Ngành học đóng cửa: kiện ai đây?

Kết thúc kỳ thi tuyển sinh, thí sinh C. đậu vào ngành sư phạm kỹ thuật công nghiệp của một trường đại học. Ước mơ trở thành giáo viên dạy môn mình yêu thích sắp trọn vẹn thì “đùng cái” trường này thông báo đóng cửa ngành đào tạo. Chuyện của C. trở thành chuyện chung cho hàng ngàn thí sinh khác.

Đến thời điểm này, đại học Đồng Tháp là trường phải đóng cửa nhiều ngành học nhất – 17 ngành, bởi số thí sinh trúng tuyển quá ít. Trong đó, ở bậc đại học có 11 ngành sẽ bị cắt, gồm: sư phạm vật lý, sư phạm kỹ thuật công nghiệp, khoa học máy tính, sư phạm tin học, sư phạm kỹ thuật nông nghiệp, sư phạm hoá học, quản lý văn hoá, ngôn ngữ Anh, ngôn ngữ Trung Quốc, sư phạm lịch sử, khoa học thư viện. Ở bậc cao đẳng, có sáu ngành chịu chung số phận. Những thí sinh trúng tuyển vào các ngành này, theo nhà trường, sẽ có hai lựa chọn: chuyển sang học các ngành khác cùng khối, cùng trình độ hoặc có thể bảo lưu kết quả…

Còn theo trưởng phòng đào tạo đại học Phạm Văn Đồng (Quảng Ngãi), năm nay nhà trường sẽ phải bỏ ngành tài chính ngân hàng do chỉ có một thí sinh trúng tuyển. Nói như vậy, dù đã bỏ công sức tiền của và niềm đam mê vào ngành học trên thì thí sinh này cũng sẽ phải chọn một trong số năm ngành đào tạo còn lại của trường. Nhiều trường đại học, đặc biệt là trường “chiếu dưới” cũng đang đứng trước nguy cơ không thể mở ngành học vì không đủ thí sinh…

Lý do các trường đưa ra để dẹp những ngành học này khá giống nhau: ít thí sinh so với chỉ tiêu, việc thiếu người học sẽ dẫn tới doanh thu của nhà trường bị lỗ. Giải pháp cho tình trạng chung này, theo các trường, thí sinh có thể chọn ngành học khác cùng trình độ, cùng khối hoặc bảo lưu kết quả chờ sang năm… sáng sủa hơn!

Trở lại câu chuyện của C., thí sinh này bức xúc: “Tôi mong ước được công tác trong ngành sư phạm với chuyên môn dạy kỹ thuật công nghiệp. Tuy nhiên, giờ đây theo thông báo của trường, tôi sẽ phải chọn một ngành khác chưa biết có phù hợp với khả năng và ước muốn của mình hay không? Từ chủ động chọn ngành, nghề thì giờ tôi hoàn toàn bị động và chịu sự ban bố của nhà trường”.

Thường thì chọn một ngành học, tức là hoàn thiện mong muốn của bạn trẻ khi vào đời. Nghề nghiệp ấy có khi sẽ theo họ cả đời. Vì vậy, đã có không ít người đeo đuổi đi thi một ngành học trong nhiều năm liền. Đó còn là sự đầu tư công sức, tinh thần, tiền bạc không chỉ của cá nhân mà còn của gia đình, dòng họ. Tuy bị “dội nước lạnh” với những thông báo gây sốc kể trên, thí sinh bức xúc nhưng để đòi quyền lợi của mình không phải dễ dàng.

Một luật sư thuộc đoàn Luật sư TP.HCM tỏ ra khá e dè trước tình huống thí sinh muốn kiện trường đòi quyền lợi. Bởi, theo luật sư này, ngay từ đầu nhà trường đã sai các cam kết với thí sinh khi mở ngành đào tạo rồi thông báo ngưng. Tiếp đó vì những khó khăn của nhà trường mà đẩy hết về cho người đi thi là không công bằng. “Nói vậy nhưng cũng phải nhìn nhận rằng tình huống đó là bất khả kháng, là nguyên nhân khách quan không bên nào mong muốn. Rất khó để toà án thụ lý đơn kiện”, vị luật sư này nói.

Đồng quan điểm trên, luật sư Lưu Văn Tám, đoàn Luật sư Bà Rịa – Vũng Tàu cho rằng, cần xem lại quy chế tuyển sinh để thấy có quy định nào liên quan đến tình huống nhiều thí sinh hơn, hay ít thí sinh hơn trong ngành đào tạo xử lý thế nào. Ngoài ra, tuyển sinh không phải như một hợp đồng dân sự, nên tranh chấp ở lĩnh vực này không phải đơn giản giải quyết. Trong khi đó, luật sư Phan Thiên Vượng, chủ nhiệm đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai nói trường đại học không thể phủi trách nhiệm với thí sinh. Trường mở ngành đào tạo, rồi tuyển sinh nhưng không dạy thì phải bồi thường ngoài hợp đồng. Bởi lẽ, nhà trường tạo niềm tin thì thí sinh mới dự thi, không được đi học nghĩa là thiệt hại cả vật chất lẫn tinh thần. Người trúng tuyển vẫn có thể kiện trường đại học để đòi bồi thường nếu thấy việc chuyển ngành không đúng với nguyện vọng, làm mình bị thiệt hại.