Khẳng định vị thế trong quá trình đào tạo

Trong phạm vi bài viết này, xin chỉ tập trung ở vấn đề các trường ngoài công lập (NCL) không tuyển đủ "chỉ tiêu" (đúng ra là số lượng cần tuyển của Hội đồng quản trị nhà trường), điểm sàn của Bộ đưa ra "làm khó" cho các trường NCL. Nhiều bài viết phân tích, khai thác ý kiến người này, người khác, làm cho độc giả bị nhiễu thông tin, thậm chí hiểu sai về chủ trương, chính sách, đường lối lãnh đạo của Nhà nước, của Bộ GD-ĐT. 

Một thực tế đang tồn tại mà ai cũng biết là hệ thống các trường NCL phát triển quá nhanh dẫn đến tình trạng mâu thuẫn giữa quy mô và chất lượng đào tạo. Nhiều trường đại học, cao đẳng NCL đã không có đủ cơ sở vật chất và đội ngũ giảng dạy cơ hữu nên “cái khó bó cái khôn”. Trong các khó khăn về CSVC, trang thiết bị, nhân sự, nhân lực…thì việc đội ngũ giáo viên thiếu và yếu là khó khăn hơn cả. Đây cũng là nguyên nhân của việc khó tuyển sinh ở các trường NCL so với các trường công lập.

Trong thực tế, rất nhiều trường NCL có mức chi trả lương cho CBQL, GV (từ nguồn thu học phí của HS,SV) cao hơn các trường công lập, nhưng vẫn khó tuyển dụng GV, hoặc tuyển dụng được nhưng khó ổn định lâu dài. Hầu hết các trường NCL số GV thỉnh giảng luôn nhiều hơn GV cơ hữu. Câu hỏi đặt ra, vì sao được trả lương cao hơn nhưng các GV lại vẫn không muốn trở thành thành viên của các trường NCL mà chỉ hướng đến các trường công lập? Qua khảo sát thực tế, đại bộ phận đều nêu lên những nguyên nhân, như: các trường NCL không có thương hiệu; thiếu niềm tin vào sự tồn tại lâu dài của trường NCL; quan hệ ứng xử giữa lãnh đạo và GV chưa đúng nghĩa là quan hệ đồng nghiệp, thiếu sinh khí chuyên môn; chất lượng đầu vào yếu…

Ai cũng biết, để có chất lượng đào tạo tốt, thì đầu vào phải đảm bảo yêu cầu về kiến thức và khả năng nhất định. Việc Bộ đưa ra điểm sàn là hợp lý. Để có điểm sàn thì phải Thi ba chung. Hình như chỉ có các trường NCL phản đối việc này. Hãy bình tĩnh xem xét mục đích của sự phản đối này.

Lý do các trường NCL gặp khó khăn trong việc tuyển sinh, và hướng phát triển để khắc phục "khó khăn" này, đã được GS Đào Trọng Thi, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội chỉ rõ: Về uy tín chất lượng, không ai khác mà chính các trường ngoài công lập phải phấn đấu khẳng định mình trong quá trình đào tạo. Trước mắt, chấp nhận điểm sàn để đương đầu với thử thách, khẳng định rằng đầu vào của mình cũng tương đương với các trường khác. Đó cũng là yếu tố để đánh giá chất lượng của mình. Cụ thể là: các trường NCL tạo môi trường học (dịch vụ) thật tốt, đội ngũ giảng dạy thật tốt (cơ hữu), để đảm bảo chất lượng vượt trội, SV ra trường có việc làm tốt, thu nhập cao (tạo thương hiệu tốt), thì dù học phí cao vẫn có nhiều người muốn vào học. Hoặc trường NCL thu học phí và các khoản khác như trường công lập, thì với môi trường và chất lượng đào tạo như hiện nay vẫn thu hút được người học”. GS.TSKH Bùi Văn Ga, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nhấn mạnh: Lập trường đại học không đơn giản như thành lập doanh nghiệp. Nếu không đủ uy tín thì khó thu hút được người đến học. Cần phải thay đổi chiến lược đào tạo, lấy uy tín từ từ, phải có quá trình đào tạo như thực hiện đào tạo từ trung cấp lên cao đẳng rồi mới đào tạo đại học.

Trong XH, nhìn nhận về một trường NCL có nhiều góc cạnh… nhưng tất cả đều phải đi tới đánh giá toàn diện. Trong khi chưa có sự đánh giá đó, có lẽ chỉ cần chú ý vào một số điểm như xem xét lại mục đích thành lập trường NCL, mục đích hoạt động của trường NCL là gì? Nếu lương của Hiệu trưởng trường NCL, tiền bồi dưỡng cho một giờ giảng bằng hoặc thấp hơn trường công lập; nếu lợi tức của cổ phần trong trường NCL chỉ bằng mức lãi suất gửi ngân hàng, học phí không cao và chất lượng đào tạo được cải thiện dần… thì các nhà đầu tư và XH sẽ yên tâm hơn với sự tồn tại của hệ thống trường NCL.