Đại dịch thúc đẩy chuyển đổi số giáo dục sâu, rộng

Trong hơn 7 triệu học sinh tham gia học trực tuyến thời gian giãn cách xã hội, Việt Nam có khoảng 70% học sinh chỉ sử dụng điện thoại di động của người giám hộ; hơn 1,5 triệu học sinh không được sử dụng bất cứ thiết bị số nào phục vụ mục đích học tập.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn dự trực tuyến hội nghị bàn tròn Bộ trưởng giáo dục Trung Quốc – ASEAN

Trong khuôn khổ “Tuần lễ hợp tác giáo dục Trung Quốc – ASEAN 2022” vừa qua, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn đã tham dự hội nghị bàn tròn Bộ trưởng giáo dục Trung Quốc – ASEAN theo hình thức trực tuyến và có bài phát biểu. Với chủ đề “Tăng cường chuyển đổi số trong giáo dục”, phát biểu của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn tập trung vào hai vấn đề là: Làm thế nào để công tác chuyển đổi số tiếp tục phát triển khi đại dịch đã qua đi và giảm thiểu những rủi ro của quá trình chuyển đổi số.

Theo Bộ trưởng, khoa học công nghệ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong giáo dục. Tuy nhiên, khi đại dịch Covid-19 bùng phát, các giải pháp số mới trở thành hướng đi bắt buộc. Ở giai đoạn bình thường mới, khi các trường học đã mở cửa trở lại, nhiều trường đang có nguy cơ quay về giảng – dạy những phương thức truyền thống như trước đại dịch. Đây là hệ quả tất yếu nếu những nỗ lực trong đại dịch chỉ đơn thuần là thay đổi phương thức liên lạc từ trực tiếp sang trực tuyến mà thiếu đi những điều kiện cần thiết về cơ sở hạ tầng cũng như sự chuyển dịch trong tư duy sư phạm và quản lý.

Bộ trưởng dẫn lại những con số thống kê tại Việt Nam cho thấy, trong hơn 7 triệu học sinh tham gia học trực tuyến thời gian giãn cách xã hội, có khoảng 70% học sinh chỉ sử dụng điện thoại di động của người giám hộ; hơn 1,5 triệu học sinh không được sử dụng bất cứ thiết bị số nào phục vụ mục đích học tập. Những thiếu hụt về hạ tầng cơ sở vật chất không những gây ra hạn chế trong chất lượng dạy và học mà còn dẫn đến sự bất bình đẳng trong giáo dục. Quá trình thúc đẩy chuyển đổi số thay vì mang chúng ta đến gần nhau hơn thì nay lại có nguy cơ làm gia tăng những khoảng cách sẵn có.

“Chúng ta đang định hình các công nghệ mà chúng ta sử dụng nhưng các công nghệ đó cũng đang định hình chúng ta. Đồng thời, chúng cũng định hình cả cách chúng ta sống trong môi trường công nghệ số. Do đó, các công nghệ mới cần được kiểm tra, đánh giá thường xuyên để hạn chế những tiêu cực phát sinh” – Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

“Trong bối cảnh đó, Chính phủ Việt Nam đã chỉ đạo phát động chương trình “Sóng và máy tính cho học sinh”; mục tiêu là có internet đến tất cả các hộ gia đình, có máy tính cho tất cả học sinh thuộc những hộ nghèo. Bộ GD-ĐT Việt Nam đã và đang tiếp tục điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy – học trực tuyến, dạy – học trên truyền hình cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Sức ép sẵn có của đại dịch tạo ra cơ hội tốt thúc đẩy cho công cuộc chuyển đổi số trong ngành giáo dục cả bề rộng lẫn chiều sâu” – Bộ trưởng chia sẻ.

Để giảm thiểu những rủi ro của quá trình chuyển đổi số, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, ở tầm vi mô, cần đảm bảo giáo viên và học sinh được tăng cường khả năng tiếp cận thông tin; xây dựng được kỹ năng làm việc, kỹ năng dạy và học trong môi trường công nghệ số. Còn ở tầm vĩ mô, cần quan tâm đến mối liên hệ giữa sự phát triển của công nghệ và những tác động căn bản đến quá trình dạy – học, đến môi trường sư phạm. Điều này đòi hỏi cần có hiểu biết sâu rộng về mối quan hệ tương hỗ giữa công nghệ và con người.

“Chúng ta đang định hình các công nghệ mà chúng ta sử dụng nhưng các công nghệ đó cũng đang định hình chúng ta. Đồng thời, chúng cũng định hình cả cách chúng ta sống trong môi trường công nghệ số. Do đó, các công nghệ mới cần được kiểm tra, đánh giá thường xuyên để hạn chế những tiêu cực phát sinh” – Bộ trưởng nói. Người đứng đầu ngành giáo dục cũng đồng thời nhấn mạnh, cốt lõi của những giải pháp trong chuyển đổi số gắn bó mật thiết với những vấn đề về cải thiện chất lượng nguồn nhân lực.

Việt Ngân