ở TP.Cần Thơ, các đại biểu đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT vùng ĐBSCL. Ông Trần Hữu Hiệp, Vụ trưởng Vụ Kinh tế – Xã hội Ban chỉ đạo Tây Nam bộ, cho biết: “Ban chỉ đạo Tây Nam bộ tăng cường đôn đốc các địa phương thực hiện tốt Quyết định số 1033 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển GD-ĐT, dạy nghề vùng ĐBSCL giai đoạn 2011-2015 nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện”. Từ việc thực hiện Quyết định 1033, ĐBSCL hướng đến mục tiêu: năm 2015 sẽ có 100% tỉnh, thành đạt chuẩn phổ cập mầm non cho trẻ 5 tuổi, nâng tỷ lệ học sinh trong độ tuổi đến trường lên 99% ở bậc tiểu học, 85% ở bậc THCS và 60% ở bậc THPT. Để thực hiện được mục tiêu trên, các tỉnh, thành cần có kế hoạch phát triển  đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý đủ về số lượng, hợp lí về cơ cấu và chất lượng. Đồng thời, tiếp tục thực hiện tốt chương trình kiên cố hóa trường lớp, xây dựng hoàn chỉnh các phòng chức năng, phòng bộ môn để tiến tới chuẩn hóa trường học. Ngoài ra, để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng học sinh bỏ học, cần thực hiện đầy đủ các chính sách ưu đãi, miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập đối với học sinh nghèo, con em đồng bào dân tộc…

Vấn đề đào tạo nghề và đào tạo bậc cao phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa vùng ĐBSCL cũng là sự trăn trở của nhiều đại biểu. Ông Võ Hùng Dũng cho rằng hiện nay ĐBSCL không thiếu trường đại học, cao đẳng hay dạy nghề mà là thiếu về chất lượng. Bên cạnh đó, lao động có kỹ năng hiện cũng đang thiếu hụt. Thực tế cho thấy có sự chênh lệch giữa đào tạo của trường và sử dụng của doanh nghiệp. Vấn đề đặt ra không phải chỉ ở số lượng mà trong quá trình đào tạo phải trả lời được câu hỏi: Đào tạo để làm gì? Ngoài ra, vấn đề nâng cao nhận thức của người dân ĐBSCL về việc học cũng được nhiều đại biểu quan tâm bởi nhiều đại biểu cho rằng sự buông lỏng của gia đình cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh bỏ học. Đây cũng là một cản ngại lớn trong việc phát triển giáo dục và đào tạo ở ĐBSCL…

Không thể phủ nhận thời gian qua, các tỉnh, thành ĐBSCL đang cố gắng thoát khỏi “vùng trũng giáo dục”. Tuy nhiên, các vùng, miền khác trong cả nước cũng không đứng chờ để ĐBSCL theo kịp. Vì vậy, ngoài vấn đề tăng ngân sách đầu tư cho giáo dục GD-ĐT, ĐBSCL rất cần sự quan tâm cụ thể của các địa phương. Trong đó, có những giải pháp mang tính chiến lược nhằm “đánh thức” GD-ĐT vùng ĐBSCL.

Bài, ảnh: Bảo Ngọc